آثار اقتصاد سیاسی متکی بر نفت بر امنیت ملّی ایران
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللیسید شمس الدین صادقی 1 , مسعود اخوان کاظمی 2 , وحید زرافشان 3
1 - عضو هیأت علمی دانشگاه رازی کرمانشاه
2 - استادیارگروه علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه رازی کرمانشاه
3 - دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم سیاسی- دانشگاه رازی کرمانشاه
کلید واژه: واژه‌های کلیدی: نفت, امنیت اقتصادی, اقتصاد سیاسی, امنیت ملّی,
چکیده مقاله :
چکیده در نظام بین‌الملل غیرمتمرکز و فاقد اقتدار مرکزی، نخستین هدف و ارجحیت کشورها، حفظ امنیت ملّی و صیانت از منافع خود است. دیرزمانی تأمین امنیت ملّی پایدار در گرو سه نوع آمادگی بود:1-آمادگی نظامی؛ 2- آمادگی سیاسی؛ 3-آمادگی اقتصادی. با پایان جنگ سرد، مؤلفه‌های اقتصادی امنیت ملّی اهمیت بیشتری یافته‌اند. در این دوران جدید، امنیت ملّی کشورهای صادرکننده نفت، تحت تأثیر رونق و شکوفایی صنعت نفت قراردارد. امنیت دارای ابعاد پنجگانه نظامی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و زیست- محیطی است. دراین پژوهش، بُعد اقتصادی امنیت ملّی مدّ نظر است؛ زیرا دستیابی به امنیت ملّی در گرو بهبود وضعیت اقتصادی است و برآیند تمامی مؤلفه‌های امنیت ملّی در امنیت اقتصادی متبلور است. با توجه به این مهم، چنین به نظر می‌رسد که متغیر نفت با امنیت ملّی ایران که اقتصاد آن در طی یکصد سال گذشته وابسته به درآمدهای ارزی حاصل از آن بوده، پیوندی عمیق یافته است. با توجه به این مطلب که رشد اقتصادی ایران و نیز حجم عظیمی از سرمایه‌گذاری‌های کلان ملّی، به درآمدهای ارزی حاصل از صادرات این منبع انرژی وابسته است، نوسان‌های درآمدهای نفتی، امنیت اقتصادی ایران را به‌خصوص در پرتو تحریم های بین المللی یک دهه اخیر تضعیف نموده است.
Abstract In the decentralized international system and the non-existence of central authority, the first objective and priority of states is safeguarding national security and preservation of their interests. Since olden times preservation of durable national security was conditioned to preparedness in three fields: 1.Military preparedness 2.Political strength. 3. Economic strength. By the end of Cold War the economic determinant of national security found greater importance. During post-Cold War era, national security of the oil exporting countries depends on boom and flourishing of oil industry. In fact security is having five dimensions viz. military, economic, political, cultural and ecological. The present article addresses economic dimension of national security because achieving national security depends on improvement of economic conditions and the outcome of all security indexes depends on accomplishment of economic security. The obvious fact that the oil factor which Iran depends on its revenue for the past hundred years is interwoven greatly with Iran’s national security shows the importance of oil revenue. Also the economic growth of Iran and the bulk of investment in national projects depend on foreign exchange revenue coming from oil export. Any fluctuation in oil revenue will jeopardize the economic security of Iran particularly that in recent decade international sanctions has badly affected the flow of oil revenue.