طراحی مدل مضامین فلسفی درایتِ خردمندانه‌ی حسابرس در قضاوت حرفه‌ای

محورهای موضوعی : حسابداری مدیریت

هادی ملکی پور ¹ , محمدرضا عبدلی ² , حسن ولیان ³

1 - دانشجوی دکتری حسابداری، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران
2 - دانشیار گروه حسابداری، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران
3 - استادیار، گروه حسابداری، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود ایران

تاریخ دریافت : 1400/03/15 تاریخ پذیرش : 1400/03/15 تاریخ انتشار : 1400/03/01

کلید واژه: فلسفه درایتِ خردمندانه, قضاوت حرفه‌ای, مضامین تفکر,

چکیده مقاله :

از آنجایکه حرفه حسابرسی فرآیندی همراه با قضاوت است، شناخت مفاهیم استدلالی برای رسیدن به سطحی از منطق در قضاوت حسابرسی مفهوم نظری و بنیادی در عرصه این حرفه می‌باشد. در این راستا باید بیان نمود، درایت به عنوان یکی از مولفه‌های تصمیم‌گیری در قضاوت حسابرس محسوب می‌شود که سطحی از تعقل‌گرایی برای اتخاذ تصمیم خردمندانه را تعیین می‌کند و باعث ارتقای سطح کیفی قضاوت در حسابرسی می‌شود. براین مبنا هدف این پژوهش طراحی مدل درایتِ خردمندانه‌ی حسابرس در قضاوت حرفه‌ای می‌باشد. روش شناسی این پژوهش ترکیبی (کیفی و کمی) است که براساس مشارکت دو جامعه خبرگان به عنوان اعضای پانل در بخش کیفی و ۳۰ نفر از حسابرسان مستقل به عنوان اعضای جامعه آماری در بخش کمی صورت پذیرفت. در بخش کیفی از روش فرا تحلیل به منظور شناسایی مضامین مربوط به ویژگی‌های درایتِ خردمندانه در قضاوت حرفه‌ای استفاده شد و سپس از طریق تحلیل دلفی مضامین پایه تعیین شده، براساس دو معیار ضریب توافق و میانگین طی سه مرحله به صورت رفت و برگشتی برای رسیدن به نقطه اشباع تئوریک مورد بررسی قرار گرفت که نتایج در این بخش از میان ۲۰ مضمون پایه تعداد ۱۴ مضمون را مورد تایید قرار داد. در بخش کمی نیز مضمون‌های تایید شده ابتدا کدگذاری و سپس براساس ایجاد پرسشنامه‌های ماتریسی بین اعضای جامعه هدف در بخش کمی توزیع شدند تا براساس روش تحلیل تفسیری ساختاری فراگیر، تاثیرگذارترین ویژگی مربوط به درایت خردمندانه حسابرس در قضاوت حرفه‌ای شناسایی شود. براساس نتایج مشخص گردید، مضمون پایبندی به اصول اخلاق حرفه‌ای به عنوان مضمون پایه تفکر حرفه‌ای تاثیرگذارترین ویژگی درایتِ خردمندانه انتخاب شد.

چکیده انگلیسی:

Since the audit profession is a process associated with judgment, understanding the reasoning implications for reaching a level of logic in auditing judgment is a theoretical and fundamental concept in the profession. In this regard, it should be noted that tact is one of the decision-making elements in auditor's judgment that determines the level of rationality for making a wise decision and enhances the quality of audit judgment. The Purpose of this research is designing a Model of Auditor's Intellectual Wisdom in Professional Judgment. The methodology of this research is mixed (qualitative and quantitative) based on the participation of two expert groups as panel members in the qualitative sector and 30 independent auditors as statistical community members in the quantitative sector. In the qualitative part, the meta-analysis method was used to identify themes related to the characteristics of rational wisdom in professional judgment, and then through Delphi analysis of the established themes, based on two criteria of coefficient of agreement and averaged over three stages, to reach the reciprocal. The theoretical saturation point was investigated, and the results in this section confirmed the number of 20 themes out of the 14 basic themes. In the quantitative section, the approved themes were first coded and then distributed to the target population based on matrix questionnaires to identify the most influential attribute of the auditor's wise judgment in professional judgment, based on a comprehensive structural interpretive analysis method. Based on the results, the theme of adherence to the principles of professional ethics was chosen as the basic theme of professional thinking

