تبیین مدل شاخص‌های روانشناسی محیط در طراحی محیط‌های یادگیری (برای دانش آموزان نابینا)
محورهای موضوعی : طراحی محیطی
حسین طاهری
1
,
سیامک پناهی
2
*
,
شیوا یغمائیان
3
,
مینو لفافچی
4
,
محمود رضایی
5
1 - کاندیدای دکتری
2 - گروه معماری / دانشکده معماری و شهر سازی/دانشگاه آزاد واحد ابهر
3 - , Department Of Architecture, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
4 - گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
5 - دانشیار شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، ایران.
کلید واژه: روانشناسی محیط, محیط یادگیری, دانش آموزان نابینا, معماری حسی, لذت یادگیری,
چکیده مقاله :
امروزه یادگیری امری اجتناب ناپذیر در زندگی بشر مدرن است. در عصر حاضر برای امر اموزش نیاز به محیطی مشخص می باشد که دارای ویژگیهای فیزیکی و روانی است که در ترکیب باهم این محیط را ایجاد می‌کنند. می‌توان گفت که زیبایی و جذابیت محیطی مولفه ای مهم در شکل گیری آن می باشد. جامعه ما ترکیبی از اغشار اجتماعی مختلف است که معلولین بخش قابل توجهی از ان را شکل می‌دهند و نابینایی و کم بینایی یکی از انواع معلولیت است. اما با توجه بر سلطه چشم بر بدن در کودکان نابینا بدون ادراک بصری دریافت زیبایی و جذابیت یک چالش خواهد بود. باید پرسید شاخص های روانشناسی محیط در طراحی محیط یادگیری چیست؟ تمایز معلولین و افراد غیر معلول در ارتباط حسی با محیط یادگیری چگونه است؟
برای پاسخ به این سوالات در این پژوهش به روش اثبات گرایی نسبی جهت بررسی ویژگی های محیطی و تحلیل معادلات ساختاری می باشد که با پسکاوی نتایج تحقیق های گذشته بر اساس نظریات محققین این حوزه و بررسی میدانی مورد بررسی قرار گرفته است
نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که با تعریف مولفه های حسی و بهرگیری از سایر حواس در تعریف فضا و تدوین مولفه های جذابیت می‌توان تعریفی غیر بصری از زیبایی ارائه نمود تا لذت محیطی برای کودکان نابینا نیز به شکلی شایسته شکل گیرد.
Today, learning is an inevitable thing in modern human life. In the present era, education requires a specific environment that has physical and psychological characteristics that combine to create this environment. It can be said that the beauty and attractiveness of the environment is an important component in its formation. Our society is a combination of various social influences, of which the disabled form a significant part, and blindness and low vision are one of the types of disabilities. However, considering the dominance of the eyes over the body, in blind children without visual perception, the perception of beauty and attractiveness will be a challenge. It should be asked what are the environmental psychology indicators in the design of the learning environment? How do disabled and non-disabled people differ in their sensory connection with the learning environment?
To answer these questions, this study uses a relative positivist method to examine environmental characteristics and structural equation analysis, which has been examined by retrospectively examining the results of past research based on the theories of researchers in this field and field research.
The results of this study show that by defining sensory components and using other senses in defining space and developing attractiveness components, a non-visual definition of beauty can be provided so that environmental enjoyment can be formed appropriately for blind children.
• آتشک، محمد، 1388، مدل های طراحی آموزش مجازی، كنفرانس شهر الكترونيك، دوره دوم ص 1723-1730
• باد، جان. (1372). «فرایند ارتباط شبیه چیست؟فصلنامه کتاب ، دوره چهارم، ص 281 – 312
• پالاسما، یوهانی. 1395. چشمان پوست: معماری و ادراکات حسی، ترجمه، قدس،تهران: پرهام نقش.
