روایابی مقیاس بهزیستی روانشناختی مبتنی بر هیجان‌های مثبت، تعامل، روابط، معنا و موفقیت در زنان سرپرست خانوار استان فارس
محورهای موضوعی : روان سنجیکیامرث زارع 1 , مجید بزرگر 2 * , نادره سهرابی شگفتی 3 , مریم زرنقاش 4
1 - گروه روانشناسی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران.
2 - دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، مرودشت، ایران
3 - دانشکده روانشناسی دانشگاه آزاد مرودشت، فارس، ایران
4 - استادیارگروه روان شناسی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران.
کلید واژه: روایابی, بهزیستی روانشناختی, زنان سرپرست خانوار, مدل پرما.,
چکیده مقاله :
هدف: هدف پژوهش حاضر، روایابی مقیاس بهزیستی روانشناختی مبتنی بر هیجان‌های مثبت، تعامل، روابط، معنا و موفقیت در زنان سرپرست خانوار استان فارس در سال 1402 بود.
روش: پژوهش حاضر جز تحقیقات توصیفی از نوع همبستگی و با طرح تحلیل عاملی بود. جامعه آماری زنان سرپرست خانوار استان فارس در سال 1402 بودند. با توجه به اینکه در این پژوهش قصد بر ساخت ابزار بود؛ از این‌رو 600 زن سرپرست خانوار، به عنوان نمونه در نظر گرفته شد که به شیوه تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش نیز مقیاس محقق ساخته بود.
یافته‌ها: تحلیل داده‌ها منجر به شناسایی ۱۰۶ مولفه مرتبط با بهزیستی روانشناختی شد که در قالب ۵ بعد اصلی مدل پرما و تدوین 166 گویه شد. انجام روایی محتوی منجر به حذف 95 گویه و بررسی اعتبار درونی گویه‌ها، منجر به حذف 21 گویه و اعتبار برای کل 50 گویه باقی‌مانده بالاتر از 7/0 حاصل شد. ساختار 50 گویه‌ای وارد تحلیل عاملی اکتشافی شده، در نتیجه آن 5 عامل قابل قبول "هیجانات مثبت(P)؛ درگیری(E)؛ روابط(R)؛ معنا(M)؛ و دستاورد(A)" کشف شد که روی هم رفته 54/46 درصد واریانس کل را تبیین نموده و در تحلیل عاملی تاییدی، شاخص‌های برازندگی مطلوبی را نشان دادند. از این‌رو مدل 5 عاملی کشف شده، مورد تایید واقع شد.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌ها، مدل پرما می‌تواند چارچوبی جامع برای سنجش و ارتقاء بهزیستی روانشناختی زنان سرپرست خانوار فراهم آورد. بنابراین پیشنهاد می‌شود طراحی برنامه‌های توانمندسازی روانی- اجتماعی این قشر، با تأکید بر مؤلفه‌های کلیدی این مدل صورت گیرد.
Purpose: The aim of the present study was to validate a psychological well-being scale based on positive emotions, interaction, relationships, meaning, and success in female heads of households in Fars province in 2023.
Methodology: The present study was a descriptive correlational research with a factor analysis design. The statistical population was female heads of households in Fars province in 2023. Given that the intention of this study was to develop an instrument, 600 female heads of households were considered as a sample and were randomly selected. The research instrument was also a researcher-made scale.
Findings: Data analysis led to the identification of 106 components related to psychological well-being, which were organized into 5 main dimensions of the Perma model and 166 items were compiled. Content validity led to the elimination of 95 items and examination of the internal validity of the items led to the elimination of 21 items and the validity for the remaining 50 items was higher than 0.7. The 50-item structure was entered into an exploratory factor analysis, as a result of which 5 acceptable factors were discovered: "Positive Emotions (P); Engagement (E); Relationships (R); Meaning (M); and Achievement (A)", which together explained 46.54% of the total variance and showed favorable fit indices in confirmatory factor analysis. Therefore, the discovered 5-factor model was approved.
Conclusion: Based on the findings, the PERMA model can provide a comprehensive framework for assessing and promoting the psychological well-being of female heads of households. Therefore, it is suggested that psychosocial empowerment programs for this group be designed with an emphasis on the key components of this model.
اسکندری، مهدی.، بهمنی، بهمن.، سقائیان، اعظم.، عسگری، علی. (1394). اثربخشی واقعیت درمانی گروهی بر بهزیستی روانشناختی زنان سرپرست خانوار. فصلنامه پژوهش‌های روان شناسی بالینی و مشاوره، 5(2)، 5-15.
پروندی، علی.، عارفی، مختار. (1398). پیشبینی بهزیستی روانشناختی براساس امیدواری و حمایت اجتماعی ادراکشده در زنان سرپرست خانوار. فصلنامه مطالعات زن و خانواده، 7(2)، 89-114.
