محاسبه کارایی به وسیله کارایی متقاطع در تحلیل پوششی داده ها و ارتباط آن با سودآوری و ریسک در بانک‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

محورهای موضوعی : حسابداری مدیریت

دنیا شیخ حسنی ¹ , ملیحه علی فرّی ² , بلال کریمی ³

1 - کارشناسی ارشد گروه حسابداری. واحد تهران غرب. دانشگاه آزاد اسلامی تهران. ایران.
2 - استادیار گروه حسابداری. واحد تهران غرب. دانشگاه آزاد اسلامی. تهران. ایران
3 - استادیار گروه مدیریت مالی. واحد کرج. دانشگاه آزاد اسلامی البرز. ایران

تاریخ دریافت : 1398/06/31 تاریخ پذیرش : 1398/11/19 تاریخ انتشار : 1399/07/01

کلید واژه: کارایی متقاطع, ریسک اعتباری, ریسک نقدینگی, سو, بورس اوراق بهادار تهران,

چکیده مقاله :

هدف اصلی این تحقیق محاسبه کارایی به وسیله کارایی متقاطع در تحلیل پوششی داده ها (DEA) و ارتباط آن با سودآوری و ریسک در بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی سال های 1390 تا 1396 می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل 19 بانک پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. کار در دو مرحله انجام می شود. در مرحله اول با استفاده از مدل کارایی متقاطع در تحلیل پوششی داده ها (DEA) به ازریابی کارایی بانک ها خواهیم پرداخت. در مرحله بعد از طریق آمار استنباطی به بررسی ارتباط کارایی محاسبه شده با ریسک و سودآوری بانک ها می پردازیم. به منظور تحلیل داده‌ها ابتدا پیش آزمون های ناهمسانی واریانس، آزمون F لیمر، آزمون هاسمن و آزمون جارک برا و سپس از آزمون رگرسیون چند متغیره برای تایید و رد فرضیه های تحقیق استفاده گردیده است. نتایج تحقیق نشان داد بین ریسک اعتباری با کارایی بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، رابطه ی معناداری وجود دارد. بین ریسک نقدینگی با کارایی بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، رابطه ی معناداری وجود دارد. بین سودآوری با کارایی بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، رابطه ی معناداری وجود دارد.

چکیده انگلیسی:

The main purpose of this study is to measure the efficiency score by the cross-efficiency method in Data Envelopment Analysis (DEA) and its relation to profitability and risk in banks listed in the Tehran stock exchange for the period 2011-2017. The statistical population of the study consists of 19 banks listed in Tehran stock exchange. The proposed method is developed in two steps as follows. First, we evaluate the efficiency measures of banks using the cross-efficiency method in DEA. Then, we address the relationship between obtained efficiency scores with risk and profitability of banks through inferential statistics. In order to analyze the data, first, we apply pre-tests of variance homogeneity, F-Layer test, Hausman test, and Jarque and Bera test and then we use multivariate regression test to confirm or reject the research hypotheses.The following three conclusions emerge from the obtained results. First, we have a significant relationship between the credit risk and the efficiency measure of the banks listed in Tehran stock exchange. Second, there is a significant relationship between liquidity risk and the performance of the banks listed in the Tehran stock exchange. Finally, we show that between the profitability and the efficiency score of the banks listed in the Tehran Stock Exchange is also a significant relationship.

منابع و مأخذ:

*      ایزدی نیا، ناصر، علینقیان، ناصر. (1389). بررسی رابطه خطای پیش بینی سود و ریسک مالی و تجاری در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. تحقیقات حسابداری و حسابرسی (تحقیقات حسابداری).

*       آقایی چادگانی، آرزو، بخردی نسب، وحید. (1397). تأثیر درآمد غیربهره ای بر ریسک و سودآوری (مورد مطالعه: بررسی تطبیقی بانک های سالم مالی و بانک های در معرض خطر). مطالعات مالی و بانکداری اسلامی سال چهارم  شماره 9.

*      پناهیان، رضا و آبیاک، محمدجواد. (1392). بررسی و مقایسه عملکرد بانکهای دولتی و خصوصی بر اساس مدل CAMEL. نشریه مدیریت فرهنگ سازمانی. دوره 13. شماره 2. صص 437-461

*      رستمیان، فروغ، حاجی بابایی، فاطمه. (1388). اندازه گیری ریسک نقدینگی بانک با استفاده از مدل ارزش در معرض خطر(مطالعه موردی: بانک سامان). پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی. مقاله 8، دوره 1، شماره 3، صفحه 199-174.

*      طالبی، محمد، سلگی، محمد. (1396). بررسی رابطه بین ریسک و نسبت کفایت سرمایه: شواهدی از بانک های ایرانی. فصلنامه پژوهش های پولی و بانکی. سال نهم، شماره 30.

*      فرزادمهر، لیلا، خدائی وله زاقرات، محمد. (1395). رفتار ریسک پذیری بانک ها در صنعت بانکداری ایران. کنگره بین المللی توانمندسازی جامعه در حوزه مدیریت، اقتصاد،کارآفرینی و مهندسی فرهنگی.

*      فرهنگ، امیرعلی، اثنی عشری، ابوالقاسم، ابوالحسنی، اصغر، رنجبر فلاح، محمدرضا، بیابانی، جهانگیر. (1395). درآمد غیر بهره ای، ریسک و سودآوری در صنعت بانکداری. فصلنامه مدلسازی اقتصادی. سال دهم، شماره 3، صفحات 70-47.