منابع و مأخذ:

*      ازکیا، مصطفی.، توکلی، محمود. (۱۳۸۵). فراتحلیل مطالعات رضایت شغلی در سازمان‌های آموزشی، فصلنامه علوم اجتماعی، ۲۷(۲): ۱-۲۶.

*      ایجانی، ابراهیم.، قاضی، حسن.، ملک محمدی. (۱۳۹۱). تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی به کمک مدل‌های شبیه‌سازی، فصلنامه علوم و فنون نظامی، ۸(۲۲): ۲(۳): ۵۱-۶۶.

*      بهارمقدم، مهدی.، پورحیدری، امید، فتحی، زهرا. (۱۳۹۷). بررسی تأثیر ابعاد ذهنیت فلسفی بر قضاوت حرفه‌ای حسابرس، دانش حسابرسی، ۱۸(۷۲): ۵-۲۲

*      بیرجندی، حمید.، خدامی‌پور، احمد.، پورحیدری، امید. (1398). بررسی تأثیر اخلاق حرفه‌ای بر تردید حرفه‌ای حسابرس، حسابداری مدیریت، 12(42): 15-26.

*      جاویدی، کاظم.، رویایی، رمضانعلی.، طالب‌نیا، قدرت‌الله.، بنی‌مهد، بهمن. (۱۳۹۷). بررسی تاثیر گرایش طرز فکر تفسیر بر قضاوت و تصمیم‌گیری حسابرس: مبتنی بر تئوری سطح تفسیر فاصله روانی، فصلنامه حسابداری مالی، ۱۰(۳۹): ۱۴۱-۱۶۹

*      رویائی، رمضانعلی.، طالب‌نیا.، قدرت‌اله.، حساس یگانه، یحیی.، جلیلی، صابر. (1392). بررسی رابطه بین فلسفه اخلاق فردی و ویژگی‌های جمعیت شناختی با رفتارهای کاهنده کیفیت حسابرسی، حسابداری مدیریت، ۶(۱۶): 15-26.

*      سلیمانی، حمیده.، بشاش، لعیا. (۱۳۹۲). اعتباریابی نسخه تجدیدنظر شده مقیاس زمینه‌یابی نیازهای خانواده برای خانواده‌های با فرزند دارای نیازهای ویژه، دانش و پژوهش در روانشناسی کابردی، ۱۴(۴): ۱۰۶-۱۲۰.

*      صادقی فسائی، سهیلا.، ناصری‌راد، محسن. (1391). عناصر بنیادین پژوهش کیفی در علوم اجتماعی: هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی، روش‌شناسی و روش، مجلة مطالعات اجتماعی ایران، 5(2): 78-98.

*      عسگری، سعید.، رهنمای رودپشتی، فریدون.، گودرزی، احمد. (1390). اخلاق انتقادی به مثابه بستری برای حسابداری انتقادی. حسابداری مدیریت، 4(۸): 123-134.

*      محمدبیگی، ابوالفضل.، محمدصالحی، نرگس.، علی گل، محمد. (۱۳۹۳). روایی و پایایی ابزارها و روش‌های مختلف اندازه گیری آن‌ها در پژوهش‌های کاربردی، مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، ۱۳(۱۲):۱۱۵۳-۱۱۷۰.

*      مشایخی‌فرد، سعید.، پورزمانی، زهرا.، جهانشاد، آزیتا. (۱۳۹۸). نقش میانجی ذهنیت فلسفی حسابرس بر تأثیر اعتماد اجتماعی و هویت اجتماعی روی قضاوت حرفه‌ای حسابرس، فصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری، ۴(۷): ۲۳-۶۲.

