تأثیر مدیریت سود بر رابطه میان خطای پیش‌بینی سود و محافظه‌کاری حسابداری

محورهای موضوعی : حسابداری مدیریت

یاسر احمدی ¹ , بهمن بنی مهد ² , قدرت‌اله طالب‌نیا ³ , زهرا پورزمانی ⁴

1 - دانشجوی دکتری حسابداری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - دانشیار گروه حسابداری، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
3 - دانشیار گروه حسابداری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
4 - استاد گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1397/10/13 تاریخ پذیرش : 1398/04/03 تاریخ انتشار : 1399/04/01

کلید واژه: محافظه کاری حسابداری, خطای پیش بینی سود, مدیریت سود واقعی, مدیریت سود تعهدی,

چکیده مقاله :

سود به عنوان مهم ترین محصول سیستم اطلاعاتی حسابداری باید از کیفیت قابـل قبـولی برخـوردار باشـد. زیرا سود، مبنای تصمیم گیری های اقتصادی سرمایه گذاران است. سرمایه گذاران تمایل دارند تا اطلاعاتی راجع به آینده از جمله پیش بینی سود هر سهم و دقت پیش بینی آن داشته باشند. اما رفتـار فرصـت طلبانـه مدیران واحدهای تجاری در بیش نمایی سـود، کیفیت سود را کاهش می یابد. در مقابل محافظه کاری حسابداری رفتار جانبدارانه مدیر در شناسایی سود را به تاخیر می اندازد. از این رو محافظه کاری موجب می شود تا مدیر و سایر گروه ها نظیر سهامداران مبالغ کمتری از سود را دریافت نمایند. این موضوع موجب افزایش ارزش شرکت می شود. ارزش افزایش یافته شرکت، میان همه گروه های طرف قرارداد شرکت تقسیم و رفاه هر گروه افزایش می یابد.در این پژوهش تاثیر مدیریت سود بر رابطه میان خطای پیش بینی سود و محافظه کاری حسابداری را طی یک دوره 9 ساله از 1388 تا 1396 در 115 شرکت از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، مورد بررسی قرار داده است. نتایج پژوهش نشان می دهد، رابطه ای معنادار(مثبت) میان خطای پیش بینی سود و محافظه کاری حسابداری (به عنوان یکی از معیار کیفیت سود) در مدیریت سود واقعی وجود دارد. اما نتایج این پژوهش رابطه ای معنا دار میان خطای پیش بینی سود و محافظه کاری حسابداری در مدیریت سود تعهدی را تایید نمی نماید.

چکیده انگلیسی:

Earning as the most important product of the accounting information system should be of an acceptable quality. Because earning is the basis of the economic decision-making of investors. Investors tend to have information about the future, including the prediction of earnings per share and its precautionary prediction. However, managers' opportunistic behavior by manipulating earnings reduces the reliance on information and reduces the quality of earning. In contrast to accounting conservatism, the manager's biased behavior in identifying earnings is delayed. Hence, the conservatism makes the manager and other groups, such as shareholders, receive less sums of return. This will increase the value of the company. The increased value of the company increases among all the parties in the company's division of the division and welfare of each group. Hence, this research examines the effect of earnings management on the relationship between earnings forecast error and accounting conservatism in a period of 9 years from the over a of 2009 to 2017 in 115 companies from listed companies in Tehran Stock Exchange. The results of the research show that there is a significant (positive) relation between the predictive error of earning and the accounting conservatism (as one of the criteria of the quality of earnings) in the real earnings management. But the results of this research do not confirm the significant relationship between the predictive error of earnings and accounting conservatism in accruing earnings management.

منابع و مأخذ:

*      اعتمادی، حسین، مومنی، منصور و فرج زاده دهکردی (1391)."مدیریت سود، چگونه کیفیت سود شرکت ها را تحت تاثیر قرار می دهد؟" مجله پژوهش های حسابداری مالی؛ شماره دوم؛ صص122-101.

*      اسکندر، هدی، (1393)، تئوری حسابداری(چاپ اول)،تهران ، ماهان.

*      ایزدی نیا، ناصر، دری سده، مصطفی، نرگسی، مسعود . (1394) . "، بررسی مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی مدیریت واقعی سود در دوره های قبل و بعد از تصویب قانون بازار اوراق بهادار ایران"، دانش حسابداری، شماره 21،صص55-81.

*      بنی مهد، بهمن، مهدی عربی، شیوا حسن پور (1396)، "پژوهش­های تجربی و روش­شناسی در حسابداری، چاپ سوم، تهران، انتشارات ترمه.

