امنیت انرژی چین در راستای طرح «یک‌کمربند- یک‌جاده»
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی
هادی آجیلی
1
,
مهدی سلامی زواره
2
,
مهرداد فلاحی برزکی
3
1 - استادیار روابط بین‌الملل، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
2 - دانشجوی کارشناسی‌ارشد مطالعات شرق آسیا، دانشکدۀ وزارت اُمور خارجه
3 - کارشناس ارشد مطالعات اروپا دانشگاه علامه طباطبائی
کلید واژه: آسیای مرکزی, امنیت انرژی, جاده ابریشم جدید, یک کمربند-یک جاده, واژه‌های کلیدی: چین,
چکیده مقاله :
چکیده طرح یک کمربند-یک جاده که در سپتامبر سال 2013 توسط شی جین پینگ رئیس جمهور چین مطرح شد، از دوبخش کمربند اقتصادی جادۀ ابریشم جدید و جادۀ ابریشم دریایی تشکیل شده است. چین با این طرح، اهداف بزرگی را در زمینۀ رشد اقتصادی، به خصوص امنیت انرژی، گسترش حوزۀ نفوذ و تأثیرگذاری در مناطق مختلف، دسترسی به بازارهای جهانی و نیز ایجاد راه های ارتباطی و حمل ونقل مقرون به صرفه تر دنبال می کند. این ایده به دنبال تسهیل و تأمین انتقال انرژی، کالا و نزدیک گردانیدن نقاط مختلف کرۀ خاکی به سوی کشور چین است. طرح یادشده شامل دو مسیر است: یک مسیر از سمت سواحل چین و از طریق دریای چین جنوبی و اقیانوس هند به اروپا و دیگری از سواحل چین به اقیانوس آرام جنوبی. پرسش اصلی مقالۀ حاضر، این است که با در نظرگرفتن فرصت ها و چالش های مختلف در اجرای طرح "یک کمربند- یک جاده" این مهم چگونه برای امنیت انرژی جمهوری خلق چین سودمند خواهد بود؟ فرضیۀ پژوهش حاضر بر این مبناست که چین درنظر دارد با اجرایی شدن این طرح و با برقراری روابط حسنه؛ به ویژه با کشورهای دارندۀ انرژی، ایجاد مسیرهای مختلف خشکی و دریایی و متنوع سازی مبادی واردات انرژی، به تأمین، تسهیل و افزایش امنیت انتقال انرژی در جهت تأمین منافع و منابع مورد نیاز آیندۀ خود بپردازد. برای بررسی این مسأله که با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی انجام می‌شود، ابتدا به بررسی وضعیت انرژی چین و سپس ایدۀ جادۀ ابریشم جدید، بررسی مسیرهای مختلف آن در انتقال و تأمین انرژی، کشورها و مناطق تأثیرگذار در باب انتقال و امنیت خطوط در این طرح و همچنین، به توضیح چگونگی تأمین امنیت انرژی چین از این طریق پرداخته خواهد شد. در پایان، به این نتیجه می رسیم که چین در تلاش است تا با ایجاد مسیرهای مختلف خشکی و نیز مسیرهای مختلف دریایی و همچنین، واردات انرژی از مناطق گوناگون، از خطرهای احتمالی در مسیر انتقال یا در تامین انرژی خود در آینده دوری کند.
Abstract: The "One Belt-One Road" initiative was introduced by Chinese president Shi Jingping in September 2013. This plan consists of two parts: One New Silk Road and the second Sea Silk Route. China by introducing this plan is pursuing ambitious goals. These goals include economic growth, ensuring energy security, expansion of the sphere of influence, access to world markets and building cost effective transportation and transit routes. This project seeks to facilitate the transfer of energy and commodities to China and from China to other parts of the world within a short span of time. The sea route consists of two directions: First a route from the coasts of China through the South China Sea and the Indian Ocean to Europe and the second from the shores of China to the South Pacific Ocean. The question raised by the paper is "How the above said project will be effective and useful for China's energy security?" The underlying hypothesis is that China intends to implement this plan with the objective of establishing friendly relations with oil rich countries, creating different land and sea routes and diversifying its source of supply of energy and in this way ensures its energy security. The methodology used in the paper is descriptive-analytical.
پاکدامن، جعفر و محمدعلی حاجیمیرزایی .(1385). بررسی تحولات و تجربیات شرکتهای ملی نفت و استراتژی آنان با تمرکز بر شرکت ملی نفت چین، پژوهشکده اقتصاد انرژی.
امامجمعهزاده، محمّدجواد و شهریار فرجینصیری .(1386). «آمریکا و ژئوپلیتیک امنیت خلیج فارس پس از جنگ سرد»، رهیافت‌های سیاسی و بینالمللی، ش 11.
