تحلیل نقش نحوی «قید و صفت» در تبیین سبک شاعر (مطالعۀ موردی:گونۀ ادبی ‌منظومه‌های ‌ظهر روز دهم، صدای ‌پای‌ آب ‌و ‌قصۀ شهر سنگستان)

محورهای موضوعی : زبان و ادبیات فارسی

سید حسین وحید عرب ¹ , احمد ذاکری ²

1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
2 - دانشیار زبان وادبیات فارسی ، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

تاریخ دریافت : 1398/12/23 تاریخ پذیرش : 1399/02/13 تاریخ انتشار : 1399/02/15

کلید واژه: سپهری, منظومه, امین‌پور, اخوان‌ثالث, نقش‌نحوی,

چکیده مقاله :

گونۀ ادبی منظومه نقش‌مهمی در برقراری ارتباط با مخاطب دارد ودرحفظ و انتقال تاریخ و فرهنگِ یک ملت نقش مهمی ایفا می‌کند. منظومه‌های‌ ظهرروزدهمِ امین پور، قصه شهر سنگستانِ اخوان ثالث وصدای پای آبِ ‌سپهری متن مبنای تحلیلِ این مقاله است. پژوهش حاضر بر مبنای این مسالۀ اساسی شکل می‌گیردکه درپیوند میانِ فرایند ساختارزبانی‌ سه منظومه، نقش‌نحوی و معناییقید وصفت، در انتقال اندیشه و باور شاعر چگونه است و مؤلفه‌های سبکی شعرکدامند؟ این تحقیق، بر پایۀ روش توصیفی-تحلیلی وبا استفاده از مقوله وجهیت در قید و صفت مورد بررسی قرار می‌گیرد تا با واکاوی چگونگی‌کاربرد قید و صفت درمتن، مقداربازتاب اندیشه شاعر در متن و میزان موضع‌گیری او سنجیده شود. دستاوردهای مقاله‌عبارتنداز؛ اندیشه‌های آرمان‌گرایی، واقع‌گرایی و مرگ‌اندیشی در این منظومه‌ها جریان دارد. این گونه‌های تازۀ ادب غنایی را می‌توان زیرنوع و ازمتفرعات نوع ادبی غنایی به شمار آورد. صورت سبکی شعرصدای پای‌آب و ظهر روز دهم واقع‌گرا و عاطفی است، اما قصه شهر سنگستان، فقط واقع‌گرا است. جهت‌گیری امین‌پور نسبت به موضوع شعر، موضِع‌آشکار است، اما جهت‌گیری سپهری و اخوان، موضعِ ‌آشکار و پنهان است.

چکیده انگلیسی:

The literary genre of narrative poetry plays an important role in communicating with audience and is vital in preserving and transferring history and culture of a nation. Poems of The Noon of the 10th Day by Aminpour, The Tale of the Petrified city by Akhavan-Sales and The Footsteps of Water by Sepehri are the bases of analysis in this study. The present study formed on the basic enquiry as to how the syntactic and semantic role of “adverb and adjective” is in the three poets’ thoughts formed, what beliefs are transferred and what the stylistic parameters are. The current study implemented descriptive-analytical research method and by means of “modality in adverb and adjective” measured poet’s thought reflection in text and his positioning by analyzing the function of adverb and adjective in text. The outcomes of this study indicates that idealistic thoughts, realism and morbidity flow in these poems. These new genres of lyrical literature are considered as “subtype and as lyrical literature derivatives”. The Footsteps of Water and The Noon of 10th Day are “realistic and affective” in style but The Tale of the petrified City is “realistic” only. Aminpour’s orientation in poetry theme is an upfront one but the orientation of Sepehri and Akhavan-Sales are upfront and hidden at the same time.

منابع و مأخذ:

1. 
   

   منابع

   
   

   اخوان ثالث مهدی (1370)، از این اوستا (قصۀ شهر سنگستان)، تهران: مروارید، چاپ نهم.

   
   

   امین پور، قیصر (1373)، منظومۀ ظهر روز دهم، تهران: سروش.

   
   

   انوری حسن (1390)، فرهنگ بزرگ سخن، تهران: سخن.

   
   

   درام، محمود (1381)، «انواع ادبی»، پژوهشنامۀ علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، شماره 33، صص75-96.

   
   

   دهرامی، مهدی (1394)، «نقش‌های هنری صفت در ایجاد زبان ادبی، تصویرسازی و کیفیت عاطفه و اندیشه در شعر شاملو»، زیبایی‌شناسی ادبی، شمارۀ،23، دوره 6، صص 27-46.

