تصویر و تصویرپردازی در منظومة غنایی نوروز و نوگل

محورهای موضوعی : زبان و ادبیات فارسی

حافظ حاتمی ¹

1 - استادیار، زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور

تاریخ دریافت : 1397/11/22 تاریخ پذیرش : 1398/01/18 تاریخ انتشار : 1398/02/15

کلید واژه: زیبایی‌شناسی, شعر فارسی, منظومه‌های بزمی, تصویر و تصویر‌سازی, نوروز و نوگل,

چکیده مقاله :

تصویر و تصویرپردازی از عناصر و مؤلّفه‌های برجسته در حوزة زیبایی‌شناختی و از جمله اختصاصات در سبک‌شناسی آثار ادبی و هنری است. امروزه نگاه انتقادی به آثار ادبی از منظر خلق تصاویر نو، ناب و نغز از جمله مباحث جدّی در مطالعات بلاغت سنتی و نقد و نظریة ادبی و به‌ویژه در بررسی و تحلیل‌های مکاتب صورت‌گراییی و ساختارگرایی و مانند آن محسوب می‌شود. هدف از این پژوهش بحث و بررسی در انواع تصاویر منظومة بزمی نوروز و نوگل، اثر آرمان راکیان است که به‌تازگی وارد بازار نشر گردیده‌است. این پژوهش به شیوة اسنادی، توصیفی و در نهایت تجزیه و تحلیل محتوا بر اساس یافته‌ها صورت می‌گیرد. در مسیر این تحقیق با معرّفی انواع تصاویر خیالی ساده، متعدّد و گسترده و رفته‌رفته فاصله‌گرفتن از شیوه‌های نقد سنتی در پرداخت صِرف به مصادیق صُور خیالی در حوزة فنون بلاغت و صناعات ادبی و یا بیان و بدیع، به بررسی و شناخت عناصر نو، تصاویر چند لایه، انواع استعاره‌های تو در تو و مرکّب، اسطوره‌پردازی‌ها، نمادها و نمادسازی‌ها، کهن‌الگوها و حتّی شیوه‌های روایت و توصیف پرداخته‌می‌شود.

چکیده انگلیسی:

Image and imaging is one of the most prominent elements in the field of aesthetics, including the attributes of literary and artistic works. Today, the critical look at literary works from the poient of view of creating new, pure and nugget images is one of the serious issues in traditional linguistic studies, critique and literary theory, especially in the study of formalism and structuralism schools.the purpose of this essay is discuss the types of images of the lyric poem of Nowrooz and Nowgol Arman Rakian , which has just enterd the market. The research is done by descriptive documentation and finally, content analysis and based on the finding. In the course of this research with the introduction of various simple imagery, numerous and extensive and gradually moving away from traditional methods of payment in the form of example of imaginary in the field of science of figurative language, rhetoric and and figures of speech to explore new elements, multi-layerd images types of metaphors in you, combined with myths, archetype narrative and even narrative and description.

منابع و مأخذ:

1. ابرس، گئورک (1380)، کمبوجیه و دختر فرعون، ترجمة جواد سیّد اشرف، تهران: انتشارات زرین.

1. بهار، محمّدتقی (ملک الشعرا) (1337)، سبک شناسی یا تاریخ تطوّر شعر فارسی، چاپ دوم، تهران: انتشارات امیرکبیر.


2. تجلیل، جلیل (1370)، معانی و بیان، چاپ پنجم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.


3. تسلیمی، علی (1395)، نقد ادبی (نظریه‌های ادبی و کاربرد آنها در ادبیات فارسی)، چاپ اوّل، تهران: نشر اختران.


4. تقوی، نصرالله (1363)، هنجار گفتار در فنّ معانی و بیان و بدیع فارسی، چاپ دوم، اصفهان: فرهنگسرای اصفهان.


5. حاتمی، حافظ و نصراصفهانی، محمّدرضا (1388)، رمز و رمزگرایی با تکیّه بر ادبیات منظوم عرفانی، فصل‌نامة ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، سال پنجم، شمارة شانزدهم، صص 165- 196).


6. راکیان، آرمان (1391)، آرِنگِ ویر، چاپ اوّل، شهرکرد: انتشارات نیوشه.


7. ـــــــــــ (1397)، نوروز و نوگل، چاپ دوم، نجف آباد: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.


8. رجایی، محمّد خلیل (1379)، معالم البلاغه در علم معانی و بیان و بدیع، چاپ پنجم، شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.


9.  سلاجقه، پروین (1387)، از این باغ شرقی: نظریه‌های نقد شعر کودک و نوجوان، چاپ دوم، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.


10.  شفیعی کدکنی، محمّد رضا (1366)، صور خیال در شعر فارسی، تهران: آگاه.


11.  شمیسا، سیروس (1392)، بیان، چاپ چهارم، تهران: انتشارات میترا.


12. ـــــــــــــ (1370)، نگاهی تازه به بدیع، چاپ سوم، تهران: انتشارات فردوس.


13.  صفا، ذبیح الله، (1373)، تاریخ ادبیات در ایران و در قلمرو زبان پارسی از آغاز سدۀ دهم تا سدۀ دوازدهم هجری (شاعران پارسی گوی). تهران: انتشارات فردوس، چاپ هفتم.


14.  فتوحی رود معجنی، محمود (1393)، بلاغت تصویر، چاپ سوم، تهران: انتشارات سخن.


15.  همایی، جلال الدّین، (1370) فنون بلاغت و صناعات ادبی، چاپ هفتم، تهران: مؤسّسة نشر هما.


16.  Abrams. M. H. (1998). A glossary of literary terms. 6^th edition. Newyork.

Guddon. J.A.(1979). A dictionary of literary terms. By Hazell Waston & Viney Limited. Great Britain: Bucks.