آثارمقام عرفانی«صبر» بر نفس سالک از نظر خواجه عبدالله انصاری با تکیه بر کلام امام علی(ع)
محورهای موضوعی : عرفان اسلامیفاطمه (مهناز) توکلی 1 , فاطمه حسن پور 2
1 - عضو هیأت علمی گروه ادیان و عرفان دانشگاه شهید بهشتی.
2 - کارشناس ارشد عرفان تطبیقی.
کلید واژه: کمال نفس, صبر, مقام عرفانی, سالک, خواجه عبدالله انصاری, امام علی(ع),
چکیده مقاله :
از جمله مقامات عرفانی که سالک باید واجد آن گردد تا گرفتار رهزن‌ها و تنگناهای سلوک نشود «صبر» است. در بینش امام علی علیه‌السلام صبر در سیر انسان به سوی حق تعالی اهمیتی ویژه دارد، از همین‌روست که مسیر دستیابی به درجات و آثار آن را توصیف کرده‌اند تا از این طریق انگیزه‌های رسیدن به این مقام عرفانی تقویت شود. خواجه عبدالله انصاری نیز صبر را یکی از نخستین گام‌های رهروان به سوی حق و مقامی برای عوام و متوسطان می‌داند و با توجه به تاثیر «صبر» در سلوک از نقش آن در کمال نفس پرده بر می‌دارد. با بررسی دیدگاه امام علی علیه‌السلام و خواجه عبدالله انصاری به روش تحلیلی- توصیفی و بررسی اقسام سه‌گانه صبر بر معصیت، صبر بر مصیبت و صبر بر طاعت این نتیجه حاصل شد که تحقق درجات مختلف صبر در سالک باعث تربیت نفس او شده و او را در برابر وساوس و خواطر نفسانی مقاوم می‌کند تا آنجا که با ثبات قدم در سلوک، استعداد بهره‌مندی از مواهب الهی را پیدا کرده و به خداوند تقرب پیدا کند.
“Patience” is one of the most important mystical stations – to which the mystic should become eligible not to be troubled by the problems of the conduct. In the viewpoint of Imam Ali (as.), patience plays a significant role in man’s spiritual journey towards God. Accordingly, Imam Ali describes the way to achieve its ranks and effects in order to strengthen the motivations to achieve this mystical station. KhwajahAbdullah Ansari also considers patience as one of the first steps that should be taken by the mystics guiding their way to the right; he also regards patience as a station for the lower and middle ranks; moreover, he uncovers the role of patience in soul’s perfection concerning the effect of ‘patience’ in the spiritual journey