شکل زیستی، کروتیپ و تنوع گونه‌ای در رویشگاه گونه جاشیر (.Prangos uloptera> DC>) در میانرودان- خلخال
محورهای موضوعی : جنگلداری
امیر میرزایی موسی وند
1
(دانشجوی دکتری رشته مرتعداری، دانشگاه محقّق اردبیلی، ایران.)
اردوان قربانی
2
(دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقّق اردبیلی، ایران.)
محمدعلی زارع جاهوکی
3
(دانشیار گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران.)
فرشاد کیوان بهجو
4
(دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقّق اردبیلی، ایران.)
کیومرث سفیدی
5
(استادیار گروه مرتع و آبخیزداری دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقّق اردبیلی، ایران.)
کلید واژه: فلور, شکل زیستی, جغرافیای گیاهی, جاشیر, تنوع زیستی, خلخال,
چکیده مقاله :
این پژوهش با هدف بررسی ترکیب، خصوصیات و تنوع گونه ای در رویشگاه گونه Prangos uloptera DC.در شهرستان خلخال انجام شد. در هر یک از مناطق حضور گونه و شاهد واحدهای همگن جهت نمونه برداری در 3 سایت مشخص شدند، سپس نمونه های گیاهی مشاهده شده در منطقه طی فصل رویشی جمع آوری و بر اساس روش های متداول تاکسونومی گیاهی با استفاده از منابع فلور مختلف و سایر منابع شناسایی، تیره، جنس و گونه هر یک از آنها تعیین گردید. میزان تنوع، غنا، یکنواختی و غالبیت در مناطق حضور گونه و شاهد با استفاده از شاخص ها محاسبه شد. اختلاف آماری شاخص های مورد بررسی با استفاده از آزمونt در نرم افزار SPSS آزمون گردید. نتایج نشان داد که بزرگترین خانواده ها از لحاظ تعداد گونه تیره های نعناعیان (Lamiaceae) با 14 گونه (18/19 درصد)، گندمیان (Poaceae) با 13 گونه (81/17 درصد)، بقولات (Fabaceae) و کاسنی (Asteraceae) هر کدام با 10 گونه (70/13 درصد) و چتریان (Apiaceae) با 6 گونه (85/6 درصد) بیشترین گونه ها را دارند. در رویشگاه حضور گونه، 61 گونه متعلق به 15 تیره و 48 جنس و در رویشگاه شاهد 50 گونه متعلق به 34 جنس و 13 تیره جمع آوری و شناسایی گردید. اشکال زیستی گیاهان منطقه شامل 32/26 درصد همی کریپتوفیت ها، 82/13 درصد تروفیت ها، 61/4 درصد کامفیت ها، 63/2 درصد ژئوفیت ها و 66/0 درصد فانروفیت ها می باشد. از نظر عناصر رویشی منطقه 12/67 درصد عنصر ایرانی- تورانی (49 گونه)، 33/12 درصد ایرانی- تورانی، اروپا- سیبری و مدیترانه ای (9 گونه)، 59/9 درصد ایرانی- تورانی و اروپا- سیبری (7 گونه) و 48/5 درصد ایرانی- تورانی و مدیترانه ای (5 گونه) و 48/5 درصد باقی مانده مربوط به سایر عناصر است. نتایج مقایسه شاخص ها نشان داد که بین شاخص های یکنواختی در منطقه حضور و عدم حضور گونه در سطح احتمال 95 درصد اختلاف معنی داری وجود ندارد، ولی مقایسه شاخص های تنوع، غالبیت و غنا در دو منطقه اختلاف معنی داری دارند.