ارزیابی اثر نوع تله، ارتفاع نصب تله و غلظت فرمون در کارایی تله های فرمونی پروانه کرم ساقه خوار ذرت Sesamia cretica (Lepidoptera: Noctuidae)

محورهای موضوعی : گیاه پزشکی

مژگان قهرمانی ¹ (دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم- گروه حشره شناسی)
مجید فلاح زاده ² (دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم- گروه حشره شناسی)
مهرداد تبریزیان ³ (موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1395/03/20 تاریخ پذیرش : 1395/06/24 تاریخ انتشار : 1395/11/20

کلید واژه: تله فرمونی, pheromone trap, dosage pheromone, trap height, پروانه ساقه خوار ذرت, دز فرمون, ارتفاع تله, Corn stem borer,

چکیده مقاله :

کرم ساقه خوار ذرت Sesamia cretica Lederer, 1857 (Lepidoptera, Noctuidae) یکی از آفات مهم ذرت، سورگوم، نیشکر و سایر گندمیان در ایران و در بسیاری از مناطق مدیترانه ای، خاور میانه، کشورهای عربی، شمال آفریقا، پاکستان و شمال هند است. تاثیر دز فرموله شده در کپسول فرمون، نوع و ارتفاع نصب تله در کارایی تله‌‌‌های فرمونی پروانه کرم ساقه خوار ذرت مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش‌ها در قالب سه طرح بلوک کامل تصادفی و هر کدام با چهار تکرار در منطقه رونیز از شهرستان استهبان استان فارس انجام گرفت. برای تعیین بهترین نوع تله، تله‌های فرمونی دلتا، بالی شکل و سطلی بررسی شد. به منظور یافتن نقش ارتفاع در کارایی فرمونی پروانه ساقه خوار ذرت، ارتفاع نیم متری، یک متری و دو متری از سطح زمین مورد برسی قرار گرفت. جهت تعیین مناسبترین دز فرموله شده از نظر شکار پروانه‌های نر ساقه خوار ذرت، دز‌های نیم، یک و دو میلی‌گرم فرموله شده در موسسه گیاهپزشکی کشور و نمونه خارجی با دز یک میلی‌گرم مورد ارزیابی قرار گرفت. اطلاعات به دست آمده با نرم افزار SAS تجزیه واریانس گردید و میانگین ها با آزمون چند دامنه ای دانکن مقایسه شدند. تله‌ دلتا و سطلی با بیشترین شکار به عنوان بهترین تله برای شکار پروانه‌های نر ساقه خوار ذرت شناخته شد (P<0.01). نتایج نشان داد که ارتفاع نصب تله در شکار تله ها تاثیری ندارد. از نظر شکار پروانه های نر ساقه خوار ذرت، نمونه خارجی با دز یک میلی‌گرم و دزهای یک و دو میلی گرم فرموله شده در موسسه گیاه پزشکی کشور در سطح یک درصد با یکدیگر اختلاف معنی داری نداشتند ولی همگی با دز نیم میلی گرم اختلاف داشتند.

چکیده انگلیسی:

The corn stem borer, Sesamia cretica Lederer, 1857 (Lepidoptera, Noctuidae), is one of the main pest of maize, sorghum, sugarcane, and cereals in Iran, Mediterranean area, Middle East and Arabia to Pakistan, northern India and northern Africa. Effect of design of the trap, dosage of pheromone component in rubber capsule and trap height on the efficiency of Sesamia cretica pheromone traps were evaluated. The study was conducted in Runiz (Eestahban) of Fars province. A Randomized Complete Block Design used with four blocks and four replications in each block. To determine the best suitable trap design, three pheromone traps, Delta, Funnel trap and Wing shape, were tested. Three different heights, half, one and two meters from the ground were tested on order to determine the role of the trap height on the efficiency of traps. The doses of 0.5, 1 and 2 mg doses of the pheromones formulated in Iranian Research Institute of Plant Protection (IRIPP) compared with a foreign rubber capsule (1 mg). Data were analyzed by using of SAS statistical software and mean of treatments were grouped and compared by Duncan’s Multiple Range Test (DMRT). Delta and Funnel trap with highest moth catches were superior in comparison with wing shape trap design (P<0.01). Trap height to attract pests were not significant (P<0.01). The results of the test revealed that the 1 and 2 mg doses of the pheromones formulated in IRIPP and foreign rubber capsule (1 mg) were superior and had more catch  but these doses were not significantly different (P<0.01).