بررسی و تحلیل کارکرد تقابل ها در بازنمایی مفاهیم اخلاقی و تعلیمی در باب هفتم از بوستان سعدی
محورهای موضوعی : شاهنامهغلامحسین گیاهی 1 , حمید رضا سلیمانیان 2 , حسن دلبری 3
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تربت حیدریه، تربت حیدریه، ایران
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تربت حیدریه، تربت حیدریه، ایران
3 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
کلید واژه: سعدی, بوستان, تضاد, تقابل های دوگانه, مفاهیم اخلاقی و تعلیمی,
چکیده مقاله :
یکی از شگردهای سعدی برای بازنمایی آموزه های تعلیمی و اخلاقی در باب هفتم بوستان، استفاده از تقابل سازی های دوگانه در سطح واژگان و معانی است. او می کوشد با ذکر موضوعات اندرزی و اخلاقیِ مطلوب، مجموعه ای از کنش های رفتاری و گفتاری نیک را به مخاطب خود انتقال دهد و در ادامه، متضاد آن مسائل را بازنمایی کند تا بر قدرت ممیزۀ اخلاقی مخاطبانش بیفزاید. در این پژوهش، با استفاده از منابع کتابخانه ای و روش توصیفی ـ تحلیلی، کیفیت بازتاب تقابل ها در باب هفتم بوستان با رویکرد به نظریۀ تقابل های دوگانه کاویده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد کلیّت این باب، بازنمایندۀ تقابل میان خیر و شر در سطح کلان است. سعدی در گام بعدی، ذیل هر مؤلفه به مصداق هایی اشاره می کند تا گسترۀ بینش و شناخت مخاطب تقویت شود. همچنین، شخصیت هایی که این تقابل ها را منعکس می کنند، در دو دستۀ حقیقی و مجازی جای می گیرند. درمجموع، سعدی قصد دارد با فراهم کردن بسترهای اخلاقی لازم برای تزکیۀ درونی افراد، شهرِ جسم و جان آن ها را به مدینۀ فاضله ای بدل کند که براساس بایدهای اخلاقی بنا شده است.
One of Saadi's techniques in Bustān, to represent the didactic and moral teachings, especially in the seventh chapter, is using binary oppositions at the level of words and meanings. He tries to give his audience a correct understanding of the virtues by mentioning the desired counseling and moral issues, and then by representing the opposite of those issues in order to increase the ability of moral distinction in his audience. In this research, using library resources and descriptive-analytical method, the quality of reflected oppositions on the basis of the binary opposition theory has been investigated in the seventh chapter of Saadi's Bustān. The results show that the totality of this chapter represents the opposition between good and evil at the macro level. In the next step, Saadi points to examples under each general classification to enhance the audience's insight and knowledge. The characters who reflect these oppositions also fall into two categories: real and virtual. In general, Saadi intends to turn the city of body and soul into a utopia based on the moral needs by providing the necessary moral bases for the inner cultivation of individuals.
_||_