مطلوبیت سنجی عوامل موثر بر احساس امنیت در بافت‌های تاریخی و ارائه راهکارهای مناسب (مطالعه موردی: محله زرتشتیان شهر کرمان)

محورهای موضوعی : معماری و شهرسازی و سکونتگاههای انسانی

زهرا رضایی استبرق ¹ , حسین ذبیحی ² , رضا احمدیان ³

1 - دانشجوی دکتری شهرسازی، گروه معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد امارات دبی، امارات
2 - استادگروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران
3 - استادیارگروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد تهران، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1402/01/12 تاریخ پذیرش : 1402/07/03 تاریخ انتشار : 1403/12/01

کلید واژه: کرمان, بافت تاریخی, امنیت شهری, محله زرتشتیان,

چکیده مقاله :

مقدمه: بافت تاریخی شهرها جزئی از سرمایه ملی و فرهنگی کشور هستند که نه‌تنها از لحاظ زیباشناختی، تداوم خاطرات جمعی و هویت بخشی به شهرهای ما ارزشمند هستند، بلکه محل سکونت و معیشت میلیون‌ها نفر محسوب می‌گردند. با این حال، این بافت‌ها دارای خصوصیات منفی زیادی که منجر به تخلیه جمعیت زیادی از این بافت‌ها شده است. هدف پژوهش: هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی تبیین عوامل موثر بر بهبود امنیت در بافت تاریخی محله زرتشتیان کرمان می‌باشد. روش شناسی تحقیق: این پژوهش از نظر هدف جزء تحقیقات کاربردی و از نظر روش جزء پژوهش‌های توصیفی - تحلیلی به شمار می‌رود. گردآوری داده‌ها از طریق پرسشنامه‌ای با چهار شاخص اصلی و ۲۳ گویه از طریق مرور اسناد معتبر پژوهشی استخراج شده است و حجم نمونه نیز بر اساس فرمول کوکران برابر با ۱۲۰ نفر محاسبه گردید. برای تجزیه و تحلیل یافته‌های حاصل از مطالعات میدانی از روش‌های آزمون تی تک نمونه‌ای و تحلیل عاملی در نرم افزار ssps استفاده شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: محله زرتشتیان در شهر کرمان محور مطالعاتی تحقیق حاضر را تشکیل می‌دهد که بخش مرکزی شهر که همان بافت کهن می‌باشد در غرب این شهر واقع شده است.یافته‌ها و بحث: نتایجی که از آزمون تی به‌دست آمد نشان می‌دهد که بیشترین رضایت عمومی از سوی شهروندان مربوط به مولفه نظارت با میانگین ۵۳/۳ می‌باشد. همچنین مولفه دسترسی با مجموع میانگین امتیاز ۹۹/۲ (پایین‌تر از حد متوسط ۳) کم‌ترین رضایت‌مندی را به خود اختصاص داده است؛ در دو مولفه دیگر پژوهش یعنی کالبدی - فضایی و اجتماعی - رفتاری نیز رتبه‌های متوسطی حاصل شده و میانگین این مولفه‌ها به ترتیب ۰۸/۳ و ۳۵/۳ به‌دست آمده است. همچنین در این پژوهش، چهار عامل دارای مقادیر ویژه بالاتر از یک استخراج گردید که عامل اول با مقدار ویژه ۸۲۷/۴، به تنهایی ۲۱ درصد از واریانس متغیرها را در بر‌می‌گیرد و بیشترین تاثیر را در بین چهار عامل موثر دارد. بعد از آن عامل دوم با مقدار ویژه ۳۶۱/۳ و ۱۵ درصد واریانس، عامل سوم نیز با مقدار ویژه ۶۶۸/۲ و ۱۱ درصد واریانس و عامل چهارم با مقدار ۹۲۳/۱ و ۳۶۰/۸ درصد از واریانس کل را تبیین می‌کند. نتایج: در کل باتوجه به نتایجی که حاصل شد در می‌یابیم که فضاهای عمومی شهری محله زرتشتیان از امنیت چندان بالایی برخوردار نمی‌باشد؛ لذا در این پژوهش می‌توان با ارائه راهکار و پبشنهادهایی، زمینه و بستر لازم را به جهت برقراری و بهبود امنیت در بافت تاریخی محله زرتشتیان فراهم آورد.

چکیده انگلیسی:

Introduction: The historical fabric of the cities are part of the national and cultural capital of the country, which are valuable not only in terms of aesthetics, continuity of collective memories and giving identity to our cities, The purpose of the research: The main purpose of the present research is to investigate the explanation of factors affecting the improvement of security in the historical context of Zartoshtian neighborhood of Kerman.Research methodology: This research is part of applied research in terms of purpose and descriptive-analytical research in terms of method. The data was collected through a questionnaire with four main indicators and 23 items through the review of valid research documents, and the sample size was calculated as 120 people based on Cochran's formula. To analyze the findings from field studies, sample t-test and factor analysis methods were used in ssps software.The geographical scope of the research: The Zartoshtian neighborhood in Kerman is the study center of the current research, which is the central part of the city, which is the old context, is located in the west of this city.Findings and discussion: The results obtained from the t-test show that the highest general satisfaction from the citizens is related to the monitoring component with an average of 3.53. Also, the access component has the least satisfaction with a total average score of 2.99 (below the average of 3); In the other two components of the research, physical-spatial and social-behavioral, average ratings were also obtained and the average of these components was 3.08 and 3.35, respectively. Also, in this research, four factors with eigenvalues higher than one were extracted, the first factor with an eigenvalue of 4.827, alone includes 21% of the variance of the variables and has the most impact among the four effective factors. After that, the second factor with a specific value of 3.361 and 15% of the variance, the third factor with a specific value of 2.668 and 11% of the variance, and the fourth factor with a value of 1.923 and 8.360% of the total variance.Results: In general, according to the results obtained, we find that the public spaces of Zartoshtian neighborhood do not have a high level of security; Therefore in this research, by providing solutions and suggestions, we can provide the necessary background and platform to establish and improve security in the historical context of Zartoshtian neighborhood.