*      بنی مهد، بهمن، تهمینه باغبانی، (1388)،" اثر محافظه کاری حسابداری، مالکیت دولتی، اندازه شرکت و نسبت اهرمی بر زیان­دهی شرکت ها"، فصلنامه علمی پژوهشی بررسی های حسابداری و حسابرسی ، دوره 16، شماره 58، صص53-70.

*      بنی مهد، بهمن، مهدی مراد زاده و محمد جعفر ولیخانی، (1392)،" محافظه کاری و پاداش مدیریت"، فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال هفتم،شماره 22، صص21-34.

*      حاجیها، زهره، چناری بوکت، حسن (1395)، "رابطه بین مدیریت سود و خطای پیش بینی سود( با تاکید بر صورت­های مالی میان­دوره­ای و پایان­دوره­ای)"، فصلنامه علمی- پژوهشی مدیریت دارایی و تأمین مالی سال چهارم، شماره دوم، ( صص29-48.

*      حقیقت، حمید، موسوی، سید احمد،(1386)،" بررسی نقش عوامل رشد فروش و شاخص بحران مالی در پیش بینی بازده سهام" فصلنامه بررسی های حسابداری و حسابرسی ، شماره 47، صص63-82.

*      صالحی، سعید، بهرامی، فرشته( 1397)، "رابطه بین محافظه­کاری حسابداری و پیش بینی سود مدیریت"، کنگره ملی تحقیقات بنیادین در مدیریت اقتصاد و حسابداری، تهران، دانشگاه غیر انتفاعی اوج، https://www.civilica.com/paper_EMACONGO1-001

*      علی پناه، صبری، اسماعیل زاده، حجت، مشایخی، بیتا(1392)، "خطای پیش بینی مدیریت از سود و تأثیر حسابداری محافظه کارانه بر آن" ، فصلنامه علمی پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت سال دوم، شماره پنجم، صص27-37.

*      لطفی، احمد و حاجی پور، میثم (1389)،" بررسی تأثیر محافظه کاری بر خطای مدیریت در پیش بینی سود" ، مجله حسابداری مدیریت، شماره 4، صص17-33.

*      یوسف­زاده، نسرین، شریفی­پور، بهاره(1394)، "بررسی تاثیر دشواری پیش­بینی و تامین­مالی خارجی بر رابطه­ی بین محافظه­کاری و خطای پیش­بینی مدیریت"، مجله علمی-پژوهشی دانش حسابداری مالی، دوره دوم، شماره 4، پیاپی7، صص 155-174.

*      خدامی­پور، احمد، دری سده، مصطفی،  پور اسماعیلی، آزاده (1394)، " بررسی تاثیر اطمینان بیش از حد مدیریت بر محافظه­کاری با در نظر گرفتن نظارت بیرونی "، بررسی حسابداری و حسابرسی. دوره 22، شماره2،139،صص183-202

*      خوش طینت، محسن؛ اکبری، مرتضی(1387). ارزیابی متغیرهای موثر بر اعتبار پیش بینی سود توسط مدیریت، فصلنامه مطالعات حسابداری، شماره 19، صص 49-21.

*      حقیقت، حمید؛ بختیاری، مسعود؛ بهشتی پور، محمدتقی(1390).رتبه بندی عوامل موثر بر میزان دقت پیش بینی سود شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در زمان افزایش سرمایه، بررسی­های حسابداری و حسابرسی، دوره 18، ش65، ص62-41.

*      انصاری، عبدالمهدی؛ صفری بیدسکان، سعید (1393). بررسی محافظه کاری در سود حسابداری و عوامل موثر بر آن، مجله علمی-پژوهشی دانش حسابداری مالی، دوره 1، شماره 1، صص 127-109.

*      فروغی، داریوش؛ عباسی، جواد(1390). بررسی عوامل موثر بر اعمال محافظه کاری حسابداری، فصلنامه پژوهش های تجربی حسابداری مالی، شماره اول، صص 132-113.

*      Abdul Haque , Azhar Mughal & Zohaib Zahid(2016) “Earning Management and the Role of Accounting Conservatism at Firm Level”, International Journal of Economics and Finance; Vol. 8, No. 2; 2016Accounting Horizons ,Vol.16(3) : 233-243.

*      Abdullah Alsaadi,M. Shahid Ebrahim, Aziz Jaafar (2017)"Corporate Social Responsibility, Shariah-Compliance, and Earnings Quality. J Financ Serv Res (2017) 51:169–194

*      Ahmed, A.S. & Duellman, S. (2013). Managerial overconfidence and accounting conservatism. Journal of Accounting Research, 51(1): 1- 30.

*      Ball, R and Shivakumar, L., (2005). Earnings Quality In U K Private Firms: Comparative Loss Recognition Timeliness. Journal Of Accounting And Economics. Vol 39 (1), p 83-128.

