سناریونویسی با به‌کارگیری درخت احتمالات؛ (مورد مطالعه: آینده بورس تهران)
محورهای موضوعی : آینده پژوهیاحمد برومند کاخکی 1 , محسن بهرامی 2
1 - کارشناس ارشد مهندسی آینده پژوهی، دانشکده مدیریت، علم و فناوری دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران، ایران (مسئول مکاتبات)
2 - ریاست پژوهشکده مطالعات آینده و عضو هیئت علمی دانشگاه دانشگاه صنعتی امیرکبیر ، تهران، ایران
کلید واژه: سناریو, درخت احتمالات, سناریوپردازی, آینده, بورس تهران,
چکیده مقاله :
به‌کارگیری منطق توالی رویدادها یکی از روش‌های آینده پژوهی در سناریونویسی و توسعه سناریوها است. درخت احتمالات سناریو از روش‌های ذیلِ منطق توالی رویدادها شناسایی شده که به رغم مزایای ویژه خود، کمتر توسط پژوهشگران و سناریونویسان بها داده شده است. علوم کمی استفاده ابزاری بیشتری از درختواره‌ها داشته که در این پژوهش سعی شده با توسعه روش و زمینه اولیه آن به تبیین اسلوب و گام‌هایی برای نوشتار و خوانش سناریوهای مطالعات آینده مبادرت شود. برقراری ارتباط با سناریوها در این روش به‌صورت زنجیره‌وار بوده که برای رسیدن به تصورات و وضعیت‌های محتمل آینده با احتمال‌های شرطی معتبر شده توسط خبرگان، درختی با مسیرهای متمایز از ریشه (وضعیت کنونی) تا انتها ظاهر شده که هر مسیر مبین یک سناریوست. محققین در این پژوهش طی پویش نوشتارهای علمی و اجرای روش گام به گامی خود در بورس تهران با عنوان مورد مطالعاتی "سناریوهای آینده 5 ساله بورس" سعی در مستحکم سازی و بازخورد آن را داشته و توانسته‌اند از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی چون مصاحبه و توزیع پرسشنامه خبرگانی بهره برند. نتایج حاصل از به‌کارگیری این روش در بورس تهران نشان از تأیید منطق روش در محاسبات احتمالی و ترتیبات زمانی رویدادها داشته ضمن اینکه تبعیت وقوع رویدادها از درصد احتمالات از پیش دانسته شده توسط خبرگان جالب به نظر می‌رسد. از مزایای این روشِ خبره محور، تقویت بازشناسایی و تشخیص سناریوهای مطلوب و نامطلوب به همراه احتمال وقوع آنان، نمایان شدن نقشه وضعیت آینده در یک نگاه، تشخیص نقاط تحول‌آفرین، انقطاعی، عطف و Milestone در آینده، تحلیل حساسیت و برنامه ریزی اقتضایی خواهد بود. نتایج و خروجی‌های حاصل از این روش می‌تواند بستر حاصل‌خیزی برای برنامه‌ریزی‌های بر پایه سناریو و سناریوپردازی‌های شهودی و غیرشهودی ایجاد نماید تا تصورات آینده میان تصمیم‌گیران، با فهم و بینش عمیقی همراه باشد
Scenario scripting and development, one of the most important method in futures studies, can be resulted by using logic sequence of events methods like "probability scenario tree ". This method, despite its special benefits, was less valued by researchers and scenario planner. Trees were rarely used as a development tools but in this research, authors attempt to explain a special methods step by step that can set new writing and reading style for future scenarios examined in topics entities. In this way, contact to scenario is operated successively. Then possible future situations and images with conditional probabilities can be seen as a tree with a distinct routes from root (now status) to end which appear as a scenario. Identified key variables as driving forces of investigated matter and determining different and discrete status of them could make different chronological order of their occurrence apparent and the conditional probabilities from node to node towards the future can be calculated. In this study, the researchers scanned the scientific literature and developed a practice step by step in a case study entitled " Next 5 Years Tehran Stock Exchange Scenarios ". We tried to perform this method and deliver feedback to strengthen it through interviews and questionnaires and library studies too. The results of applying this method in Tehran Stock Exchange shows approval logic on probability calculations method and chronology of events. Events followed from the pre-known chance percent by experts and was so interesting. The advantages of this expert-based method are to strengthen the recognition and diagnosis of favorable and unfavorable scenarios with probability of their occurrence, appearing future state map at a glance, recognizing the transformational interruption points and Milestones in the future, sensitivity analysis and contingency planning. Results and outputs of this method can make fertile field for scenarios based planning and processing by experts, so that it provides to imagine the future through deeper understanding and insight in the complex decision-making.