بررسی اثر ریسک مالی بر صادرات صنعتی و صادرات صنعتی درون‌گروهی کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی (OIC)
محورهای موضوعی : اقتصادمهدی جهانبخش پور جباری 1 , فرزاد کریمی 2 * , مصطفی رجبی 3
1 - دانشجوی دکتری گروه اقتصاد، واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان، ایران
2 - دانشیار گروه مدیریت، واحد مبارکه، دانشگاه آزاد اسلامی، مبارکه، ایران (نویسنده مسئول)
3 - استادیار گروه اقتصاد، واحد خمینی شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، خمینی شهر، ایران
کلید واژه: صادرات صنعتی, کشورهای OIC, ریسک مالی, روش حداکثر درستنمایی شبه پواسن‌نما,
چکیده مقاله :
هدف: صادرات کالاهای صنعتی جزء مهمی از استراتژی‌های توسعه برای اکثر کشورهای درحال‌توسعه محسوب می‌شود که به‌راحتی تحت تأثیر ریسک مالی قرار می‌گیرد. باتوجه به اهميت تجارت کالاهای صنعتی در اقتصاد کشورهای OIC و با در نظرگرفتن اين حقيقت که همه کشورهايي که بالاترين رشد اقتصادي را در دنيا دارند در صادرات صنعتی سهم بالا و روبه رشدی دارند کشورهای OIC نيز ضرورتاً بايد براي توسعه صادرات صنعتی و از بين بردن موانع آن برنامه‌ريزي کرده و استراتژي بلندمدتي براي تحقق اين هدف تدوين نمايند.
روش شنا سی پژوهش: بر این اساس هدف اصلی مقاله حاضر ارزیابی تأثیر ریسک مالی بر جریان صادرات صنعتی دوجانبه کشورهای عضو OIC در مقابل بیش از یکصد شریک تجاری و همچنین از منظر تجارت درون‌گروهی در این کشورها در کنار سایر متغیرهای سنتی مدل جاذبه، است. این مطالعه، الگوهای صادرات کل و درون‌گروهی این دسته از کشورها را از منظر مدل جاذبه و به روش حداکثر درستنمایی شبه پواسن‌نما (PPML) طی دوره 2002 تا 2021 مورد بررسی قرار می‌دهد.
یافته ها : نتایج نشان می‌دهد ریسک مالی الگوی صادرات صنعتی درون‌گروهی این کشورها تحت تأثیر قرار داده است. یافته‌ها حاکی از این است که درمجموع کاهش ریسک مالی (افزایش مقدار عددی شاخص) در کشورهای مقصد صادراتی تأثیر مثبت و معنی‌داری بر جریان صادرات صنعتی درون‌گروهی این کشورها گذاشته و باعث افزایش آن شده است. ولی این نتیجه در خصوص کشورهای مبدأ صادرکننده صادق نیست. نتایج همچنین نشان داد که ریسک مالی کشورهای عضو OIC تعیین‌کننده‌های اساسی جریان صادرات صنعتی دوجانبه این دسته از کشورها به مقاصد صادراتی است. متغیرهای مرز مشترک و تولید ناخالص داخلی کشورهای مبدأ و مقصد با علامت مثبت و مسافت وزنی با علامت منفی و معنی‌دار در سطح خطای یک درصد، جریان صادرات کالاهای صنعتی کل و درون‌گروهی مابین کشورهای اسلامی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در این میان متغیر نرخ ارز حقیقی تنها در سطح خطای ده درصد از لحاظ آماری معنی‌دار است.
اصالت / ارزش افزوده علمی:این مطالعه پیشنهاد می‌کند کشورهای عضو سازمان، به نقش ریسک مالی در شکل‌گیری الگوهای صادرات صنعتی خود توجه بیشتری داشته باشند. لذا هرگونه تغییر در ریسک مالی در کشورهای عضو در تغییر جریان صادرات صنعتی دوجانبه این دسته از کشورها به مقاصد صادراتی اهمیت آشکاری دارد و این عامل می‌تواند یک بازدارنده قابل توجه در رونق یا رکود صادرات صنعتی کشورهای عضو عمل نماید.
