واکاوی چالش‌ها و فرصت‌های تاثیرگذار بر توسعه سیاسی در عراق

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

تکتم شهرستانی ¹ , علی شیرخانی ² , ماشااله حیدرپور ³

1 - دکتری، گروه جامعه شناسی سیاسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.
2 - استاد گروه علوم سیاسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران
3 - استادیار. گروه علوم سیاسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی ، قم، ایران

تاریخ دریافت : 1402/07/01 تاریخ پذیرش : 1402/12/28 تاریخ انتشار : 1403/03/28

کلید واژه: توسعه سیاسی, عراق, نفت.توسعه سیاسی, عراق, نفت.,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر واکاوی چالش‌ها و فرصت‌های تاثیرگذار بر توسعه سیاسی در عراق است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که مؤلفه‌های تاثیرگذار بر توسعه سیاسی در عراق، در بازه زمانی ۱۹۲۰ تا ۲۰۰۲ را در دو حوزه چالش‌ها با شاخص‌هایی چون ساختار سنت، ضعف جامعه مدنی و...؛ و در حوزه فرصت‌ها با شاخص‌هایی چون وجود نفت، موقعیت ژئوپلیتیک و... می‌توان بررسی کرد. هرچند مسیر توسعه در عراق هیچ‌گاه هموار نبوده، ولی با توجه به اینکه هیچ‌گاه هیچ جامعه‌ای را در حال رکود و سکون نمی‌توان مشاهده کرد، و با تکیه بر این مطلب که امر توسعه، امری زمان‌بر و طولانی است، می‌توان به آینده عراق در تحقق مسیر توسعه سیاسی امیدوار بود. البته این امر به معنای نادیده گرفتن چالش‌ها و موانع بالقوه و بالفعل در این مسیر نیست. هدف پژوهش حاضر واکاوی چالش‌ها و فرصت‌های تاثیرگذار بر توسعه سیاسی در عراق است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که مؤلفه‌های تاثیرگذار بر توسعه سیاسی در عراق، در بازه زمانی ۱۹۲۰ تا ۲۰۰۲ را در دو حوزه چالش‌ها با شاخص‌هایی چون ساختار سنت، ضعف جامعه مدنی و...؛ و در حوزه فرصت‌ها با شاخص‌هایی چون وجود نفت، موقعیت ژئوپلیتیک

چکیده انگلیسی:

The purpose of the current research is to analyze the challenges and opportunities affecting the political development in Iraq. The research method was descriptive-analytical and the results showed that the factors affecting the political development in Iraq, in the period from 1920 to 2002, were in two areas of challenges with indicators such as the structure of tradition, the weakness of civil society, etc.; And in the field of opportunities, it can be checked with indicators such as the presence of oil, geopolitical position, etc. Although the path of development in Iraq has never been smooth, but considering that no society can ever be observed in stagnation and stagnation, and relying on the fact that development is a long and time-consuming matter, we can see the future of Iraq in the realization of the path Political development was promising. Of course, this does not mean ignoring the potential and actual challenges and obstacles in this direction.

منابع و مأخذ:

-اذین، احمد. بیاتی، پروانه. (1394). موانع توسعه دموکراسی در عراق. در: اولین کنفرانس بین‌المللی علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی.
-ازکیا، مصطفی. غفاری، غلامرضا. (1386). جامعه‌شناسی توسعه. تهران: انتشارات کیهان.
-امین‌زاده، محسن. (1376). «توسعه سیاسی». اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 117-118.
-بشیریه، حسین. (1382). عقل در سیاست. تهران: نگاه معاصر.
-بی‌زبان، علیرضا. (1396). تحلیل تطبیقی موارد گذار به دموکراسی در خاورمیانه. علوم اجتماعی، سال۲۶، شماره۷۸.
-پای و همکاران (1380). بحران‌ها و توالی‌ها در توسعه سیاسی. غلامرضا ترجمه خواجه سروی. تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-پور احمدی، حسین. غفاری‌نژاد، میثم. کاظمی، حامد (1395). دموکراسی با زور و چالش‌های فراروی آن در عراق. رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، سال 7، شماره١.
-جعفری، محمد. (1398). تاثیر توسعه متوازن بر هم‌گرایی ملی در مناطق مرزی. مطالعات ملی، دوره 20، شماره 4.
-دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی. (1384). عراق پس از سقوط صدام. تهران: وزارت امورخارجه.
-راوی، ناجح محمد خلیل. (1418ق). نظره الی تجربه الیابا ن فی نقل تکنولوجیا. المطبع العلمی العراقی، ، المجلد۴۴، الجز٢.
-ریحانی، جاسم. ظریفیان، غلامرضا. (1392). حیات اجتماعی و فرهنگی قبایل و عشایر عرب عراق قرن۱۷تا۱۹ میلادی. مطالعات تاریخ فرهنگی، سال۴، شماره۱۵.
-زوار، علی‌اکبر. بیگدلی، علی‌. احمدی نسب، نعمت. (1401). نقش فرایند دولت-ملت‌سازی بر تفوق ایران بر عراق در بحران‌ها و برخوردهای مرزی ۱۹۷۱-۱۹۷۵م. مطالعات تاریخی جنگ، شماره۲۱.
-ساجدی، امیر. (1389). موانع توسعه سیاسی در خاورمیانه. مطالعات سیاسی، سال 2، شماره٨.
-سوی، الوین. (1399). تغییر اجتماعی و توسعه. ترجمه محمود حبیبی مظاهری. انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
-عزتی، عزت‌اله. (1381). تحلیلی بر ژئوپلیتیک ایران و عراق. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
-عطار، سعید. (1395). بررسی جایگاه مفهوم سرمایه اجتماعی در پارادایم‌های سه گانه (توسعه نوسازی، وابستگی، نظام جهانی). پژوهش سیاست نظری، شماره۱۹.
-علیپور، عباس. حیدری، جهانگیر. حاجیلو، محمدحسین. (1396). ایران و عراق نوین از منظر استراتژی ژئوپلیتیک (فرصت‌ها و چالش‌ها). مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال6، شماره٢٢.
-فاست، لوییس. (1386). روابط بین‌المللی خاورمیانه. ترجمه زیر نظر احمد سلطانی‌نژاد.تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
-کوهن، ساموئل برنارد. (1387). ژئوپلیتیک نظام جهانی. کاردان.
-منوچهری‌راد، رضا. شمس قارنه، ناصر (1395). بیماری هلندی در اقتصاد ایران. دنیای اقتصاد فیدیبو.
-موسایی، میثم. (1387). بنیان‌های توسعه انسانی. همدان: انتشارات نور علم.
-ولدبیگی، صفر. زیباکلام، صادق. ازغندی، علیرضا. نظریان، علی اشرف (1400). منافع و موانع احزاب در روند توسعه سیاسی: مطالعه موردی اقلیم کردستان عراق١٩٩١-٢٠٢٠. مطالعات سیاسی، دوره14، شماره 54.
-یاسر، عبدالزهرا. (1394). تحلیلی بر سیاستگذاری امنیت ملی عراق. دانشگاه تهران.
-یوسفی، امیرمحمد. سلطانی‌نژاد، احمد. (1387). سامان سیاسی در عراق جدید. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.