ارزیابی آلاینده های آلی کلره در تالاب شادگان با استفاده از ماهی شیربت (Barbus grypus) به عنوان یک شاخص بیولوژیک

محورهای موضوعی : آلودگی خاک

مرتضی داودی ¹ , عباس اسماعیلی ساری ² , نادر بهرامی فر ³ , حسن ملوندی ⁴

1 - دانشجوی دکتری محیط زیست دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس نور، ایران. *(مسوول مکاتبات)
2 - استاد گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس نور، ایران.
3 - استاد گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس نور، ایران.
4 - کارشناسی ارشد محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، مازندران، نور، ایران.

تاریخ دریافت : 1395/03/12 تاریخ پذیرش : 1395/03/12 تاریخ انتشار : 1399/04/01

کلید واژه: : آلاینده‌های آلی پایدار, Barbus grypus, بی فنیل‌های پلی کلره, DDTs, .HCHs,

چکیده مقاله :

یکی از آلاینده های خطرناک که به تالاب شادگان وارد می شود، آلاینده های آلی پایدار است. این آلاینده ها، به دلیل چربی دوستی بالا و پایداری زیاد در محیط زیست در طول زنجیره غذایی تجمع پیدا می کنند. حدود 90 درصد جذب این آلاینده ها در بدن انسان از طریق غذاهایی با منشا حیوانی صورت می گیرد. ماهی، مسیر اصلی برای ورود این آلاینده ها بوده و رژیم های غذایی حاوی میزان بالای ماهی، منجر به جذب بیش تری این ترکیبات شده و سلامت غذایی ساکنین منطقه را به خطر می اندازد.در این مـطالعه مـیزان بی فنـیل های پلی کلره و آفت کش های DDTs و HCHs و HCB در گونه شیربت (Barbus grypus) جمع آوری شده در پاییز 1386 از تالاب شادگان، توسط دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) ارزیابی شد.نتایج نشان داد که غلظت مجموع PCB، مجموع DDT، مجموعHCH و HCB به ترتیـب 38/6، 41/11، 03/4 و 19/0 نانوگرم بر گرم به دست آمد. بررسـی ایزومر هـای آلاینـده هـای مخـتلف نشـان داد که در بین ترکیبات PCB تـرکـیـب PCB-28 (68/4 نانوگرم بر گرم) در بین متابولیت های DDT متابولیت p,p /-DDE (15/8 نانوگرم بر گرم) و دربین ایزومرهای HCH ایزومـر α-HCH (14/3 نانوگرم بر گرم) دارای بیش ترین غلظت هستند. بالا بودن میزان p,p /-DDE در نمونه ها بیان گر عدم استفاده جدید از DDT بعد از تحریم آن در منطقه و بالا بودن میزان α-HCH در نمونه ها بیان گر ورود تازه HCHs صنعتی به آب و خاک منطقه است. میزان آلاینده در نمونه ها پایین تر از حد استانداردهای ارایه شده توسط سازمان های مختلف بود.

چکیده انگلیسی:

One of the dangerous contaminants that enter to the Shadegan wetland is Persistent Organic Pollutants. Lipophilic and high persistency of these contaminants laid to, accumulation across the food chain. Fish is main route for entrance of these compounds to human bodies. Approximately 90% intake of these compounds in human bodies is from marine food. Main route for entrance of these contaminants is fish and diets that contain much amount of fish, laid to high intake of these contaminates and it is dangerous for alimentary health of resident     In this research levels of poly chlorinated biphenyls and some pesticides containing DDTs, HCHs and HCB in Barbusgrypus that gathered in autumn 1386 form Shadegan wetland, were analyzed by Gas Chromatography (GC). Results show that concentration of PCBs, DDTs, HCHs and HCB were 6.38, 11.41, 4.03 and 0.19 ng g-1 respectively. Study of various pollutant metabolites show that among PCB congeners PCB-28 (4.68 ng g-1), among DDTs metabolites p,p < sup>/-DDE (8.15 ng g-1) and among HCHs isomers α-HCH (3.14 ng g-1) had the most concentrations. High concentration of p,p < sup>/-DDE in fish suggests that recently DDT pesticides have not been used in agriculture after their ban and High concentration of α-HCH suggests new input of HCH (Especially technical HCHs) into soil and water around this area. Concentrations of pollutants in sample were below than represented standards by various organizations.