ارزیابی تأثیرات زیست محیطی گسترش بی رویه شهرها (مطالعه موردی: پروژه مسکن مهر- شهر طرقبه)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مهدی حسینی ¹ , معصومه برقچی ² , فهیمه باقرزاده ³ , قدیر صیامی ⁴

1 - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه بین المللی امام رضا (ع)، مشهد، ایران
2 - استادیار شهرسازی، دانشگاه بین المللی امام رضا (ع)، مشهد، ایران
3 - کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه بین المللی امام رضا (ع) مشهد، ایران
4 - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه بین المللی امام رضا (ع)، مشهد، ایران

تاریخ دریافت : 1393/07/04 تاریخ پذیرش : 1394/03/23 تاریخ انتشار : 1394/03/01

کلید واژه: مدل AHP, مسکن مهر, ارزیابی زیست محیطی, شهر طرقبه,

چکیده مقاله :

       ارزیابی زیست محیطی پروژه­های مسکن مهر در ایران به عنوان رویکردی اجتناب­ناپذیر در سنجش میزان سازگاری این سیاست با مؤلفه­های توسعه پایدار شهری با توجه به اثرگذاری گسترده آن بر فضاهای اکولوژی شهرهای ایران امری ضروری به نظر می­رسد. در همین چارچوب، سنجش اثرات زیست­محیطی ناشی از توسعه مسکن مهر در شهر طرقبه به عنوان یکی از حوزه­های اکوتوریستی پیرامون کلانشهر مشهد در استان خراسان رضوی، هدف اصلی این مقاله بوده است. روش تحقیق در این پژوهش از نظر هدفِ تحقیق،کاربردی و از منظر چارچوبِ پژوهش، تحلیلی- توصیفی است که به شیوه پیمایشی و بر روی پروژه 4151 واحدی مسکن مهر در شهر طرقبه انجام می­شود. چارچوب این تحقیق مبتنی بر ایجاد سامانه­ای همدیدبان برای تلفیق معیارها و زیرمعیارهای متعدد برای ارزیابی مؤلفه­های زیست محیطی مسکن مهر با مبتنی بر نظرات خبرگان شهری و برداشت­های کارشناسی در این پروژه خواهد بود. مهم­ترین شاخص­های مورد استفاده در این پژوهش، معیار آلودگی آب، آلودگی خاک، آلودگی هوا و آلودگی صداست. ابزار جمع­آوری اطلاعات، مشاهدات و نیز پرسشنامه­های محقق ساخته مبتنی بر معیارهای زیست محیطی همراه با برخی زیرمعیارها در الگوی پایدار محیطی است که به شیوه نمونه­گیری منظم از دیدگاه مسئولین مرتبط با موضوع به دست آمد. هچنین در این تحقیق از روش AHP  به عنوان ابزار تحلیل فضایی شاخص­های پایداری محیطی استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که آلودگی آب با وزن 0.498 در الویت اول و پس از آن به ترتیب تغییرات پوشش گیاهی با وزن 0.258 در الویت دوم، آلودگی خاک با وزن 0.134 در الویت سوم، آلودگی هوا با وزن 0.076 در الویت چهارم و در نهایت آلودگی صوتی با وزن 0.034 در الویت پنجم از مهم­ترین اثرات اجرای طرح مسکن مهر بر محیط زیست می­باشند.

چکیده انگلیسی:

   Since, Mehr housing projects have considerable effects on ecological urban spaces in Iran cities. The environmental assessment of this project regarding urban sustainability indicators seems a tangible task to do. Accordingly, assessment of ecological effects of this project on Torghabe city, which is considered the capital of Khorasan Razavi province and the major eco-tourism centers nearby Mashhad metropolitan, is the main goal of this study. This analytical-descriptive study had been considered 4151 units of Mehr housing project in the mentioned city in terms of some important indicators such as water, soil, air and noise pollution. The results of this survey had been collected by means of observations and also questionnaires which were designed by evaluating environmental indicators and based on experts’ opinions and urban master impressions. Additionally, the AHP method was used for spatial analysis of environmental sustainability indicators. The results respectively revealed that the water pollution in the first level with 0.498 scale, vegetation change in the second level with 0.258 scale, soil pollution in the third level with 0.134 scale, air pollution in the fourth level with 0.076 scale, and voice pollution in the fifth level with 0.034 scale were the most dramatic effects of Mehr project on the environment.

منابع و مأخذ:

1. برتون، الیزابت و همکاران (1383): شهر پر تراکم و توسعه پایدار شهری، ترجمه: مینو رفیعی، برگرفته از سایت انجمن تخصصی شهرسازی ایران، تهران.


2. حبیبی، کیومرث؛ بهزادفر، مصطفی؛ ترابی، کمال و وحید محکی (1389): «نقد و آسیب شناسی سیاستگذاری و برنامه ریزی عملیاتی مسکن مهر در ایران»، فصلنامه آبادی، شماره 69، تهران، صص 14-7.


3. حسین زاده دلیر، ‌کریم و فرزانه ساسان پور (1385): «روش جاپای اکولوژیکی در پایداری کلانشهرها با نگرشی بر کلان شهر تهران»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 82، مشهد، صص 85-71.


4. حیدری، جهانگیر (1392): مبانی و مفاهیم توسعه پایدار و توسعه پایدار شهری، نشر آذرخش، چاپ اول، تهران.  


5. خدابخشی، شهره (1383): انرژی و کالبد شهر پایدار، همایش مسایل شهرسازی ایران (جلد 1)، انتشارات دانشگاه شیراز، چاپ اول، شیراز.


6. قدسی پور، سیدحسن (1381): فرآیند تحلیل سلسله مراتبیAHP ، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر، چاپ اول، تهران
   
   
   1. Bernanke, B.S., Gerler,M., and Gilchrist, S. (1999): The financial accelerator in a quantitative business cycle framework. In J. B. Taylor & M. Woodford (Eds.), Handbook of Macroeconomics, Vol. 1, (pp. 1341–1393). Amsterdam: Elsevier Science.
   
   
   2. Bertolini,M., M.,Braglia .(2006): Application of the AHP methodology in making a proposal for a public work contract, 17 January.
   
   
   3. Bowen,W.M.(1990): Subjective judgments and data environment analysis in site selection, Computer, Environment and Urban Systems, Vol. 14, pp.133-144.
   
   

10. Enyedi, G, (2002): Social sustainability of large cities. Ekistics, 69, www.gdir.ir.

11. Ghosh, S., Vale, R., & Vale, B. (2006): Indications from Sustainability Indicator. Journal of Urban Design, 11(2).

12. Gilber, A and Galger, J. (1996): Cities, Poverty and Development: setting in Third world countries, trans Parviz Karimi, municipality Tehran, Tehran. (in persian).

13. Mammon, N.; Ewing, K. (2005): Moving towards a design approach to low-income housing in urban Cape Town: the case of Joe Slovo Park, in IAHS World Congress on Housing conference “Transforming Housing Environments through Design”, 27–30 September, 2005, Pretoria, South Africa.

14. Pope, J, (2004): Conceptualizing sustainability assessment, Environmental Impact Assessment Review, 24, pp. 595-616.

15. Sutchtte,L,et al., (2009): development of a framework for assessing sustainability in new product development, international conference on engineering desing, Stanford university, Stanford, CA, USA.

16. Tukker, A, (2000): Life cycle assessment as a tool in environmental impact assessment, Environmental Impact Assessment Review, 20, PP.435-456

17. WCED (World Commission on Environment and Development). (1987): Our Common Future, Oxford University Press, Oxford.