تعیین مناسبترین تاریخ کاشت و رقم جو دیم برای کشت در منطقه همدان

محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی

جواد حمزه ئی ¹ (دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان)
افشار آزادبخت ² (دانش آموخته دکتری علوم علفهای هرز دانشگاه محقق اردبیلی)
سید محسن سیدی ³ (دکترای اکولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان و عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان)

تاریخ دریافت : 1397/12/17 تاریخ پذیرش : 1397/12/17 تاریخ انتشار : 1395/09/01

کلید واژه: عملکرد دانه, دیم, اجزای عملکرد, تاریخ کاشت, جو,

چکیده مقاله :

هدف از انجام این آزمایش مطالعه تاثیر تاریخ های کاشت مختلف 15 مهر، 15 آبان و 15 آذر بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد پنج رقم جو محلی همدان (شاهد)، آبیدر، والفجر، بهمن و ماکویی بود. آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان انجام شد. در این تحقیق ارتفاع بوته، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت ارزیابی شدند. نتایج نشان داد، بیشترین عملکرد دانه (82/420 گرم بر مترمربع) در تاریخ کاشت اول به دست آمد. همچنین بیشترین عملکرد بیولوژیک (33/906 گرم بر متر‌مربع) در تاریخ کاشت 15 مهر ماه حاصل شد. بین ارقام جو از نظر عملکردهای دانه و بیولوژیک تفاوت معنی دار وجود داشت. رقم والفجر با میانگین 83/382 گرم در متر‌مربع بیشترین عملکرد دانه را تولید نمود و این رقم با سایر ارقام تفاوت معنی دار داشت. اثر متقابل تاریخ کاشت در رقم تنها بر صفت تعداد دانه در سنبله معنی دار بود. در این بررسی مناسب ترین تاریخ کاشت و رقم جو برای منطقه همدان تاریخ کاشت 15 مهر ماه و رقم والفجر شناخته شد.

چکیده انگلیسی:

The aim of this research was to study the effect of planting dates of 6 Oct., 5 Nov. and 5 Dec., 2013 as S1, S2 and S3 treatments, respectively, on growth, yield and yield components of five barely cultivars (C1; Mahally as a control, C2; Abidar, C3; Valfagr, C4;Bahman and C5; Makoyei). A factorial experiment was done based on randomized complete block design with three replications at the Agricultural Research Station of Bu- Ali Sina University. Traits of plan height, number of spike m-2, number of grain spike-1, 1000- seed weight, grain yield, biological yield and harvest index (HI) were evaluted. Results showed that planting date treatment had significant effects on all traits. Maximum grain yield (420.82 g m-2) was attained at S1 treatment. S3 treatment in comparison with S1 treatment decreased grain yield up to 46.5%. At the late planting date (S3) due to exposure of plants with heat and drought of late season, grain yield of barley decreased. Also, maximum biological yield (906.33 g m-2) was achieved at planting date of 6 Oct. (S1). Between barley cultivars for traits of grain and biological yields was different significant. Valfagr cultivar with average of 382.83 g m-2, produced the highest value of grain yield and this coutivar had significant difference with other cultivars. The interaction of planting date × cultivar was significant only for grain number spike-1. Maximum and minimum values for grain number spike-1 were achieved at S1×C3 and S3×C1 treatments, respectively. In this study the most suitable planting date and barley cultivar for Hamadan region was determine planting date of 6 Oct. and Valfajr cultivar.

منابع و مأخذ:

 

1- خدابنده، ن. 1390. زراعت غلات. مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران. 537 صفحه.

2- راهنما، ع وبخشنده، ع. 1384. اثر تاریخ کاشت و شیوه کاشت مستقیم و نشایی بر خصوصیات زراعی و عملکرد دانه کلزا در شرایط اهواز. مجله علوم زراعی. 7 (4): 27-18.

3- سلیمانی، ع.، کامکار، ب.، زینعلی، ا و مختارپور، ح. 1389. اثر تاریخ کاشت و ارتفاع برداشت بر ویژگی­های کیفی علوفه ارزن نوتروفید. مجله الکترونیک علوم گیاهان زراعی. 3(4): 160-143.