*      محقق نیا، محمد جواد، ابراهیمی، سید احمد، بائی، محیا، نوری، پیمان. (1395). شناسایی و ارائه راهکارهایی به منظور رفع موانع و چالش های پیش روی بانکداری اسلامی با رویکرد تلفیقی. اقتصاد و بانکداری اسلامی. شماره 16

*      محمودآبادی، محمد و زمانی، سعید. (1395). تاثیر استراتژی های رقابتی بر پایداری عملکرد مالی و ریسک. پژوهش های حسابداری مالی. سال 7. شماره 3. صص 75-90.

*      مظلومی، نادر؛ لطیفی، فریبا و آسایی، هیوا. (1386). بررسی تاثیر ریسک پذیری مدیران بر عملکرد سازمان ها. فصلنامه مطالعات مدیریت. جلد 14. شماره 56. صص 71-92

*      ملکیان،  اسفندیار،  شایسته مند ، حمیدرضا. (1394). تبیین تاثیر ساز و کارهای مدیریتی راهبری شرکتی بر ریسک پذیری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. حسابداری مالی   , دوره  7 , شماره  28، از صفحه 105 تا 126

*      منصورفر، غلامرضا؛ غیور، فرزاد و راستی آذر، یوسف. (1392). بررسی تاثیر ریسک پذیری مدیران بر عملکرد بانکها. فرایند مدیریت توسعه. دوره 26. شماره 2.

*      مهرآرا، محسن، مهران فر، مهدی. (1392). عملکرد بانکی و عوامل کلان اقتصادی در مدیریت ریسک. مجله مدلسازی اقتصادی. مقاله 2، دوره 7، شماره 21، صفحه 37-21.

*      نوری بروجردی، پیمان؛ سوری، داوود و اشرف گنجوی، محمدعلی. (1392). بررسی ارتباط بین مدیریت سود، ریسک سهام و نوسانات درآمد در بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. مطالعات کمی در مدیریت. دوره 4. شماره 3. صص 165-183

*      همتی، حمید.(1388). بررسی پیامدهای اقتصادی کیفیت اطلاعات حسابداری با تمرکز بر متغیر پایداری سود.حسابداری مدیریت. دوره 7. شماره 21. صص 1-15

*      تاری وردی، یداله و دامچی جلودار، زهرا. (1391). بررسی رابطه مدیریت ریسک و عملکرد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی. دوره 4. شماره 15. صص 43-62

*      مظلومی، نادر؛ لطیفی، فریبا و آسایی، هیوا. (1386). بررسی تاثیر ریسک پذیری مدیران بر عملکرد سازمان ها. فصلنامه مطالعات مدیریت. جلد 14. شماره 56. صص 71-92

*      منصورفر، غلامرضا؛ غیور، فرزاد و راستی آذر، یوسف. (1392). بررسی تاثیر ریسک پذیری مدیران بر عملکرد بانکها. فرایند مدیریت توسعه. دوره 26. شماره 2.

*      Anolli, M, Beccalli, E, & Molyneux, P. (2014). Bank earnings forecasts, risk and the crisis. Journal of international financial markets, instituations and money, pp 309-335

*      Beccalli, E, Menini, S, & Molyneux, A. (2013). Earning management, forecast guidance and the banking crisis. The European Journal of finance.

*      Bhagat, S, Bolton, B, & Lu, J. (2015). Size, Leverage and risk taking of financial institution. Journal of banking and finance. Available at www.ssrn.com

*      Chen, M, Jeon, B, Wang, R, & Wu, J. (2015). Corruption and bank risk-taking: evidence from emerging economies. Emerging markets review, vol24, pp122-148/

*      Dang, J., Guidotti, P., (2017). Financial development and economic growth. World Dev. 23 (3), 433–448.

*      Kim, H, Park, K, & Song, S. (2017). Banking Market Size Structure and Financial Stability: Evidence from Eight Asian Countries. Available at www.ssrn.com

*      Hutton, A, Alan, J, & Hassan, T. (2009). Opaque financial reports, R-square and crash risk. Journal of financial economics, vol94

*      Raslim, R., (2012). Financial development and economic growth: additional evidence. J. Dev. Stud. 35 (4), 164–174.

*      Sarmiento, M, & Galan, J. (2017). The influence of risk-taking on bank efficiency: Evidence from Colombia, Emerging Markets Review

*      Starinso, J., (2016). Capital market liberalization, economic growth, and instability. World Dev. 28 (6), 1075–1086.

*      Anderson, T.R., Hollingsworth, K., Inman, L., 2002. The fixed weighting nature of a cross-evaluation model. Journal of Productivity Analysis 17, 3, 249–255.

*      Charnes, A., Cooper, W.W., Rhodes, E., 1978. Measuring the efficiency of decision making units. European Journal of Operational Research 2, 6, 429–444.

*      Doyle, J., Green, R., 1994. Efficiency and cross-efficiency in DEA: deviations, meanings and uses. Journal of Operational Research Society 45, 5, 567–578.

*      Liang, L., Wu, J., Cook, W.D., Zhu, J., 2008. The DEA game cross-efficiency model and its Nash equilibrium. Operations Research 56, 5, 1278–1288.

*      Noulas, A. G., Hatzigayios, T., Lazaridis, J., Lyroudi, K., 2001. Non-Parametric Production Frontier Approach to the Study of Efficiency of Non- Life Insurance Companies in Greece. Journal of Financial Management and Analysis 14, 1, 19–26.

*      Sexton, T.R., Silkman, R.H., Hogan, A.J., 1986. Data envelopment analysis: critique and extensions. In Silkman, R.H. (ed.) Measuring Efficiency: An Assessment of Data Envelopment Analysis. Jossey-Bass, San Francisco, CA, pp. 73–105