جایگاه عدالت و حکمرانی مطلوب در آثار سعدی
محورهای موضوعی : جامعه شناسی سیاسیماندانا رجایی دستغیب 1 , محمد کاظم کاوه پیشقدم 2 * , مریم زیبایی نژاد 3
1 - دانشجو دکتری
2 - دانشگاه آزاد شیراز
3 - دانشگاه آزاد شیراز
کلید واژه: حکمرانی, عدالت, سیاست, سعدی,
چکیده مقاله :
عدالت یکی از گرانبها ترین ارزش شناخته شده در مفاهیم بنیادی در تاریخ اندیشه و نظریه اجتماعی و سیاسی بوده است. سعدی عدل را نمایانگر یک اجتماع سالم می داند که به گروه خاصی نظر ندارد، بلکه به همه اقشار و طبقات اجتماع توجه دارد. سعدی در چنین عصری پرچمدار مکتبی است که در آن از یک طرف صلح، عدالت، نظم، احسان و صدق بندگی و ازطرفی دیگر نفرت، کینه، بی عدالتی، بی نظمی و فرار از قواعد انسانی بیان کرده است. عدالت را حد واسط میان حکومت و مردم قرار می دهد و محور عدل را رفتار حاکمان می داند. ویژگیهای حاکم عادل را به عنوان رکن اصلی یک جامعه آرمانی در عدالت بیان کرده است. سعدی به امور دنیا و دین تأکید می ورزد، برای رسیدن به الگوی برتر حکومتی قانونمند، نگرشی اسوه گرا دارد و به آموزه های دینی تکیه می کند. سعدی شاخص های مفهوم عدالت مطلوب را به عنوان فضیلت حاکمان در نظر گرفته و عدالت را میان مردم و حکومت دانسته است. سعدی برای برقراری جامعه ای مطلوب در گلستان یک باب را به سیرت پادشاهان اختصاص می دهد و در بوستان مسأله عدل و تدبیر و رای را از مهم ترین نظریات سیاسی بازگو کرده است. گلستان نمایی از جامعه واقعی و بوستان نیز نمایی از جامعه آرمانی را به نثر و نظم کشیده است. این مقاله به بررسی جایگاه عدالت وحکمرانی مطلوب در آثارسعدی پرداخته شده است. روش تحقیق این مقاله از روش توصیفی- تحلیلی و جمع آوری منابع و مدارک آن کتابخانه ای است.
Justice has been one of the most precious values known in the fundamental concepts in the history of thought and social and political theory. Saadi considers Adl to represent a healthy society that does not focus on a specific group, but rather on all social strata and classes. In such an age, Saadi is the flag bearer of a school in which he has expressed peace, justice, order, benevolence and truthfulness of service on one side and hatred, malice, injustice, disorder and escape from human rules on the other side. He places justice as the middle ground between the government and the people, and considers the behavior of rulers to be the axis of justice. He has expressed the characteristics of a just ruler as the main pillar of an ideal society in justice. Saadi emphasizes worldly and religious affairs, has a reformist attitude and relies on religious teachings to achieve a superior model of lawful government. Saadi considered the indicators of the concept of optimal justice as the virtue of rulers and considered justice between the people and the government. In order to establish a desirable society in Golestan, Saadi devotes a chapter to the biography of the kings, and in Bostan, he recounts the issue of justice, planning, and voting as one of the most important political ideas. Golestan has written a view of the real society and Bostan has written a view of the ideal society. This article examines the place of justice and good governance in Saadi's works. The research method of this article is a descriptive-analytical method and the collection of sources and documents is a library
1. احمدی گیوی، حسن. (1386). گلستان سعدی (مقدمه، شرح و تعلیقات)، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
2. اخوان کاظمی، بهرام. (1386). عدالت در نظام سیاسی اسلام، تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
3. ازغندی، علیرضا. (1394). «پند نیاکان، سیرت پادشاهان در آرای سیاسی سعدی» ، فصلنامه مطالعات بین المللی، سال یازدهم، شماره4، تهران: انتشارات بهار، صص 113-95.
4. اسلامی، روح الله. (1397). سیاست نامه سعدی، تهران: انتشارات تیسا.
5. اسلامی، ندوشن. محمدعلی. (1381). چهارسخنگوی وجدان ایرانی، تهران: انتشارات قطره.
6. اقبال آشتیانی، عباس. (1378). تاریخ مغول، تهران: انتشارات آگاه.
7. انزابی نژاد، رضا. قر بگلو ،سعيد الله .(1389). بوستان ،چاپ اول تهران: انتشارات آيدين43.
