بازشناسی مفهوم بازارِایرانی از دیدگاه متون کهن ادبیات‌فارسی
محورهای موضوعی : هنر
زهرا عباسی
1
(استادیار، گروه معماری، دانشکده معماری، واحد نطنز، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران)
کلید واژه: ادبیات فارسی, واژه شناسی, شعر سده 3تا8 هجری, بازار ایرانی,
چکیده مقاله :
نبودِ خوانش نظام‌مندآثار معماری در جامعۀ، باعث‌شده تا شاهد نقدهایی‌که منجر‌به ارتقای کیفی طراحی شوند، نباشید. پژوهش حاضر با‌تکیه بر واژه بازار، متون قرون(3تا8)هجری، روابط و تأثیر آنها در شکل‌گیری معنای کلی اثر معماری را، مورد تحلیل قرار می‌دهد. ساختار ادراک، شناخت و زبانی که با آن تکلم می‌شود، ارتباطی تنگاتنگ با هم دارند، با نگاهی کلی به محاورات امروزی می‌توان متوجه‌شد، واژههای مورد استفاده مردم بسیار نادر و بعضا وارداتی هستند. این‌ها برخلاف واژههای موجود در زبان فارسی بیشتر به جنبههای کمی می‌پردازد و جنبه کیفی ندارد. بررسی مفهوم بازاردر متون علاوه بر آنکه به جنبههای کیفی فرهنگ کشور می‌پردازد، ما را با اندوخته‌ها، تجربیات و نوع نگاه گذشتگان آشنا می‌سازد؛ تا بتوان بر پایه آنها به خلق مفاهیم جدید، به بنیان‌های استوار دست یافت. شناخت مفهوم بازار در شعر فارسی، با روش پژوهش کیفی و مبتنی بر بررسی موردی با استفاده از رویکرد تلخیصی محتوا می باشد. شاعرانی که از تاثیر بیشتری در ساخت زبان فارسی برخوردار بوده‌اند، در فاصله زمانی مورد نظر پژوهش انتخاب شدند و با شناسایی واژه یا ترکیبات آن، مفهوم بازار ضمن حفظ معانی به‌کارگرفته‌شده، شناسایی و طبقه‌بندی‌شد. مطالعه متون نشانگر آن‌است‌که شناخت بازار و تاثیرات فرهنگی آن، همه‌جا و همه‌وقت وجود‌داشته و رابطه معناداری میان مفاهیم و فضاهای متصور برای‌آن وجود‌دارد. بازار، واژه‌ای پرکاربرد در شعر قرون 3-8 هجری می‌باشد و با ظاهری مشابه در معانی مختلفی به‌کار‌رفته‌است. واژه بازار در بُعد اول جنبههای توصیفی و روایت صورت، داشته‌است و در بُعد دیگر تمثیلی از صفات اخلاقی و مقدمه‌ای بر ادراک جنبه معنایی است
The lack of systematic reading of architectural works in society has led to a failure in improving design quality, as exemplified by the use of the term "bazaar" in ancient texts. This research investigates the relationships and influence of the word "bazaar" on shaping the overall meaning of architectural works from the 3rd to the 8th Hijri centuries. The structure of perception and cognition is closely intertwined. Certain words and terms employed by people are now rarely used and are sometimes unfamiliar. The Persian language tends to emphasize quantitative aspects rather than qualitative ones. Delving into the concept of the bazaar in textual sources not only addresses the qualitative dimensions of our cultural heritage but also acquaints us with the wisdom, experiences, and viewpoints of our predecessors, paving the way for novel conceptualizations grounded in their achievements. To comprehend the concept of the bazaar in Persian poetry, this study adopts a qualitative research methodology employing a case study with a summarization approach. Poets who have significantly contributed to shaping the Persian language have been selected. Through the retention of meanings employed within the research timeframe and the identification of the word "bazaar" and its various combinations, the concept has been delineated and categorized. A review of the literature underscores that knowledge of the bazaar and its cultural impacts has transcended geographical and temporal boundaries. A meaningful correlation exists between concepts and spatial arrangements. The term "bazaar" stands as one of the most frequently used words in poetry, taking on diverse meanings while maintaining a consistent appearance. It serves both descriptive and narrative roles, simultaneously embodying moral attributes and providing a gateway to comprehending its semantic essence.