4- محمودیان، م و فلاحی ح. ع. ۱۳۸۹، تاثیر تاریخ کاشت و میزان بذربراجزاء عملکردو عملکرد جو رقم صحرا، یازدهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات، تهران، دانشگاه شهید بهشتی. http://www.civilica.com/Paper-Nabatat11-Nabatat11_0191.html

5- مدحج، ع.، نادری، ا.، سیادت، ع وبنیسعیدی، ع. 1385. ارزیابی تغییرات عملکرد و اجزاءعملکرد دانه ارقام گندم و جو در شرایط تنش گرمای انتهای فصل. خلاصه مقالات نهمین کنگره زراعت و اصلاح نبات ایران. پردیس ابوریحان دانشگاه تهران. 402 صفحه.

6- ممتازی، ف. 1383. اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم زمستانه شیراز. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز. دانشکده کشاورزی.

7- عیوضی، ع. ر. 1393. اثر تاریخ کاشت بر تحمل به تنش سرما در ژنوتیپ­های جو پاییزه و بهاره. نشریه تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی. ش 13: 294-281.

8- طباطبایی، ع. 1392. اثر تاریخ کاشت و تراکم بذر بر صفات زراعی، عملکرد دانه و شاخص برداشت ارقام جو در منطقه یزد. مجله به­زراعی نهال و بذر. جلد 2- 29، شماره 4: 538-523.

9- Afuni, D., Ghandi, A. and Sadeghi, D. 2001. The influence of planting date and seed quantity on grain yield and agronomic characteristics of new cultivars. Journal of Seed and Plant, 103: 79-84.

10- Farias, J.R.B., Sans, M.A. and Zullo, J.R. 2007. Agrometeorology and sorghum production, Chapter 13G. 117. Available on the URL: www. Agrometeorology. Org/ fileadmin/ insam/ repository/ gamp-chapt 13G.

11- Fathi, G., Siadat, S.A., Rossbe, N., Abdali-Mashhadi, A.R and Ebrahimpoor, F. 2001. Effect of planting date and seed density on yield components and grain yield of wheat cv. Dena in Yassoj conditions. Journal of Agriculture Science and Natural Resources, 8 (3): 23-31.

12- Gardner, F.P., Pearce, R.B and Mitchell, R.L. 2010. Physiology of Crop Plants. Scientific Publishers Journals Dept.

13- Khichar, M.L. and Niwas, R. 2006. Microclimatic profiles under different sowing environments in wheat. Journal of agrometeorology, 8: 201-209.

14- Mahfoozi, S., Limin, A.E., Ahakapaz, F. and Fowler, D.B. 2006. Phenological development and expression of freezing resistance in spring and winter wheat under field conditions in north-west of Iran. Field Crops Research, 97: 182-187.

15- Momtazi, F. and Emam, Y. 2006. The influence of planting date and plant density on yield and yield components of winter wheat. Iranian Journal of Agricultural Science, 37:1-11.

16- Ozer, H. 2003. Sewing date and nitrogen rate effects on growth, yield and yield components of two summer rapeseed cultivars. European Journal of Agronomy,19 (3): 453-563.

17- Sanjari, P.A. and Yazdansepas, A. 2008. Mobilization of dry matter and its relation with drought stress in wheat genotypes. Journal of Agricultural Science and Technology, 11(2) 121-129.

18- Peltonen-Sainio, P., Kangas, A. and Salo-Yrjo-Jauhiainen, L. 2007. Grain number dominates grain weight in temperate cereal yield determination: evidence based on 30 years of multi-location traits. Field Crops Research, 179-188.

19- Soltan, B., Baron, C., Dingkuhn, M., Benoît Sarr, B. and Janicot, S. 2005. Agricultural impacts of large-scale variability of the West African monsoon. Agricultural and Forest Meteorology, 128: 93-110.

20- Ugarte, C., Calderini, D. F. and Slafer, G. A. 2007. Grain weight and grain number responsiveness to pre-anthesis temperature in wheat, barley and triticale: Field Crop Res, 100: 240-248.