*      ملانظری، مهناز.، اسماعیلی‌کیا، غریبه. (1393). شناسایی ویژگی‌های روان‎شناختی اثرگذار بر مهارت حسابرسان در انجام قضاوت‌های حسابرسی، فصلنامه علمی‌ پژوهشی بررسیهای حسابداری و حسابرسی، 21(4): 505-526.

*      ولیان، حسن.، عبدلی، محمدرضا.، کریمی، شبنم. (۱۳۹۶). طراحی مدل تحلیل تفسیری-ساختاری (ISM) عوامل موثر بر تردید حرفه‌ای حسابرسان، فصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری، ۲(۴): ۲۱۵-۲۴۶

*      ولیان، حسن.، عبدلی، محمدرضا.، کوشکی جهرمی، علیرضا. (1398). مفهوم‎سازی تصمیم‌گیری خردمندانه حسابرسان بر اساس تحلیل داده‎بنیاد، بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی، 26(2): 301-326. doi: 10.22059/acctgrev.2019.265838.1007989

*      ب. انگلیسی

*      Abdul Halim, H., Jafar, H., Janudin, Sh, E. (2018). Factors Influencing Professional Judgment of Auditors in Malaysia, International Business Research, 11(11): 119-127. 10.5539/ibr.v11n11p119

*      Bucaro, A. C. (2019). Enhancing auditors' critical thinking in audits of complex estimates, Accounting, Organizations and Societ, Accounting, Organizations and Society; https://doi.org/10.1016/j.aos.2018.06.002

 

*      Andrel, J, A., Keith, S, W., Leiby, B, E. (2009). Meta‐analysis: A Brief Introduction, Clinical and Translational Science, 2(5): 374-378.

*      Attri, r., Dev, n., & Sharma, v. (2013). Interpretive Structural Modelling (ISM) approach: An Overview. Research Journal of Management Sciences, 2(2), 6.

*      Baltes, P. B., & Smith, J. (1990). Toward a psychology of wisdom and its ontogenesis. In R. J. Sternberg (Ed.), Toward a psychology of wisdom and its ontogenesis. New York: Cambridge University Press, 87–120.

*      Barros, J., Sandelowski,  M. (2007). Handbook for synthesizing qualitative research, Springer publishing company Inc.

*      Bergsma, A., & Ardelt, M. (2012). Self-reported wisdom and happiness: An empirical investigation. Journal of Happiness Studies, 13(3), 481–499

*      Csikszentmihalyi, M., Rathunde, K. (1990). The psychology of wisdom: An evolutionary interpretation, In R. Sternberg (Ed.), Wisdom: Its nature, origins, and development, Cambridge: New York: 25-51

*      Curtis, j., King, G., Russ, A. (2017). Reexamining the Relationship between Thinking Styles and Transformational Leadership: What Is the Contribution of Imagination and Emotionality? Journal of Leadership Studies, 11(2): 8-21. https://doi.org/10.1002/jls.21508

*      Dunn, J. (2005). Auditing Theory and Practice, Prentice Hall Direct; Subsequent Second Edition.

*      Sun, J., Wang, J., Kent, P., Qi, B. (2020). Does sharing the same network auditor in group affiliated firms affect audit quality?, Journal of Accounting and Public Policy, 39(1): 107-133.

*      Elangovan, A, R., Suddaby, R. (2018). Solomons for our times: Wisdom in decision-making in organizations, Organizational Dynamics, https://doi.org/10.1016/j.orgdyn.2019.03.001

*      Kadous, K., Zhou, Y. (2018). How Does Intrinsic Motivation Improve Auditor Judgment in Complex Audit Tasks?, Contemporary Accounting Research, 36(1): 108-131. https://doi.org/10.1111/1911-3846.12431

*      Lam, K, C, K., Mensah, M. (2016). Auditors’ decision-making undergoing-concern uncertainties in low litigation-risk environments: Evidence from Hong Kong, Journal of Accounting and Public Policy 25; 706–739.

