عناصر ایجاد تعلیق به‌واسطۀ روایت دَوَرانی در سینما و ادبیات داستانی
محورهای موضوعی : ارتباطات
1 - گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی- دانشکده ادبیات و علوم انسانی- دانشگاه بین المللی امام خمینی- قزوین- ایران
کلید واژه: تعلیق, سریال دل, فلاش‌بک, روایت دَوَرانی,
چکیده مقاله :
موضوع این مقاله، عناصر ایجاد تعلیق به‌واسطۀ روایت دَوَرانی در سینما و ادبیات داستانی است. در سینما نیز شاهد ساختاری مشابه با داستان خواهیم بود، چراکه سینما داستان را با ابزارهای روایی سمعی و بصری و نه متنی-البته اشکال سمعی و بصری در زمرۀ متن است- به مخاطب منتقل می‌کند. هرگاه در روایتی ادبی یا نمایشی (اعّم از رمان، فیلم و...) نگارنده یا فیلم‌نامه‌نویس علاوه بر روایت اصلی، چندین خرده روایت دیگر را نیز باهم به جلو برد، روایت از نوع دَوَرانی است. به زبان ساده‌تر روایت دورانی را می‌توان مجموعه‌ای از خرده روایت‌ها در دل یک کلان روایت دانست که حرکت بریده‌بریدۀ آن‌ها به جلو در ادبیات داستانی و سینما باعث ایجاد روایت‌های دورانی یا چرخشی می‌گردد. در این ساختار یکی از عناصر برجستۀ روایی ایجاد تعلیق و انتظار در چندین جهت است، چراکه مخاطب(بیننده) درگیر چندین حادثه می‌گردد. در سریال خانگی دل به کارگردانی منوچهر هادی به‌واسطۀ شگرد روایت‌پردازی دَوَرانی، شاهد چندین روایت متناوب و درنتیجه ایجاد تعلیق در بیننده هستیم. حال در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی فراهم آمده، بر آنیم تا ضمن واکاوی عناصر ساختاری روایت دورانی، به تحلیل عناصر آن در سریال دل بپردازیم. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد که روایت دورانی یک کلان روایت تجمیع شده از خرده روایت‌هایی است که عناصری همچون فلاش‌بک، تعلیق، شخصیت‌پردازی و مکث توصیفی در ایجاد آن نقش دارد.
The subject of this article is the elements of creating suspense through rotating narrative in cinema and fiction. Whenever in a literary or dramatic narrative (whether novel, film, etc.) the writer or screenwriter, in addition to the main narrative, brings together several other sub-narratives, the narration is of a rotational type. In simpler language, rotational narrative can be considered as a collection of sub-narratives in the heart of a large narrative whose sharp movement forward in fiction and cinema creates rotational or rotational narratives. In this structure, one of the prominent elements of narrative is the creation of suspense and expectation in several directions, because the audience (viewer) is involved in several incidents. In the home series "Heart" directed by Manouchehr Hadi, through the technique of circular narration, we see several alternating narrations and as a result, the viewer is suspended. Now, in this research, which is provided by a descriptive-analytical method, we intend to analyze the structural elements of the periodic narrative while analyzing its structural elements. The results of the present study show that the periodic narrative is a macro narrative that is a collection of sub-narratives that are created by elements such as flashback, suspension, characterization and descriptive pause.
آسا برگر، آ. (1380). "روایت در فرهنگ عامه (ترجمه محمدرضا لیراوی)"، تهران: سروش.
آقاگل‌زاده، فردو. (1386). "تحلیل گفتمان انتقادی و ادبیات"، ادب پژوهی، دوره 1، صص. 17-27.
آیخن باوم، ویلیام. (1973). "روایت در فیلم سینمایی"، ترجمه میلاد حدادی، تهران: پرتو نگار.
اخلاقی، ا. (1382). "تحلیل ساخت روایی مثنوی معنوی"، پایان‌نامه دکتری. دانشکده ادبیات. دانشگاه اصفهان.
اخوت، ا. (1371). "دستور زبان داستان"، تهران: فردا.
اوحدی، م. (1391). "روایت‌شناسی سینما و تلویزیون"، تهران: انتشارات دانشکده صدا و سیما.
ایوان ی، میریام. و پیتر اِن، دان. (1398). "روایت آمیزی در دن کیشوت (ترجمه بهروز قیاسی)"، تهران: اطراف.
بامشکی، س. (1391). "روایت شناسی داستان‌های مثنوی"، تهران: هرمس.
بهمنی، م. و خوشگویان‌فرد، ع. (1394). "تحلیل روایت در فیلم‌های داستانی بر اساس رویکرد ساختارگرایی و پساساختارگرایی (نمونه موردی: فیلم داستانی نقطه کور)"، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، دوره 2(82).
بی‌نیاز، ف. (1388). "درآمدی بر داستان‌نویسی و روایت شده"، تهران: افراز.
پاینده، ح. (1391). "داستان کوتاه در ایران (داستان‌های رئالیستی و ناتورالیستی)"، تهران: نیلوفر.
پورتر ابوت، او. (1397). "سواد روایت. (ترجمه رویا پور آذر و نیما اشرفی)"، تهران: اطراف.
چتمن، س. (1390). "داستان و گفتمان، (ترجمه راضیه‌سادات میرخندان)"، تهران: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.
حری، ا. (1392). "جستارهایی در باب نظریه روایت و روایت شناسی"، تهران: خانه کتاب.
حقیری، ع. (1394). "ژانر در سینما"، تهران: تریتا.
حقیری، ع. (1394). "فیلم‌نامه کلاسیک"، تهران: تریتا.
ذکایی، م. و شجاعی، ن. (1391). "مطالعه روش ساختاری روایت در سینما"، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دوره، 8(29).
رابرتز، ج. (1389). "تاریخ و روایت، (ترجمه جلال فرزانه دهکردی)"، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
ریمون کنان، ش. (1387). "روایت داستانی: بوطیقای معاصر (ترجمه ابوالفضل حری)"، تهران: نیلوفر.
زیتونی، ل. (2002). "معجم مصطلحات نقد الروایه"، لبنان: دارالنهار للنشر.
لوته، ی. (1388). "مقدمه‌ای بر روایت در ادبیات و سینما (ترجمه امید نیک‌فرجام)"، تهران: مینوی خرد.
لینت ولت، ژ. (1390). "رساله‌ای در باب گونه شناسی روایت نقطه دید (ترجمه علی عباسی و نصرت حجازی)"، تهران: علمی فرهنگی.
مکوئیلان، م. (1388). "مجموعه مقالات روایت، (ترجمه فتاح محمدی)"، تهران: مینوی خرد.
هرمن، د. (1393). "عناصر بنیادین در نظریه‌های روایت شناسی، (ترجمه حسین صافی)"، تهران: نشر نی.
Basilar. Ph. (1984). “Homodiegetic, a Theory of Narrative”, Paris, penguin Press.
Booth, W. (1967). “A Rhetoric of Irony”, Chicago, University of Chicago Press.
Cohen, K. (1979). “Film & Fiction: The Dynamics of Exchange”, New Haven: Yale University Press.
Flodernik, M. (1986). “Towards a Natural Narratology”, London, Routledge.
Hayles, K.(2007). “Narration & Database”, New York: Oxford University Press.
Nancy, Emil. (1987). “Narratology & Discourse”, Paris: Penguin Press.
Prince, G. (1987). “A Dictionary of Narratology”, University of Nebraska Press.
_||_