رتبه¬بندی و تحلیل توسعه¬یافتگی شهرستان¬های استان آذربایجان¬شرقی با رویکرد تلفیقی
محورهای موضوعی : جامعه شناسی
1 - استادیار گروه جامعه‌شناسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران ( نویسنده مسئول)
کلید واژه: توسعه, تاکسونومی عددی, روش نظریه داه بنیاد,
چکیده مقاله :
یکی از ارکان اصلی توسعه توجه به برابری و عدالت در توزیع منابع بین بخشهای مختلف جامعه میباشد لذا تمرکزگرایی و توزیع نامناسب امکانات و خدمات در مناطق مختلف کشور ایران همواره به عنوان یکی از آفات توسعه مطرح بوده است که نیاز به بررسی علمی دارد. در پژوهش حاضر هدف اصلی بررسی درجه توسعه یافتگی شهرستانهای استان آذربایجانشرقی بود که برای دستیابی به این هدف 31 شاخص توسعه در سه دسته شاخصهای اجتماعی- فرهنگی، بهداشت و سلامت و اقتصادی و زیربنایی در 20 شهرستان مورد بررسی قرار گرفتند. روش پژوهش در مطالعه حاضر طبقهبندی استان بر اساس مدل تاکسونومی عددی و تحلیل خوشهای و برای فهم امر (توسعهیافتگی و یا توسعهنیافتگی) استان با مراجعه به نخبگان محلی (مدیران عالیرتبه برنامه و بوجه و استانداری آذربایجانشرقی، اساتید دانشگاه تبریز) با روش گرانددتئوری به گردآوری اطلاعات در زمینه کم و کیف توسعه استان پرداخته و بعد از سه شیوه کدگذاری مدل توسعهای استان را ترسیم کردیم. نتایج پژوهش در تاکسونومی عددی نشان داد شهرستانهای تبریز، مرند و مراغه به ترتیب در رتبههای بالای توسعهیافتگی قرار دارند و شهرستانهای خدافرین و چاراویماق در رتبههای آخر قرار دارند. نتایج پژوهش نشان میدهد میزان توسعهیافتگی در قسمت غربی استان نسبت به نواحی شرقی بیشتر بوده است. نتایج روش نظریه داده بنیاد نشان داد عواملی از قبیل فقدان انگیزه توسعه، فقدان اعتماد، دخالتگری دولت، بوروکراسی زاید، فساد اداری، عدم شفافیت، عدم حمایت نهادهای بینالمللی، فقدان نظارت، تعارض دولت و حاکمیت از جمله عوامل نهادی توسعه در شهرستانهای استان آذربایجان شرقی محسوب میشود.
Since one of the main pillars of development is attention to equality and justice in the distribution of resources between different sectors of society, therefore, the concentration and inappropriate distribution of facilities and services in different regions have always been considered as one of the pitfalls of development, which requires a scientific review. In this research, the main goal was to study the degree of development of the cities of East Azerbaijan province. To achieve this goal, 31 indicators of development were assessed in three categories: socio-cultural, health, and economic and infrastructure in 20 cities. The methodology of this study is to classify the provinces based on numerical mal taxonomy and cluster analysis and also, the method of collecting is documentary information. The results of this study showed that, the cities of Tabriz, Marand and Maragheh are in high ranking of development, respectively, and the cities of Khadafrien and Charaymahq are in the last positions. The results of the research show that, the development rate in the western part of the province was higher than the eastern regions. The results of the data foundation theory showed that, factors such as lack of development motivation, lack of trust, government intervention, redundant bureaucracy, corruption, lack of transparency, lack of support from international institutions, lack of observation, government conflict and sovereignty are institutional barriers of development in cities of East Azerbaijan province.
Ahmadi, H., Velayi Gari, A., Zali, N., & Zamanipour, M. (2017). Analysis of the gap between the cities of East Azarbaijan during the development path from 1996 to 2011, Geographic Space Journal, 17th period, 59, P.p:229- 253. [Persian]
2. Asadzadeh, A., Imani, H., & Shali, M. (2014). Spatial Inequalities of Agricultural Development in East Azarbaijan Province, space economics and rural development quarterly, 2, P.p: 41-54. [Persian]
3. Creswell, J., W. (2013). Qualitative Inquiry & Research Design: Choosing among Five Approaches. Los Angeles, CA: Sage.
4. East Azerbaijan Governorate. (2015). Development document of East Azerbaijan province. First Volume. [Persian]
5. Keefer, P., & Shirley, M., M. (2000). Formal versus informal institutions in economic development. Chapters.
6. Momeni, M., & Sajed, A. (2014). Analysis of the development of East Azerbaijan city cities using numerical taxonomy. The Twelfth Congress of the Geographical Society of Iran, centered around the alignment of the land, an Iranian Islamic model of progress. Tehran. [Persian]
7. Nazmfar, H., Bakhtar, S., Alavi, S. (2015). Rating the rural development levels. (Case study: Kermanshah villages). Geography and Environmental Studies, 192, 14-181. [Persian]
8. Rezvani, M. R. (2004). Measurement and Analysis of Developmental Levels of Rural Areas in Sanandaj City. Journal of Geography and Regional Development, 3. Mashhad: Mashhad University press. [Persian]
9. Rodrik, D. (2000). Institutions for high-quality growth: what they are and how to acquire them, Studies in comparative international development. Vol. 35, No. 3, P.p: 3-31.
10. Roll, R., & Talbott, J. (2003). Political freedom, economic liberty, and prosperity. Journal of Democracy. Vol. 14, No. 3, P.p: 75-89.
11. Shamsedini, A., Etaat, J., & Shahrivar, H. (2013). Role of Political Participation of Villagers in Increasing Services to Mamsani Villages. Space economics and rural development Quarterly, 2th Period, 5, P.p: 87- 100. [Persian]
12. Soror, R., Rashidi, Ebrahim Hesari, A. (2012). Measuring the Development Rate of Socio-Economic Structures in East Azarbaijan Province. Geography Quarterly, 82, P.p: 35-75. [Persian]
13. Todaro, Michael. (1990). Economic Development in the Third World. Translated by: Gholamali, Farjadi. Tehran: Publication of the Higher Institute for Research on Planning and Development.