بررسی وضعیت آلودگی و عوامل مهم زراعی در بروز بیماری ساق سیاه توتون در استان گلستان

محورهای موضوعی : گیاه پزشکی

سید افشین سجادی ¹ , محمدعلی آقاجانی ² , هدی عاصمی ³ , محمدرضا نجفی ⁴

1 - گروه گیاه پزشکی مرکز تحقیقات و آموزش تیرتاش (بهشهر) ایران
2 - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، گرگان
3 - گروه گیاه‌پزشکی مرکز تحقیقات و آموزش تیرتاش
4 - گروه گیاه‌پزشکی مرکز تحقیقات و آموزش تیرتاش

تاریخ دریافت : 1396/03/22 تاریخ پذیرش : 1396/12/15 تاریخ انتشار : 1396/10/01

کلید واژه: سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری, وقوع بیماری, Phytophthora nicotianae, دوره آلودگی, Incidence of disease, Area under progress disease curve, infection period,

چکیده مقاله :

ساق سیاه یکی از مهمّ‌ترین بیماری های توتون در دنیا است که می تواند خسارات زیادی را موجب شود. جهت بررسی وضعیت آلودگی به این بیماری در مزارع توتون استان گلستان، تعداد 45 مزرعه توتون در پنج روستا مختلف منطقه گرگان (والش آباد، تقرتپه، جعفرآباد، نوده ملک و قرق) و چهار روستا مختلف منطقه علی آباد (برفتان، پیچک محله، الازمن و فاضل آباد) در سال زراعی 1394، انتخاب و از زمان ظهور علایم بیماری طی بازدیدهای منظم هفتگی، میزان وقوع بیماری روی اندام های هوایی توتون در طول دوره آلودگی در مزارع یادداشت برداری شد. تجزیه ی آماری داده ها با استفاده از نرم افزار استت گرافیکز سنتوریون 16 و رسم نمودارهای پیشرفت بیماری جهت بررسی برازش مدل های اپیدمیولوژیکی با استفاده از نرم‌افزار هاروارد گرافیکز صورت پذیرفت. با استفاده از دو روش آماری تجزیه تابع تشخیص و رگرسیون لجستیک عوامل تأثیرگذار بر وقوع همه گیری بیماری تعیین گردید. از لحاظ حداکثر وقوع بیماری در مناطق مختلف اختلاف معنی داری وجود نداشت اما در مزارع مختلف یک روستا اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1 درصد وجود داشته است. حداکثر میزان آلودگی مزرعه ای با 4/43 درصد در روستای والش آباد بود. روستای جعفر آباد با 64/23 درصد بیشترین آلودگی و روستای نوده ملک با 4/16 درصد کمترین آلودگی را داشته است. نتایج حاصل از این بررسی نشان می دهد که بیماری ساق سیاه توتون در دو منطقه گرگان و علی آباد در استان گلستان با میزان وقوع متفاوت گسترش دارد. بررسی تجزیه های زمانی اپیدمی با استفاده از پنج مدل رشد (نمایی، تک مولکولی، لجستیک، گومپرتز و لوگ-لجستیک) نشان داد مدل گومپرتز، مناسب ترین مدل رشد برای توصیف پیشرفت این بیماری در شرایط استان گلستان می باشد. شرایط آب و هوایی در سال 1394 در مناطق مختلف مشابه بود. جمعیت قارچ و نماتد در خاک، تعداد دفعات سمپاشی در مزرعه و خزانه، مدت آبیاری، تناوب و بافت خاک مهم ترین متغیرها در بروز شدت بیماری در استان گلستان در سال زراعی 1394 بودند.

چکیده انگلیسی:

Phytophthora nicotianae Breda de Haan (=P. parasitica Dasture) is the causal agent of black shank disease and one of the most important pathogen in tobacco fields. In order to study the infection status of this disease in tobacco fields of Golestan province, 45 tobacco fields in five different regions of Gorgaan (Taghartappeh, Jafarabad, Ghorogh, Nodehmalek and Valeshabad) and four different regions of Aliabad (Pichakmahaleh, Baraftan, Fazelabad and Elazman) selected in 2014. The amount of disease was recorded during the infection period from the beginning of symptoms appearance, weekly. Stat Graphics Centurion XVI and Harward Graphics softwares were used to statistical analysis and draw charts of the development of epidemiological models, respectively. The factors influencing the epidemiology of disease were determined using two statistical methods of analysis of discriminant analysis and logistic regression. Based on the highest disease incidence there were no significant differences between regions, but there were significant differences (P<0.001) between fields. One field with disease incidence 43.4% in Valeshabad had the highest disease incidence. Jafarabad with 23.64% disease incidence had the highest infection and Nodehmalek with 16.4% disease incidence had the lowest infection. The results of this study show that disease of tobacco black shank in two regions of Gorgan and Aliabad in Golestan province with different rate of expansion. Study of temporal analysis of the epidemic using five different growth models (Exponential, Monomolecular, Logistic, Gompertz and Log-Logistic) showed that the Gompertz was the best fit model for describing this disease epidemic in the Golestan province condition. Weather conditions were similar in the different regions in 2015 year. The amount of fungi and nematode of inoculum in soil, Number of spraying in field and seedbed, duration of irrigation, rotation and soil texture were the most important variables in the incidence of disease in the Golestan province in the 2015 crop year.