*      Basu, S. (1997). "The Conservatism Principle and The Systematic Timeliness of Earnings". Journal of Accounting and Economics, 24, 3-37.

*      Bliss, J. H. (1924). Management through Accounts.  New York, NY: The Roland Press Co.

*      Bloomfield, R.J. (2002)."The incomplete revelation hypothesis and financial reporting".

*      Carlson, s,. and Chenchuramaiah, T B. (1997). "Ownership differences and firm's income smoothing behavior". Journal of Business finance & accounting, Vol, 31. No

*      Chang A. and Shiva K. (2010), Earnings Management and Earnings Predictability, www.ssrn, working paper.

*      Charles Hsu, Kirill E. Novoselov, and Rencheng Wang (2017) Does Accounting Conservatism Mitigate the Shortcomings of CEO Overconfidence?. The Accounting Review: November 2017, Vol. 92, No. 6, pp. 77-101.

*      Chia-Chun Hsieh , Zhiming Ma , Kirill E. Novoselov (2018)"Accounting conservatism, business strategy, and ambiguity" Contents lists available at Science Direct, Accounting, Organizations and Society, journal homepage: www.elsevier.com/locate/aos

*      Cohen, D.A. and P. Zarowin. 2010. Accrual-based and real earnings management activities around seasoned equity offerings.Journal of Accounting and Economics50 (1): 2-19

*      Evans, M., Houston, R., Peters, M., and Pratt, J. (2014). Reporting regulatory environments and earnings management: U.S. and non-U.S. firms using U.S. GAAP or IFRS. The Accounting Review In-Press. doi: http://dx.doi.org/ 10,2308/ accr-51008.

*      Feng Li, Indra Abeysekera, Shiguang Ma (2014), “The effect of financial status on earnings quality of Chinese listed companies”,Journal of Asia Pacific Business, Vol.15, No.2, pp.4-26.

*      Gong, G., Yue Li, L. and Xie, H. (2009). "The Association between Management Earning Forecast Errors and Accruals" Accounting Review, Vol. 84, No. 2, PP. 497-530

*      Gramlich,J.D.and Sørensen,O.(2004)"Voluntary management earnings forecasts and discretionary accruals: evidence from Danish IPOs”,European Accounting Review,13(2):235.

*      Han Li (2018),Unconditional Accounting Conservatism and Real Earnings Management. International Journal of Financial Research Vol. 9, No. 2; 2018.

*      Han, I., Kim, B., Lee, J and Park, S.(2013). Information asymmetry and the accrual anomaly, Electronic Copy Available at: http://www.ssrn.com.

*      Iatridis, G.E. (2011). Accounting disclosures, accounting quality and conditional and unconditional conservatism. International Review of Financial Analysis, 20 (2): 88-102.

*      Jaggi, Bikki and Lewis, Hua Christine Xin(2014), Accounting Conservatism and Management Earnings Forecast (January 14, 2014). Canadian Academic Accounting Association (CAAA)    Annual Conference. Available Conference. Available at  SSRN: https:..ssrn.com.abstract=2246168.

*      Jog, V., & McConomy, B. (2003). "Voluntary Disclosure of Management Earnings Forecasts in IPO Prospectuses". Journal of Business, Finance & Accounting, 30(1)(2), pp. 125-167. 91.

*      Juan Manuel García Lara, Beatriz Garcia Osma and Fernando Penalva(2016), Accounting conservatism and firm investment efficiency, Journal of Accounting and Economics, vol. 61, issue 1, 221-238.

*      Kothari, S.P., Leone, A.J., Wasley, C.E., (2005), Performance Matched Discretionary Accrual Measures. J. Account. Econ. 39,PP. 163–197.

*      Pae, J., Thornton, D., (2003). Do Analyst Earnings Forecasts Allow forAccounting Conservatism?  Queen's University, School of Business Kingston, ON K7L 3N6Canada.

*        Roychowdhury, S. ,(2006),Earnings Management Through Real Activities Manipulation, J. Account. Econ, 42,PP. 335-370

*      Sanjaya, P.S. and Saragih, M.F. (2012). The Effect of Real Activities Manipulation on Accrual Earnings Management: The Case in Indonesia Stock Exchange (IDX). Journal of Modern Accounting and Auditing, Vol. 8, No. 9, 1291-1300

*      Schipper, K. (1989). Commentary on earnings management. Accounting Horizons, 3: 91-102

*      Sun, Y. X u, W. (2012) “ the role of accounting conservatism in management forecast bias, journal of contemporary accounting & economics.

*       Watts, R.(2003) “Conservatism in accounting part I: explanations and implications. Accounting Horizons, 17: 207-221.

Zang, A. Y.(2012). Evidence on the tradeoff between real activities manipulation and accrualbasedearnings management.The Accounting Review87 (2): 675-703