ایمان، محمدتقی، نوشادی، محمودرضا،1390، تحلیل محتوای کیفی، نشریه پژوهش،2، ص 15-44.
براتی، ناصر، ذرینقلم، فرزاد،1392، بازشناسی مفهوم «راه» از دیدگاه یک جهان زبانی فرهنگی با تأکید بر واژههای حوزه معنایی «فضاهای ارتباطی» در زبان فارسی، نشر علمی و پژوهشی باغ نظر، شماره 24.
حافظ، خواجه شمسالدین، 1373، دیوان، به کوشش خلیل خطیب رهبر، تهران: صفیعلیشاه.
حیدری، محمدرضا ،1392،سرچشمههای علم بیان در شعر قرن چهارم، فصلنامه تخصصی سبکشناسی نظم و نثر فارسی ،سالششم ،شماره دوم.
خاقانیشروانی، 1373، افضلالدّین بدیل، دیوان، مقابله تصحیح مقدّمه و تعلیقات دکتر ضیاءالدینسجّادی، چاپچهارم، تهران: زوّار.
روبینز، رابرت هنری، 1387 ، تاریخ مختصر زبانشناسی، ترجمه: علی محمد حقشناس، چاپهشتم، تهران : نشر مرکز، کتاب ماد.
سیستانی، فرخی، 1392، دیوان فرخیسیستانی، به تصحیح: علیعبدلرسولی، تهران: مطبعه مجلس.
سعدی، 1375، گلستان با مقابله نسخه تصحیح شده مرحوم استاد محمدعلی فروغی، تهران: انتشاراتعلمی.
سناییغزنوی، ابوالمجد، 1391، دیوان حکیمسناییغزنوی، به اهتمام پرویز بابایی، تهران: انتشاراتنگاه.
شاهنامهفردوسی،1389، به کوشش سعیدحمیدیان، تهران، نشرقطره، چاپهفدهم.
فرخیسیستانی، 1385،دیوان حکیم فرخیسیستانی، به کوشش دکترمحمددبیرسیاقی، تهران: انتشاراتزوار.
قبادیانی، ناصرخسرو، 1307 ،دیوان قصاید و مقطعات حکیم ناصرخسرو، بهتصحیح: حاجیسیدنصراللهتقوی. تهران: مطبعه مجلس.
صورتگر، لطفعلی، 1345، منظومههای غناییایران، تهران: انتشاراتدانشگاهتهران.
کرمانی،محمودبنعلیخواجوی،1402، دیوان اشعارخواجویکرمانی، به تصحیح احمدسعیدیخوانساری، انتشاراتنگاه، چاپسوم.
کرمانی، محمودبنعلیخواجوی،1386 ، سامنامه، ویراستار میترامحمدی، انتشارات دنیای کتاب، چاپاول.
مولوی، جلالالدینمحمد،1375، کلیات دیوان شمس تبریزی، مقدمه و شرح حال بدیع الزمان فروزانفر، چاپ سوم، تهران: جاویدان.
مولوی، جلالالدینمحمد، 1393، مثنوی معنوی ، مقدمه و شرح حال بدیع الزمان فروزانفر، چاپ هفتم، تهران: جاویدان.
نفیسی، سعید،1368، محیط زندگی و احوال و اشعاررودکی، تهران، انتشاراتامیرکبیر، چاپ سوم.
Rapoport, A. 1999. The Meaning of the Built Environment. Arizona: The University of Arizona Press.
_||_