رحیمی، غلامعلی، محمدصادق جوکار و جلال دهنوی .(1393). «دومین انقلاب در بازار گاز: نگاهی به استراتژی انرژی چین»، فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال دهم، ش43.
معینالدینی جواد، و مصطفی انتظارالمهدی .(1389). «امنیت انرژی و دیپلماسی انرژی روسیه»، دانشنامه علوم سیاسی، ش 78.
امیراحمدیان، بهرام .(1382). «کریدور شمال- جنوب و اهمیت آن در همگرایی منطقهای»، فصلنامهمطالعاتآسیایمرکزیوقفقاز، دوره اول، ش4.
کولایی، الهه و جواد زراعت پیما .(1388). «امنیت انرژی چین و نگاه این کشور به منطقه آسیای مرکزی»، دو فصلنامه پژوهش سیاست، سال یازدهم، ش 27.
ملکی، عباس .(1393). «سیاستگذاری انرژی»، تهران: نشر نی.
امیراحمدیان، بهرام و روحاله صالحی دولتآباد .(1395). «ابتکار "جاده ابریشم جدید" چین (اهداف، موانع، چالشها)»، فصلنامهمطالعاتروابطبینالملل، سال نهم، ش 36.
علمایی‌فر، ابوالفضل .(1396). «جامعه، سیاست و اقتصاد در چین امروز»، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بینالمللی ابرار معاصر.
واعظی، محمود .(1389). دیپلماسی انرژی ایران و قدرتهای بزرگ در خلیج فارس، تهران: پژوهشکده تحقیقات راهبردی.
ملکی، عباس و مجید رئوفی .(1395). راه ابریشم جدید؛ یک کمربند - یک جاده؛ نظریه چینیها برای رهایی از محدودیت‌های استراتژیکی، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بینالمللی ابرار معاصر.
میرکوشش، امیرهوشنگ .(1387). «اصلاحات اقتصادی چین و چشمانداز آینده»، مجله اطلاعات سیاسی – اقتصادی، 248-247.
موسویشفائی، سیدمسعود .(1386). «امنیت انرژی؛ محور تعامل سازنده و موتور توسعه ملی»، مرکز تحقیقات استراتژیک، گزارش راهبردی.
شریعتینیا، محسن .(1384). «چین، انرژی و خاورمیانه»، معاونت پژوهشهای سیاست خارجی، گروه مطالعات آسیا.
شفائی، مسعود و گلتاب دارابی .(1390). «اهداف و ابعاد دیپلماسی انرژی چین»، فصلنامه روابط خارجی، سال سوم، ش4.
Fedorenko, Vladimir. (2013), “The New Silk Road Initiatives In Central Asia”, RETHINK PAPER 10, Institute Washington DC, Available at: www.rethinkinstitute.org/wp-content.
Bohi, D. & Toman, M. A, (1996), “The economist of energy security”, Norwell: Maklawer Academic Publishers.
Brugier, Camille (2014), “China’s Way: the New Silk Road”, European Union Institute for Security Studies, May.
Libert, B, Orolbaev E, Steklov Y (2008), “Water and energy crisis in Central Asia”, China Eurasia Forum, Vol. 6(3).
Cisse, lamine. (2009), “Energy Security: A Global Challenge”, Washington. D. C: The Institute for National Strategic Studies of The National Defense University.
Winstone, Ruth, Paul Bolton & Donna Gore, (2007), “Energy Security”, House 38 – of Commons Library, Research Paper.
Szczudlik Tatar, Justyna. (2013). “China’s New Silk Road Diplomacy”, PISM Policy Paper 34/82, Available at: www.pism.pl/files.
Vander, Putten, Frans, Paul & Minke, Meijnders. (2015). “China, Europe and the Maritime Silk Road”, Clingendael Report.
Jian, Zhang, (2009), “China’s energy security, prospects, challenges and opportunities: The brooking institution”, Center for Northeast Asian Policy Studies.
Luft, Gal,(2016), “It Takes a Road, China’s One Belt One Road Initiative: An American Response to the New Silk Road”, Institute for the Analysis of Global Security.
Jianbai, Bi & David Zweing(2005), “China’s Global Haunt For Energy”, Foreign Affairs, September/October .
BOAO, (2015), “Russia Welcomes China’s Silk Road Economic Belt Initiative”,Sputnik,https://sputniknews. com/business/ 2015032810201287 21 , Accessed 28 May 2015.
B. P. (2011), Energy Outlook 2030, London.
S. Maini, Tridivesh, (2014), “China’s New Silk Road Vision: Lessons for India”,http://thediplomat.com/2014/05/chinas-new-silk-road-vision-revealed, Accessed 7 January 2015.
_||_