Objective: Exports of industrial goods are an important part of development strategies for most developing countries, which are easily affected by financial risk. Given the importance of industrial goods trade in the economies of OIC countries and the fact that all the countries with the highest economic growth in the world have a high and growing share in industrial exports, OIC countries must also plan for the development of industrial exports and remove obstacles to them and develop a long-term strategy to achieve this goal.
Research methodology: Accordingly, the main objective of this paper is to assess the impact of financial risk on the bilateral industrial export flows of OIC member countries against more than one hundred trading partners and also from the perspective of intra-group trade in these countries, along with other traditional variables of the gravity model. This study examines the total and intra-group export patterns of these countries from the perspective of the gravity model and using the pseudo-Poisson maximum likelihood (PPML) method during the period 2002 to 2021.
Findings: The results show that financial risk has affected the pattern of intra-group industrial exports of these countries. The findings indicate that overall, reducing financial risk (increasing the numerical value of the index) in export destination countries has had a positive and significant effect on the flow of intra-group industrial exports of these countries and has increased it. However, this result is not true for the exporting countries of origin. The results also showed that the financial risk of OIC member countries is the main determinant of the flow of bilateral industrial exports of these countries to export destinations. The variables of common border and GDP of the countries of origin and destination with a positive sign and weighted distance with a negative sign and significant at the one percent error level affect the flow of total and intra-group industrial goods exports between Islamic countries. Meanwhile, the real exchange rate variable is only statistically significant at the ten percent error level.
Originality / Scientific added value: This study suggests that the member countries of the organization should pay more attention to the role of financial risk in the formation of their industrial export patterns. Therefore, any change in financial risk in member countries is of obvious importance in changing the flow of bilateral industrial exports of this group of countries to export destinations, and this factor can act as a significant inhibitor in the boom or bust of industrial exports of member countries.
.
باقریان کاسگری، باقر (1402)، تأثیر لجستیک تجاری در صادرات صنعتی دوجانبه ایران با رویکرد مدل جاذبه، پژوهشنامه بازرگانی، شماره 106، صص 105-106
درینی، ولی محمد؛ پورمقدم، هادی اسماعیل و دهباشی، وحید (1395). تجزیه و تحلیل تأثیر بیثباتی سیاسی با توجه به موقعیت ژئوپلیتیکی ایران بر تجارت بینالملل، پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، شماره 20.
گوگردچیان، ا؛ و میرجابری، ز. (۱۳۹۶). ارزیابی تأثیر ریسک سیاسی و ریسک بازرگانی بر صادرات غیرنفتی ایران به عمده‌ترین کشورهای هدف صادرات با تأکید بر بیمه اعتبار صادراتی. نشریه علمی - پژوهشی سیاست‌گذاری اقتصادی، سال نهم، شماره هفدهم، 18-15.
نوروزی، بیتا (1398)، بانک توسعه اسلامی و راهنمای تأمین مالی بخش‌های صادراتی، تهران: چاپ و نشر بازرگانی
Abreo,C, Bustillo,R& Rodriguez,C(2021), The role of institutional quality in the international trade of a Latin American country: evidence from Colombian export performance, Journal of Economic Structures volume 10, Article number: 24 Agarwal, J. and D. Feils(2007),Political risk and the internationalization of firms: An empirical study of Canadian-based export
and FDI firms. Can. J. Adm. Sci. 24:165–181. Ahmed, S. (2009), Are Chinese exports sensitive to changes in the exchange rates. Federal Reserve Board International Finance Discussion Paper No. 987.
Álvarez IC, Barbero J, Rodríguez-Pose A, Zofío JL (2018) Does institutional quality matter for trade? Institutional conditions in a sectoral trade framework. World Dev 103:72–87. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2017.10.010