   
   

   زرقانی، سیدمهدی (1388)، «طرحی برای طبقه‌بندی انواع ادبی در دورۀ کلاسیک»، فصل‌نامۀ پژوهش‌های ادبی، سال ششم، شماره 24، صص 85-82 .

   
   

   سپهری، سهراب (1372)، هشت کتاب سپهری، تهران: نگاه.

   
   

   شریفی، فیض(1391)، شعر زمان ما، سیاوش کسرایی، تهران: نگاه، چاپ اول.

   
   

   شمیسا، سیروس (1374)، انواع ادبی، تهران: فردوس، چاپ دهم.

   
   

   چناری، عبدالامیر (1380)، منظومه‌سرایی فارسی از دورۀ مشروطه تا 1357، رسالۀ دکتری دانشگاه تربیت مدرس.راهنما: جعفر حمیدی.

   
   

   در پر، مریم (1392)، سبک‌شناسی نامه‌های غزالی با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی، تهران: علم، چاپ اول.

   
   

   فتوحی، محمود (1391)، سبک‌شناسی، نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها، تهران: سخن، چاپ اول.

   
   

   فرشیدورد، خسرو (1388)، دستور مفصل امروز. تهران: سخن.

   
   

   ------------ (1387)، دستور مختصر تاریخی زبان فارسی، تهران: زوار.

   
   

   کسرایی، سیاوش (1387)، مجموعه اشعار، از آوا تا هوای آفتاب، تهران: نگاه.

   
   

   مدرس زاده، عبدالرضا (1394)، «گونه‌های تازۀ ادب غنایی در ادبیات معاصر»، مجموعه مقاله‌های دهمین همایش بین المللی ترویج زبان وادب فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی،6-4 شهریور ماه، دورۀ 10، ص436.

   
   

   مصدق، حمید (1340)، منظومۀ درفش کاویان، تهران: توکا.

   
   

   ناتل خانلری، پرویز (1363)، دستور زبان فارسی، تهران: توس، چاپ پنجم.

   
   

Akhavan Sales, Mehdi. (1991). From This Avesta (The Story of Stone City), 9^th publication, Tehran: Morvarid.

Aminpour, Qeysar. (1994). The Noon of 10^th Day Poem. Tehran: Soroush.

Anvari, Hassan. (2011). Big Culture of Speech, Tehran: Sokhan.

Chenari, Abdolamir. (2002). Persian Poetry PhD Thesis from Constitutional Period until 1978.

Daram, Mahmoud. (2002). “Literary Genres” Humanities Research Journal. Shahid Beheshti University, No 33, pp: 75-96.

Darpor, Maryam (2013). Ghazali Letters Stylistics with Critical Discourse Analysis Approach. 1^st publication, Tehran: Elm Publications.

Dehrami, Mehdi. (2015). Adjective Artistic Roles in Creating Literary Language, Visualization and Affection and Thought Quality in Shamlou’s Poem. Literary Aesthetics Journal, No 23, issue 6 (pp: 27-46).

Farshidvard, Khosro (2008). A Brief Historical Grammar of Persian Language, Tehran, Zarvar.

Farshidvard, Khosro. (2010). A Comprehensive Grammar of Modern Persian. Tehran: Sokhan.

Fotouhi, Mahmoud. (2012). Stylistics, Theories, Approaches and Methods. 1^st Publication, Tehran: Sokhan.

Kasra’ei, Siavash. (2008). Poems Collection, From Song to Desiring the Sun. Tehran: Negah.

Modarreszadeh, Abdolreza (2015). “New Types of Lyrical Literature in Contemporary Literature” Articles Collection of the 10^th International Conference on Persian Language and Literature Promotion, Mohaghegh Ardabili University, 4^th-6^th September, issue 10, p 436.

 Mosadegh, Hamid (1961). The Kaviani Flag Poem. Tehran: Touka Publications.

Natel-Khanlari, Parviz. (1984). Persian Language Grammar, 5^th publication, Tehran, Tous.

Sepehri, Sohrab (1993). The Eight Books, Tehran: Negah.

Shamisa, Sirus. (1995). Literary Genres, 10^th publication, Tehran: Ferdows.

Sharifi, Feiz (2012). Poetry of Our Time, Siavash Kasra’ei. 1st publication, Tehran: Negah Publications.

Zarghani, Seyyed Mahdi. (2009). “A Design for Literary Genres Classification during Classic Period” Literary Studies Periodical, Tarbiat Modares University, volume 6, issue 24, pp: 82-85.