بررسی طنز خانواده در دو داستان «چرت و پرت» و «دری وری» ابراهیم رها از دیدگاه کارناوالیسم باختین

محورهای موضوعی : مطالعات نقد ادبی

فاطمه جعفریان ¹ , شروین خمسه ² , سهیلا قسیمی ترشیزی ³

1 - دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1400/06/25 تاریخ پذیرش : 1400/09/27 تاریخ انتشار : 1400/12/01

کلید واژه: خانواده, کارناوالیسم, کنش‌های کارناوالی, ابراهیم رها,

چکیده مقاله :

چکیدهطنز خانواده یا خویشاوندوار مقوله ای است که می‌خواهد به لایه‌های فرهنگ، زبان و مناسبات اجتماعی ارتباط خانوادگی وارد شود و پیوستگی این مناسبات را در شکل شوخی- جدی آن نشان دهد. میخائیل باختین منتقد و نظریه پرداز روس (1895-1975) با الهام از جشن های آزاد کارناوالی که در جهان به شکل‌های مختلف برپا می‌شود نظریه‌ی طنز کارناوالیسم خود را مطرح می‌کند او معتقد است که زبان هنری طنز می‌تواند روابط انسانی را بدون هیچ ترسی برملا کند و رفتار های آزاد و خودمانی خود را نشان دهد. کارناوال در شکل رمان گونگی خود، زندگی واقعی را نشان می‌دهد. هدف از این پژوهش بررسی کنش های کارناوالی مثل تاج گذاری و تاج برداری، خنده، مکالمه گرایی و موقعیت‌های کارناوالی در دو داستان خانوادگی دری وری و چرت و پرت از ابراهیم رهاست. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و با بهره-گیری از مطالعات کتابخانه ای انجام گرفته است. در پژوهش حاضر به این نتیجه می‌رسیم که در سطوح روابط خانوادگی صمیمیتی وجود دارد که در دیدارها و پیوستارهای زمانی- مکانی، موقعیت های کارناوالیزه خود را نشان می‌دهند. خصلت های فردی و اجتماعی اعضای خانواده در ورای دشنام ها و خنده ها زندگی را به بحران می‌کشانند یا بحران ها را برطرف می‌کنند.

چکیده انگلیسی:

AbstractFamily or relative humor is a category that wants to enter the layers of culture, language and social relationships of family relationships and show the continuity of these relationships in its joking-serious form. Russian critic and theoretician Mikhail Bakhtin (1895-1975) inspired by the free carnival celebrations that take place in the world in different ways, proposed his theory of humor of carnivalism. He believes that the artistic language of humor - He can reveal human stories without any fear and show his free and casual behavior. Carnival shows real life in its dumb novel form. The purpose of this research is to examine the carnival actions such as crowning and crowning, laughter, conversationalism and carnival situations in two family stories "Dari Vari" and "Chert ve Prat" by Ebrahim Raha. The method of this research is descriptive-analytical and it was carried out using library studies.As a result of the research, it is stated that there is intimacy in the levels of family relationships, which show their carnivalized situations in meetings and temporal-spatial continuities.The personal and social characteristics of the family members bring life to a crisis or solve the crises behind the insults and laughter.

منابع و مأخذ:

اسکویی، نرگس.(1396). مولفه­های کارناوال باختین در رمان « نگران نباش»، نشریه نقد ادبی و بلاغت، شماره1.

اصلانی، محمد رضا.(1385). فرهنگ واژگان و اصطلاحات طنز، چاپ اول، تهران: انتشارات مروارید.

باختین، میخاییل.(1398). بوطیقای داستایفسکی، ترجمه­ی عیسی سلیمانی، چاپ دوم، تهران: نشر نوای مکتوب.

همو.(1396). تخیل مکالمه­ای، ترجمه­ی رویا پورآذر، چاپ پنجم، تهران: نشر نی.

پاکباز، رویین.(1354). بررسی هنری و اجتماعی امپرسیونیسم، چاپ دوم، تهران: انتشارات رز.

پرهام، سیروس.(1362). رئالیسم و ضد رئالیسم، چاپ سوم، تهران: انتشارات آگاه.

رها، ابراهیم.(1394). دری وری، چاپ اول، تهران: نشر چشمه.

همو.(1397). چرت و پرت، چاپ اول، تهران: نشر چشمه.

صدر، رویا.(1395). اندیشیدن با طنز، چاپ اول، تهران: انتشارات مروارید.

عطاریانی، میمنت.( 1397). واکاوی مفهوم کارناوالیسم در آرای باختین و بررسی امکان مقاومت در زبان عامیانه،مجله  رهیافت های سیاسی و بین المللی، شماره­ی 1.

همو.(1397). واکاوی تک صدایی و چند صدایی در نظریه ادبی باختین، پنجمین همایش متن پژوهی ادبی نگاهی تازه به سبک شناسی، بلاغت، نقد ادبی.

فرجامی، محمود.(1397). درآمدی برطنزپژوهی، تهران: انتشارات تیسا.

فکوهی، ناصر.(1396). جامعه شناسی شوخی، مجله­ی کرگدن، شماره 51.

کادن، جان آنتونی.(1380). فرهنگ ادبیات و نقد، ترجمه: کازن فیروزمند، چاپ اول، نشر شادگان .

کانت، امانوئل.(1363). تعلیم و تربیت، ترجمه غلامحسین شکوهی، چاپ چهارم، انتشارات دانشگاه تهران.

لوکاچ، جرج.(1387). جامعه شناسی رمان، ترجمه­ی محمدجعفر پوینده.تهران: نشر ماهی.

محمدی ، زهرا.(1395). نظریه­ی کارناوال و هجو منپیه ای در خوانش برادران کارامازوف، پژوهش ادبیات معاصر، شماره­ی2.

نوری، سپیده.( 1398). انگاره های باختین بررسی چند صدایی و تک صدایی از منظر باختین،  مجله ادبی الکترونیکی سروا.

ولک، رنه.(1373). تاریخ نقد جدید، ترجمه­ی ارباب شیرانی، چاپ اول، تهران: انتشارات نیلوفر.

هولکوییست، مایکل.(1395). مکالمه گرایی میخاییل باختین و جهانش، ترجمه­ی مهدی امیرخانلو. تهران: انتشارات نیلوفر

Simpson, J.A., & Weiner, E.S.C. (1989). The Oxford English dictionary (2nd ed.,Vol.7). Oxford: Clarendon Press.