*      Lenz, H. (2008). The Rational Auditor and Moral Norms: The Code of Ethics for Professional Accountants – Lip Service or Self-Binding Agreement?, http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2717507

*      Lynch, A, L., Murthy, U, S., Engle, T, J. (2009) Fraud brainstorming using computer-mediated communication: The effects of brainstorming technique and facilitation. Accounting Review 84(4): 1209–1232.

*      Malone, D. W. (2014). An introduction to the application of interpretive structural modeling. Proceedings of the IEEE, 63(3), 397-404.

*      Melé, D. (2010). Practical wisdom in managerial decision making, Journal of Management Development, Vol. 29 Issue: 7/8, pp.637-645, https://doi.org/10.1108/02621711011059068

*      Paranoan, N., Roreng, P, P., Tandirerung, C, J., Tandungan, E, S. (2018). Disclosing Professionalism Behaviour of Internal Auditor in Preventing Fraud by Using the Local Cultural Wisdom ‘Longko’ (A Case Study at Toraja Tribe, South Sulawesi, Indonesia), The 2018 International Conference of Organizational Innovation, DOI 10.18502/kss.v3i10.3462

*      Radcliffe, V, S. (1998). Efficiency audit: An assembly of rationalities and programmes, Accounting, Organizations and Society, 23(4): 377-410

*      Ramesh, A., Banwet, D.K., Shankar, R. (2010). “Modeling the Barriers of Supply Chain Collaboration”, Journal of Modelling in Management, 5(2): 176–193.

*      Richardson, M. J., & Pasupathi, M. (2005). Young and growing wiser: Wisdom during adolescence and young adulthood. In R. J. Sternberg, & J. Jordan (Eds.), A handbook of wisdom. Psycho-logical perspectives. New York: Cambridge University, 139–159

*      Rooney, D. (2013). Being a wise organizational researcher: Ontology, epistemology and axioloxy. In W. M. K¨upers, & D. J. Pauleen (Eds.), A handbook of practical wisdom: Leadership, organization and integral business practice. Aldershot: Gower, 79–98

*      Schraagen, J. M., Klein, G., & Hoffman, R. R. (2008). The macrocognition framework of naturalistic decision making. In J. M. Schraagen, L. G. Militello, T. Ormerod, & R. Lipshitz (Eds.), Naturalistic decision making and macrocognition. Aldershot: Ashgate Publishing Limited, 3–25.

*      Singh, M. D., & Kant, R. (2011). Knowledge management barriers: An interpretive structural modeling approach. International Journal of Management Science and Engineering Management, 3(2), 10.

*      Sternberg, R. J. (2004). What is wisdom and how can we develop it? Annals of American Academy of Political and Social Science, 591(12): 164-74.

*      Stirling, J., (2001). Thematic networks: an analytic tool for qualitative research, Qualitative research, 1(3), 385-405.

*      Sweeney, C., Bernardi, R. and Arnold, D. (2014). Could the Level of Personal Indebtedness Influence an Auditor’s Professional Decision-Making Process?, Research on Professional Responsibility and Ethics in Accounting (Research on Professional Responsibility and Ethics in Accounting), 18(2): 89-108. https://doi.org/10.1108/S1574-076520140000018003

*      Valentine, S., Godkin, L. (2020). Moral intensity, ethical decision making, and whistleblowing intention, Journal of Business Research, 98(4): 277-288

*      Windhorst, H. D. (2011). Loving wisdom with Dewey and Simone Weil. Analytic Teaching and Philosophical Praxis, 31(1), 41–55.

*      Windhorst, H. D. (2011). Loving wisdom with Dewey and Simone Weil. Analytic Teaching and Philosophical Praxis, 31(1), 41–55.

*      Yang, L., Brink, A, G., Wier, B. (2018). The impact of emotional intelligence on auditor judgment, International Journal of Auditing, 22(1): 83-97. https://doi.org/10.1111/ijau.12106

*      Zsambok, C. E. (1997). Naturalistic decision-making: Where are we now? In C. E. Zsambok, & G. Klein (Eds.), Naturalistic decision making. Mahwah, NJ: Erlbaum, 3–16.