همگونیهای فکری سعدی و حکیمان یونان در مقوله اخلاق
محورهای موضوعی : شاهنامه
کلید واژه: اخلاق, افلاطون, سعدی, ارسطو, ابن مسکویه, ابوالحسن عامری,
چکیده مقاله :
مسئله اخلاق مقوله ای است که از دیرباز در جوامع متمدن، دغدغه خاطر بزرگان فلسفه و ادب و مصلحان اجتماعی بوده است. سعدی نیز به عنوان ادیب و مصلحی اجتماعی، در آثار خود بر این مسئله مهم تأکید و به ترویج محاسن اخلاقی اهتمام می ورزد. وی در تعلیم آموزه های اخلاقی، پس از تعالیم اسلام، به گفتار فیلسوفان هم توجه داشته است. فلاسفه یونان قدیم، به اخلاق عنایتی ویژه داشته و نظر ی ات ارزنده ای در این زمینه عرضه کرده اند. فیلسوفان مسلمان در آثار خود برخی از این اندیشه ها را نقل نموده اند و از طریق آثار آنان، این آرا به آثار ادبی راه یافت است. سعدی بیش تر به واسطه نوشته های ابن مسکویه و ابوالحسن عامری و نه به طور مستقیم، با افکار یونانیان آشنا شده و آن ها را در آثار تعلیمی خود بازتابانده است. در این مقاله، سعی بر آن است تأثیر حکیمان یونان بر سعدی، با توجه به مشابهت گفتار آنان با یکدیگر نموده شود . بنابر این پرسش اصلی مقاله این است که سعدی در چه مواردی تحت تأثیر اندیشه های حکیمان یونان بوده است؟ این پژوهش به دو بخش اصلی فضایل اخلاقی و رذایل اخلاقی تقسیم می شود . در مبحث فضایل اخلاقی، علم و حکمت، تحمل و فروتنی دانایان، شجاعت و ظلم ستیزی، بلندنظری، فضل و توانگری و دوستی و اتحاد از نظر سعدی و حکمای یونان بررس ی می گردد؛ در بخش رذایل اخلاقی، به مباحثی چون خبث طینت، سخن چینی و دروغ از نظر حکیمان و سعدی پرداخته می شود.
The subject of morality is an issue that the great philosophers, scholars and social peacemakers have been concerned about it in civilized communities. Saadi as a scholar and social peacemaker has emphasized on this important subject in his works ad he has tried to promote moral beneficences. He has notified to speech of philosophers in educating of moral courses, of course after the Islamic catechisms. The ancient Greek philosophers have had a special notification in morality and presented precious views. Moslem philosophers transcribe some of these thoughts in their works and through of these works, the thoughts of Greek philosophers have acceded to literary works. Saadi has accustomed to Greek philosophers' viewpoints through of Ibn Moskouya's and Abu- Al- Hassan Ameri's books (not directly by reading Greek works) and he has reflected these opinions in his didactic works. This article tries to show impression of the Greek philosophers' view on Saadi's by studying the similarity of their speeches. Therefore, the original question is in which cases Saadi has been under impression of Greek philosophers? This survey divides to two chapters: virtues and wicked acts. In virtues, similarities of Saadi’s speeches about: science and philosophy, tolerance and humility of wises, braveness and fighting against cruelty, proper pride, excellence and richness, and finally friendship and unity compare to Greek philosophers words. And in wicked acts, similarities of speeches in: being ill- natured, tale – bearing and lie are proceeded.