بررسی و تبیین نقش عقلانیت در تربیت از منظر قرآن کریم

محورهای موضوعی : پژوهش در برنامه ریزی درسی

حسینعلی جان نثاری ¹ , سید حسین واعظی ²

1 - دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، اصفهان، دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان (خوراسگان)
2 - دانشیار، گروه الهیات، دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان (خوراسگان)، دانشکده علوم انسانی، گروه الهیات

تاریخ دریافت : 1395/11/10 تاریخ پذیرش : 1396/02/11 تاریخ انتشار : 1396/12/01

کلید واژه: تفکر, تعقل, تربیت, قرآن کریم,

چکیده مقاله :

دین اسلام، حقیقت تربیت دینی را در گرو تربیت عقلانی، علمی، سیاسی و اجتماعی می‌داند. پژوهش حاضر با هدف استخراج و تبیین اصول، منابع و شرایط تربیت عقلانی از منظر قرآن کریم بوده که موضوع را با روش کیفی و به‌صورت توصیفی- استنباطی، مورد بررسی و تجزیه‌وتحلیل قرار داده است. یافته‌های پژوهش حاکی است: تفکر، از ویژگی اساسی انسان و به معنای؛ به‌کار گرفتن نیروی عقل و اندیشه، برای استنتاج امور مفید و یقینی است. در نگاه قرآنی همه‌چیز در حقیقت، آیاتی الهی است و از ماهیت نمادی آن‌ها فقط کسانی آگاه می‌شوند که عقل داشته و می‌توانند به معنی واقعی تفکر کنند. قرآن کریم انسان را به تفکر و تعقل دعوت نموده و ایمان را بر پایه آن می‌داند. برای مقابله با مسائل فردی و اجتماعی پیچیده، به پرورش افرادی نیازمند است که با تکیه بر نیروی اراده و تعقل خویش، منطقی و خلاق بیندیشند و تولیدکننده دانش و فرهنگ در عصر دانایی باشند.

چکیده انگلیسی:

The real religious education from Islam's perspective depends on having rational, scientific, political, and social education. The present research aiming at extracting and explaining rational upbringing's principles, sources, and conditions from Qura'n's viewpoint. The topic was analysed qualitatively of descriptive- inferential method. Findings of the research have shown that reflecrion or thinking is one of the human's essential features means using thoughts and wisdom to infer the useful, certain, and believable affairs. From the perspective of Qura'n, every thing is kind of devine sign. Just those people who benefit form rationality can understand the real symbolic meaning. Holy Qura'n invites people to think and believe that people's faith and belief is made accordingly. In order to face complex personal and social issues, upbringing such people, who are able to rely on the power of their will and rationality and can think logically and creatively in order to produce knowledge in wiasdom age, is needed.

منابع و مأخذ:

Holy Qur’an. {Arebic}

Amodi, A. (1987). Ghorar al- hekam va dorar al- kalem. Qom: Daftar Tabliqat Eslami Publication. {Arebic}                        

Amodi, S. Al- ahkam fi osoul al- ahkam. Cairo: Halabi Institute. {Arebic}

Asgari, A. (1991). Al- Forough loghavia. A research by Nashr Eslami Institute. Qom: Nashr Eslami Institute. {Arebic}

Farahidi, K. (1988). Al- Ein. Researched by Mahdi Mahzouni and Ebrahim Al- Saameraei. Dar Al- Hejre Institute. {Arebic}

Feinberg, W. (2003), Critical reflection and religious education How deep?: Illinois University Press. {English}

Harrani, A. (2008). Tohaf al- oghool. Translated by: Sadeq Hasanzadeh. 9^th Ed. Qom: Al Ali Publication. {Persian}

Hashemi Rekavandi, S.M. (1978). Humanistic Education and personality. Tehran: Boostan Publication. {Persian}

Hashemi, M. (1984). Bohooth fi elm Al-osoul (Reports of Sayyed Ayatollah Mohammad Bagher Sadr lessons). 2^nd Ed. Qom: Maktab Al-A`lam Al-Eslami. {Persian}

Ibn Fares, A. Moa‘jam maqaiis al- loghat. Beirut: Dar Al- Kotob Al- Elmie. {Arebic}

Ibn Manzoor, J. (1984). Lesan al- arab. Qom: Adab Hozeh Publication. {Arebic}

Imani, M. (1999). Moral education. Tehran: Amir Kabir Publication. {Persian}

Izutsu, T. (1982). God and human in Qur`an. Translated by: Ahmad Aram. Tehran: Sahami Publication. {Persian}

Jouhari, E. (1986). Sehah al- loqat. A research by Ahmad Abdolghafour Atar. Beirut: Dar Al- Elm Publication. {Arebic}

Koleini, M. (1968). Al- Osoul men Al-Kaafi. Edited by Ali Akbar Ghaffari. Tehran: Dar Al-Kotob Al-Eslamie Publication. {Arebic}

Mahdizadeh, H. (1984). An introduction to wisdom semantics in religious matters. Journal of Ma`refat. No. 74. {Persian}

Majlesi, M.B. (1982). Behar Al-Anvar. Beirut: Dar Al- Ehya, Al- Torath Al Eslami, Al-Tebat Al- Sanieh. {Arebic}

Motahari, M. (2007). Education in Islam. 57^th Ed. Tehran: Sadra Publiation. {Persian}

Motahari, M. (2012). Collection of the works. Vol. 22. Wisdoms, advices, and molality. Tehran: Sadra Publication. {Persian}

Mozaffar, M.R. (1989). Fiqh principles. Qom: Markaz Tabliqat Eslami Hozeh Elmie Publication. {Arebic}

Ragheb Esfahani, H. Al Mofradat fi gharib Al- Qura`n. Tehran: Daftar Nashr Ketab Publication. {Arebic}

Tabatabaee, M.H. Al- Mizan fi tafsir Al-Qura`n. Qom: Nashr Eslami Institute. {Persian}

Vaezi, S.H. Moazzeni, P. (2014). Islamic Rules Comprehensiveness of the teachers and students rights,Journal of Reserch in Curriculum Planning. Vol.11. N.15. PP.45-54. {Persian}

 

Zarean, M.J. (2006). An introduction to the knowledge of Education. Qom: Imam Khomeini Institute. {Persian}

Zobeidi, M.M. Taj al-aroos men javaher al-qamoos. Beirut: Maktab Al- Hayat Publication. {Arebic}