ثناگوی محرر، غلام رضا.، مهنانی، بهنام.، رحمانی، فاطمه.، سرگلزایی جوان، سیمین. (1396). اثربخشی آموزش دلگر می‌بر بهزیستی روانشناختی و تنظیم هیجان زنان سرپرست خانوار،کنگره بین المللی بهداشت روان وعلوم روانشناختی،تهران.
حسن پور، اکبر.، ابطحی، سیدامیررضا.، عزیزپور لیندی، عبدالصمد.، داداشی امیر، مژگان. (1400). شناسایی و اولویت‌بندی راه‌های توانمندسازی زنان سرپرست خانوار، فصلنامه رفاه اجتماعی، ۲۱ (۸۰)، ۱۱۵-۸۱.
سقاییان، اعظم سادات.، بهمنی، بهمن.، اسکندری، مهدی.، عسگری، علی. (1394). اثربخشی واقعیت درمانی گروهی بر بهزیستی روانشناختی زنان سرپرست خانوار، مجله پژوهش‌های روان شناسی بالینی و مشاوره، 5(2)، 5.
صانعی، زهره.، بحرینیان، سیدعبدالمجید.، بنی سی، پری ناز. (1399). اثربخشی آموزش هیجان مدار بر بهزیستی روانشناختی، پذیرش اجتماعی و کفایت اجتماعی زنان سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی، دومین کنفرانس بین المللی علوم تربیتی، روانشناسی، مشاوره، آموزش و پژوهش، تهران.
صدقی، پروین.، چراغی، اباذر. (1397). بررسی اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر بهزیستی روانشناختی و تاب آوری زنان سرپرست خانوار. فصلنامه خانواده پژوهی، 14(4)، 549-562.
منعمیان، گیتا.، مردانی راد، مژگان.، قنبری پناه، افسانه.، امیدی، عبدالله. (1400). مقایسه اثربخشی درمان شناختی - وجودی و درمان متمرکز بر شفقت به شیوه گروهی بر بهزیستی روانشناختی زنان مطلقه سرپرست خانوار، مجله علوم روانشناختی. ۲۰ (۹۹)، ۴۵۲-۴۳۹.
نصیری، سعید.، غفاری، ذکریا.، جهانگیری، رمضانعلی.، شریفی، خلیل. (1395). مقایسه کیفیت زندگی، امنیت اجتماعی و بهزیستی روانشناختی در زنان سرپرست خانوار و زنان غیر سرپرست خانوار شهر تهران،سومین کنگره عل می‌پژوهشی سراسری توسعه و ترویج علوم تربیتی و روانشناسی،جامعه شناسی و علوم فرهنگی اجتماعی ایران،تهران.
Dar, T. B., Henson, R. M., & Shiao, S. L. (2019). Targeting innate immunity to enhance the efficacy of radiation therapy. Frontiers in Immunology, 9, 3077.
DEMIR, Z. G., KESKIN, R., & TARHAN, N. (2022). The Effect of Positive Psychology Education on Well-Being According to the PERMA Model. SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ, 8 (14), 1-12.
Fredrickson, B. Losada, C. (1998). What good are positive emotions? Review of General Psychology, 2(3), 300-319. https://doi.org/10.1037/1089-2680.2.3.300
Fredrickson, B. L. (2005). Positive emotions broaden the scope of attention and thought-action repertoires. Cognition and Emotion, 19(3), 313-332. https://doi.org/10.1080/02699930441000238
Isen, A. M. (1987). Positive affect, cognitive processes, and social behavior. Advances in Experimental Social Psychology, 20, 203-253. https://doi.org/10.1016/S0065-2601(08)60415-3
Izard, C. E. (1991). The psychology of emotions. Plenum Press. https://doi.org/10.1007/978-1-4899-0615-1
Kotwal, N., & Prabhakar, B. (2009). Problems faced by single mothers. Journal of Social Sciences, 21(3), 197-204.
Liang, L. A., Berger, U., & Brand, C. (2019). Psychosocial factors associated with symptoms of depression, anxiety and stress among single mothers with young children: A population-based study. Journal of affective disorders, 242, 255-264.
Lucas, R. E., & Diener, E. (2008). Subjective Well-Being. In M. Lewis, J. M. Haviland-Jonse, & F. L. Barrett, Handbook of emotions (Third ed., pp. 471-484). London: The Guilford Press.
Seligman, M. E. P. (2002). Authentic happiness: Using the new positive psychology to realize your potential for lasting fulfillment. Free Press.
Seligman, M. E. P. (2011). Flourish: A visionary new understanding of happiness and well-being. Free Press.
VanderWeele, T. J., Trudel-Fitzgerald, C., Allin, P., Farrelly, C., Fletcher, G., Frederick, D. E., ... & Kubzansky, L. D. (2020). Current recommendations on the selection of measures for well-being. Preventive Medicine, 133, 106004.
Watson, D., & Clark, L. A. (1988). Development and validation of brief measures of positive and negative affect: The PANAS scales. Journal of Personality and Social Psychology, 54(6), 1063-1070. https://doi.org/10.1037/0022-3514.54.6.1063