نوآوری در شعر قیصر امین‌پور
محورهای موضوعی : شاهنامه
سهیلا صلاحی‌مقدم
1
( - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا)
کلید واژه: مدرنیسم, نوآوری, قیصر امین‌پور, تنفس صبح,
چکیده مقاله :
نوگرایی ( مکتب Modernism ) در ادبیات، بیانگر گسستن از سنن و قراردادهای حاکم و ایجاد شیوه های تازه در نگرش به جایگاه انسان و نقش او در نظام هستی است. مدرنیسم ویژگی های صوری و محتوایی خاصی دارد، مانند جدایی از نسبت فردگرایی و تأکید بر فردیّت خلّاق هنرمند، احساس تنهایی، بیگانگی و یأس، ترجیح ناخودآگاهی برخود آگاهی، تداعی معانی آزاد و جریان سیال ذهن، توجه به نظریه های روانشناسانی، چون فروید و یونگ و بعضی از اگزیستانسیالیست ها. نوآوری معانی فراگیرتر از نوگرایی یا مدرنیسم دارد. مدرنیسم در مورد دورة خاصی است (اوایل قرن بیستم ) و مانند هر نهضت ادبی دیگر به انتهای خود رسیده و جای خود را به نهضت دیگر، پسامدرنیسم داده است، ولی نوآوری آغاز و پایان مشخصی ندارد و همواره در طول قرون و اعصار در ادبیات و هنر یافت می شده و در مدرنیسم هم وجود داشته است. نوآوری؛ یعنی خلّاقیت و خلّاقیت تقلیدی نیست. پرسشی که در مقالة حاضر به آن پاسخ داده شده، این است که آیا اصول نوگرایی و ویژگی های نوآوری در شعر قیصر امین پور دیده می شود یا خیر ؟ پیش از بررسی شعر قیصر امین پور، با پژوهش در ادوار شعر فارسی، نوآوری‌های خاصی در هر دوره دیده می شود، اما در شعر نو معاصر، نوآوری ها و خلّاقیت ها نسبت به سبک بازگشت ادبی و حتی دورة مشروطه برتری دارد. شعر قیصر امین پور از جهت قالب بیــرونی (outer form ) و قالب درونی (inner form ) نوآوری هایی را به همراه دارد. در شعرهای برجستة -او چه کلاسیک و چه نو نیمایی- با نوآوری هایی رو‌به رو می‌شویم که در شاعران دیگر سابقه نداشته است و خلّاقیت او را نشان می دهد. آشنایی‌زدایی را در ترکیباتی چون "آیینة ناگهان " -که نام یکی از کتاب های اوست- می‌توان دید. در این مقاله مجموعة تنفس صبح بررسی شده است.
Modernism in the literature shows Disconnection from ruling traditions and conventions and creating new ways for looking at human position and his/her role in the system of universe. Modernism have special external and internal characteristics, like separation from the proportion of individualism and emphasizing on creative individuality of an artist, loneliness feeling, alienation and desperation preference of unconscious to conscious , free association and unconscious stream of mind and paying attention to psychologists like Freud and Jung and some of the existentialists. Innovation is more comprehensive than Modernism. It pertains to a specific period (early twentieth century) and just like any other literary movements has reached to its peak and then has been replaced by another movement namely, post Modernism. Innovation hasn’t any beginning or ending and throughout ages manifested in the literature and art as well as in modernism. Innovation means creativity and it is not an imitation. The question that the present article wants to answer is, Can the principal of innovation be seen in the poetry of Gheisar Amin pour? Before investigation of Gheisar Aminpour' poetry, special innovations can be seen in different periods in the Persian poetry. In the modern contemporary poetry, innovation and creativity in comparison with return literary style or even Mashrothe period is more preferable. The poetry of Gheisar Aminpour has some sort of innovation in outer form as well as inner form. In his prominent poetry whether classic or Neonimai we encounter a sort of innovation which is unprecedented in the previous poets. Defamiliarisation in the compound nouns such as Aieneh Nagahan is a title from one of his book which shows the innovation. In this article the collection of Tanafoseh Sobh has been investigated.
1- قرآن مجید
2- امین پور، قیصر .( 1387). تنفس صبح (مجموعه شعر)، تهران: انتشارات سروش.
3- _________ .( 1383). سنت و نوآوری در شعر معاصر، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
4- جعفری، محمد تقی .( 1362). تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی، تهران: انتشارات اسلامی.
5- حافظ، شمس الدین محمد .( 1381). دیوان، تصحیح محمد قزوینی و قاسم غنی، تهران: انتشارات زوّار.
6- حسن لی، کاووس .( 1383). گونههای نوآوری در شعر معاصر ایران، تهران: نشر ثالث.
7- خاقانی، افضل الدین بدیل .( 1362). دیوان، تهران: انتشارات ارسطو.
8- _______________ .( 1362). منشآت، تصحیح محمد روشن، تهران: انتشارات فرزان.
9- روزت، ای .( 1371). روانشناسی تخیل، ترجمة اصغر الهی و پروانه میلانی، تصحیح محمد روشن، تهران: گوتنبرگ.
10- زرین کوب، عبدالحسین .( 1363). سیری در شعر فارسی، تهران: انتشارات نوین.
11- سعدی، شرف الدین مصلح .( 1367). دیوان غزلیات، شرح خلیل خطیب رهبر، تهران: انتشارات سعدی.
12- شفیعی کدکنی، محمد رضا .( 1372). تازیانههای سلوک، تهران: انتشارات آگاه.
13- ________________ .( 1387). غزلیات شمس تبریز، تهران: سخن.
14- صلاحی مقدم، سهیلا .( 1386). بررسی تطبیقی بین جلال الدین محمد مولوی و ویلیام بلیک، تهران: انتشارات سوسن.
15- _____________ .( 1378). زبان و ادبیات فارسی (گرایش ادبیات تطبیقی) رسالة دکتری.
16- ناصر خسرو .( 1357 ). دیوان، به اهتمام مجتبی مینوی و مهدی محقق، تهران: انتشارات شرکت سهامی عام.
17- نظامی گنجوی، ابو محمد الیاس .( بی‌تا). پنج گنج (مخزن الاسرار) تصحیح و توضیح وحید دستگردی، تهران: مؤسسه مطبوعاتی علمی.
_||_