• ترکمان، مژگان، جلالیان، سارا، دژدار، امید، 1398، تبیین نقش عوامل محیطی فضاهای آموزشی در تسهیل یادگیری دانش آموزان مقطع ابتدایی، فصلنامه معماری و شهرسازی آرمان شهر، شماره 28 ص43-53
• ﺗﻘﻮاﯾﯽ، ﻣﺴﻌﻮد، ﺣﻤﯿﺪرﺿﺎ وارﺛﯽ، ﻣﺴﻌﻮد ﻧﺮﯾﻤﺎﻧﯽ. 1394، اﺳﺘﺮاﺗﮋي ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﻓﯿﺰﯾﮑـﯽ و ﺷـﮑﻞ ﭘﺎﯾـﺪار ﺷـﻬﺮ اﺻـﻔﻬﺎن ﺑـﺎ روﯾﮑﺮد رﺷﺪ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ و ﺷـﻬﺮ ﻓﺸـﺮده: ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷـﻬﺮي 41: 358-339
• حسینی، سید علی اکبر،1396 ، بررسی تعریف و ویژگیهای یادگیری درعلم روانشناسی، سومین کنفرانس ملی روانشناسی و علوم رفتاری
• حناچـی، پیروز ، آزاد ارمکــی، مرضیــه ،1391، ادراک بصری محله چیذر توســط نوجوانــان چیذری، فصلنامه مطالعات شــهر ایرانی اسلامی، شماره 7، بهار، تهران
• خانبانی، مهدي، خواجه پور، لیلا ، حاتمی، حجت ، یوسفی، علمدار،1387، تصویرسازي دیداري و حرکتـی دانشآموزان نابینا و عادي، پژوهش در حیطۀ کودکان استثنایی، ش 3
• ﺳﯿﻒ اﻟﺪﯾﻨﯽ، ﻓﺮاﻧﮏ، اﺣﻤﺪ ﭘﻮراﺣﻤﺪ، ﮐﺮاﻣﺖ اﻟﻪ زﯾـﺎري، ﺳﯿﺪ ﻋﻠﯽ ﻧﺎدر دﻫﻘﺎﻧﯽ اﻟـﻮار. 1392، ﺑﺮرﺳـﯽ ﺑﺴـﺘﺮﻫﺎ و ﻣﻮاﻧـﻊ رﺷﺪ ﺷﻬﺮ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ در ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻣﯿﺎﻧﯽ: آﻣﺎﯾﺶ ﺳﺮزﻣﯿﻦ 5(2): .260-241
• شریفی درآمدي، پرویز،1374 ، روانشناسی و آموزش کودکان نابینا، تهران: گفتمان خلاق
• شیرمحمدی، عاطفه،عبدالهی پور، زهرا،1391، دوفصلنامه تفکر و کودک ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال سوم، شماره اول ص 43 -68
• شیرمبگ، ایگون، 1377، ایده و فرم معماری: اصول طراحی در معماری معاصر، ترجمه س آقایی و م مدنی، تهران، هنرومعماری.
• صالحی نیا ،مجید، نیرومند شیشوان، مهدیه، 1397، تبیین نقش مولفه های منظر حسی مبتنی بر حواس در کیفیت ادراک حسی محیط گذر ارگ جدید تبریز
• طبائیان، سید مرضیه، 1389، ارزیابی ضوابط طراحی فضاهای آموزشی موجود بر اساس نگرش دانش آموزان به محیط آموزشی (مطالعه موردی مدارس دخترانه مقطع دبیرستان شهر اصفهان)، پایان نامه دوره دکتری، دانشگاه آزاد اسالمی واحد علوم و تحقیقات تهران.
• فرود، حورا، رهبری منش، کمال، خوانساری، شیدا، سلطان زاده، حسین، 1398، تبيين اصول طراحی محيطی مؤثر بر يادگيری دانش آموزان در مدارس ابتدايی، علوم و تکنولوژی محيط زيست، دوره بيست و سوم، شماره چهار ص 21-35
• کیانی ابری، فرزانه، طباییان، سیده مرضیه 1395 کاربرد علم روان شناسی محیط در طراحی فضاهای آموزشی کودکان کنفرانس بین المللی نخبگان عمران، معماری و شهرسازی • لطفي، سيد مهدي 1391 الگوهاي ارتباط وحياني ، نشریه الهيات تطبيقي، دوره سوم، شماره 7 ، ص 79-100
• محمودی ،محمد مهدی، 1390 ،طراحی فضاهای آموزشی با رویکرد انعطاف پذیری. تهران، انتشارات دانشگاه تهران
• مك كوايل، دنـيس و وينـدال، سـون،1388،مدل هاي ارتباطـات جمعـي، ترجمـه گـودرز ميراني، تهران، نشر طرح آينده، چاپ اول ص 22-23
• نوربخش،رابعه،1376 ،بررسی سازماندهی تجسم فضایی درکودکان بینا و نابینا»، مجلۀروانشناسی، پیاپی4.
• ﻫﺎﺷــﻢ ﻧــﮋاد، ﻫﺎﺷــﻢ، ﺳــﻮران ﺷــﻨﮕﻪ ﭘــﻮر. 1389. اﻟﮕــﻮي ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﻌﻤﺎري ﻣﺠﺎزي: ﻧﺸﺮﯾﻪ ﻫﻨﺮﻫﺎي زﯾﺒﺎ 44: 14-5
• ence on Advances in architecture and Civil Engineering (AARCV 2012)21st- 23 rd. paper ID AR75AD, Vol2 • Hazreena, Hussein ،2010، “Using the sensory garden as a tool to enhance the educational development and social interaction of children with
special needs”, Sup-port for learning, volume 25, number 1.pp25-41 •
McGaw, J., Vance, A. 2008. Who has the street-smarts? The role of emotion in co-creating the city, Emotion. Space and Society, 1(1): 65-69. • Mount, Helen & Cavet, Judih، ،1995 “Multi- sensory enviroments: an exploration of their potential for young people with profound and multiple
learning dif-ficulties”, British Journal of Special Education, Volume 22, No 2.pp 52-55. •
Saoji, Gayati, Bahadure, Sarika (2012), “Expreincing architecture through senses”, International Confer- •
Wu, F. 2007. Re-orientation of the city plan: Strategic planning and design competition in China. Geoforum, 38(2): 379-392.