8. انصاری، ابوالحسن. (1377). شیخ سعدی در تصور او از یک جامعه آرمانی، ذکر جمیل سعدی، جلد 3، تهران: کمیسیون ملی یونسکو و وزارت ارشاد اسلامی، 157-194.
9. انوری، حسن. (1384). شوریده بی قرار (درباره سعدی و آثار او). تهران: انتشارات قطره.
10. امامی، محمدمهدی. (1393). سه گام تا سپیده دم، اصفهان: انتشارات اصفهان.
11. جعفریه، مهناز. (1387). سعدی از منظر فکر و اندیشه، مجله اندیشه تقریب.
12. چمن خواه، عبدالرسول. ( 1389) .آرمان خواهی سعدی در قلمرو حکومت، شیراز: انتشارات نوید.
13. حسین زاده بحرینی، محمد حسین. (1383). بررسی تطبیقی نظریه حکمرانی خوب با آموزه ها و سیرة حکومت امام علی علیه السلام، دفتر بررسی های اقتصادی.
14. دلشاد تهرانی، مصطفی. (1378). حکومت حکمت،تهران: انتشارات دریا.
15. رستم وندی، تقی.(1387). آز و داد:آسیب شناسی شهریاری در شاهنامه فردوسی، مجله پژوهش سیاست نظری،شماره 5،صص31-1.
16. رجایی، فرهنگ. (1376). معرکه جهان بینی ها در خردورزی سیاسی و هویت ما ایرانیان، تهران: انتشارات احیاء کتاب.
17. ریپکا، یان. (1370). تاریخ ادبیات ایران، ترجمه کیخسرو کشاورزی، تهران: انتشارات گوتمبرگ و جاویدان خرد.
18. زرین کوب، عبدالحسین. (1381). درباره زندگی و اندیشه سعدی، تهران: انتشارات سخن.
19. سعدی، شيخ مصلح الدين. (1369). غزلیات سعدی، خلیل خطیب رهبر، تهران: انتشارات مهتاب.
20. سعدی، شيخ مصلح الدين. (1372). بوستان، تصحیح غلامحسین یوسفی چاپ چهارم، تهران: انتشارات خوارزمی.
21. سعدی، شيخ مصلح الدين. (1378). کلیات سعدی، مصحح: محمدعلی فروغی، تهران: انتشارات هستان.
22. سعدی، شيخ مصلح الدين. (1379). گلستان سعدي. براساس نسخة تصحيح شدة محمدعلي فروغي، تهران: انتشارات ققنوس.
23. شریف زاده. فتاح و قلی پور. رحمت الله. (1382). حکمرانی خوب و نقش دولت ، فرهنگ مدیریت شماره 4 .
24. شیر پور. ناهید و زارعی، طیبه. (1402). بررسی مصادیق عدالت اجتماعی در قرآن و نقش آن در پایه ریزی تمدن اسلامی از منظر مقام معظم رهبری، تهران: انتشارات عاصم.
25. کمالی سروستانی،کوروش. (1400). سعدی شیرازی، شیراز: انتشارات قلمده.
26. محلاتی، صدرالدین. (1346). مکتب عرفان سعدی ، شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز، صص71،72.
27. محمدی، محتشم و آموزگار، شهلا. ( 1393). «کشورداری از دید سعدی، مجله مطالعات ایرانی»، سال 13، شماره26، پاییز و زمستان، صص163-143.
28. معبودی، زهرا. (1385). جامعه شناسی در آثار سعدی، تهران: انتشارات تیرگان.
29. مظفریان، منوچهر. (1364). آیین مدیریت در نظر سعدی، ذکر جمیل سعدی،جلد سوم ، اداره کل انتشارات وزارت ارشاد اسلامی.
30. نادری قمی، محمد مهدی. (1390). حکمرانی خوب معرفی و نقدی اجمالی، اسلام و پژوهش های مدیریتی، ش 1، ص 93-69.
31. نیازکار، فرح. (1396). برخوان سعدی، شیراز: انتشارات دانشنامه فارس.
32. هیوود، اندرو. (1387). مفاهیم کلیدی در علم سیاست، ترجمه حسن سعيد كلاهدي و عباس كاردان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
33.Khaddouri ,Majid .) 1984).The Isiamic Conception of Justice , Baltimor and London: The John Hopkins university press.
34.UN ESCAP. (2009). What is Good Governance, On line at ttp://www.unescap.org/ resources/what-good-governance.