پژوهش حاضر با هدف ارایه الگوی نوین زون بندی مناطق حفاظتشده با تاکید بر ارزیابی ارتباط زیستگاهی در منطقه حفاظتشده ورجین در استان تهران به انجام رسیده است. مناطق حفاظتشده، رویکردی برای حفاظت از تنوع زیستی و عرضه خدمات اکوسیستمی در نواحی ارزشمند اکولوژیکی است و با افزا چکیده کامل
پژوهش حاضر با هدف ارایه الگوی نوین زون بندی مناطق حفاظتشده با تاکید بر ارزیابی ارتباط زیستگاهی در منطقه حفاظتشده ورجین در استان تهران به انجام رسیده است. مناطق حفاظتشده، رویکردی برای حفاظت از تنوع زیستی و عرضه خدمات اکوسیستمی در نواحی ارزشمند اکولوژیکی است و با افزایش شدت فشارهای انسانی و پیدایش الگوهای مدیریت تابآور محور در مناطق حفاظتشده، مبحث ارزیابی ارتباطات زیستگاهی و نقش هر لکه زیستگاهی و موقعیت قرارگیری آن بیشازپیش مهم گشته است. در این پژوهش با در نظرگیری این رویکرد، به تدوین الگوی زون ‎بندی منطقه حفاظتشده ورجین بر اساس لکههای زیستگاهی گونه قوچ و میش البرز مرکزی پرداخته شده است. در این راستا، نقشه لکههای زیستگاهی این گونه برای بررسی شاخص ارتباطات انتخاب شده است. شاخصهای منتخب در دو مقیاس لکه و سیمای سرزمین، به ترتیب دو شاخص IF و IIC انتخاب شده که بر اساس تئوری گراف در محیط نرمافزار Graphab و بر اساس مدل اقلیدسی مدلسازی شده است. پس از بررسی و رویهم گذاری نتایج بهدستآمده، لکههای سمت شرق منطقه (لکههای 1 و 4) در هر دو مقیاس لکه و سیمای سرزمین، بالاترین میزان شاخص را به ترتیب با عدد 0/75 و 0/56 برای شاخص IIC و 15+3.17E و 12+3.84E برای شاخصIF نشان میدهند. نقشههای خروجی رویهم گذاری شده و نقشه نهایی اولویتبندی ارتباطات زیستگاهی بهدست آمد. در مرحله بعد، با رویهم گذاری نقشههای اولویتبندی ارتباطات زیستگاهی و زون بندی منطقه حفاظتشده ورجین، نواحی حفاظتی جدیدی به منطقه بر اساس اهمیت محدوده برای برقراری حفظ ارتباطات زیستگاهی معرفی شد. این پژوهش با معرفی ارزیابی ارتباطات برای حفظ تنوع زیستی، قدمی نوین در توسعه الگوی زون بندی مناطق حفاظتشده برداشته و میتواند برای مناطق دیگر نیز مورد استفاده قرار گیرد.
پرونده مقاله
جادهها و بزرگراهها با قطع ارتباطات زیستگاهی به شدت بر وضعیت ارتباطات بومشناختی سیمای سرزمین اثرگذار هستند و منجر به تکهتکه شدن زیستگاههای موجود شده و یکی از عوامل تهدیدکننده بقای حیاتوحش میباشند. پژوهش حاضر به بررسی اثر جاده میانگذر تهران-مشهد از میان پارک ملی چکیده کامل
جادهها و بزرگراهها با قطع ارتباطات زیستگاهی به شدت بر وضعیت ارتباطات بومشناختی سیمای سرزمین اثرگذار هستند و منجر به تکهتکه شدن زیستگاههای موجود شده و یکی از عوامل تهدیدکننده بقای حیاتوحش میباشند. پژوهش حاضر به بررسی اثر جاده میانگذر تهران-مشهد از میان پارک ملی گلستان بر جمعیت گونه قوچ و میش اوریال میپردازد تا بتواند بهترین نقطه را برای احداث دالان ارتباطی شناسایی نماید. برای ارزیابی ارتباطات گونه، دو مقیاس زیستبوم و لکه انتخاب شد. در مقیاس زیستبوم از نظریه مدار و شاخص گلوگاه و در مقیاس لکه از نظریه گراف و شاخص مرکزیت بینابینی (BC) استفاده گردید. با روی هم گذاری محدوده گلوگاه ارتباطی و در نظرگیری کوتاهترین مسیر به لکهای که بیشترین نقش را در حفظ شاخص BC داشت، مکان بهینه برای احداث دالان شناسایی شد. نتایج این پژوهش نشان داد در سمت شرق منطقه به دلیل مطلوبیت بالاتر زیستگاه قوچ و میش اوریال، لکههای زیستگاهی تراکم بیشتری داشته و با تلفیق نظریههای مدار و گراف، جاب جایی بیشتری نیز صورت میگیرد. احداث دالان در این منطقه احتمالا به افزایش جابجایی گونه، حفظ جمعیت آن و جلوگیری از انزوای زیستی و در نتیجه بهبود وضعیت زیستگاههای پاییندست کمک خواهد شد.
پرونده مقاله