بررسی تأثیر ابعاد فرهنگی و مولفه‌های رفتاری بر تردید حرفه‌ای حسابرسان مستقل

محورهای موضوعی : حسابداری مدیریت

سیدحسین حسینی ¹ (دانشجوی دکتری حسابداری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
هاشم نیکومرام ² (استاد و عضو هیات علمی گروه حسابداری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
علی‌اکبر رضایی ³ (استادیار ، گروه مدیریت شهری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1398/01/08 تاریخ پذیرش : 1398/03/01 تاریخ انتشار : 1399/01/01

کلید واژه: تردید حرفه‌ای, مولفه‌های رفتاری, ابعاد فرهنگی,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر با هدف مداقه در مولفه‌های تاثیرگذار بر تردید حرفه‌ای حسابرسان انجام شده است و با توجه به این ‌که تردیدگرایی خصیصه‌ای فردی است و تحت تاثیر ویژگی‌های شخصیتی افراد[i] قرار می‌گیرد (هرت، 2013)، بنابراین دو خصیصه فرهنگ و مولفه‌های رفتاری- که از شاخصه‌های اصلی ویژگی‌های افراد محسوب می‌شوند- جهت سنجش میزان تاثیرگذاری بر تردید حرفه‌ای حسابرسان در بررسی شده‌ند‌اند. مولفه‌های فردی شامل خودرأیی، رفاه‌طلبی، سخاوتمندی، عام‌گرایی، انطباق‎پذیری، عرف، قدرت، آسایش خاطر، میل به پیشرفت، انگیزش، و پیروزی؛ و مولفه‌‌های فرهنگی نیز رازداری، محافظه‌کاری، یکنواختی و حرفه‌ای گرایی می‌باشد. این پژوهش بر آن است تا زمینه‌های تقویت‌کننده تردیدگرایی حسابرسان را با توجه به شرایط محیطی مورد بررسی قرار دهد. جامعه آماری شامل حسابرسان شاغل در موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران بوده و جهت جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌های استاندارد هرت و همکاران[ii] (2013)، شوارتز (2010) و اولیمید[iii] (2005) استفاده شده است. تحلیل داده‌ها و آزمون فرضیه‌ها با نرم‌افزار لیزرل[iv] نسخه 8.8 و به روش مدل‌سازی معادلات ساختاری[v] بر اساس 269 پرسش‌نامه انجام گردیده است. این پژوهش به لحاظ زمان مقطعی، از نظر منطق اجرا قیاسی- استقرایی، از منظر نوع داده‌ها کمی و به لحاظ هدف از نوع کاربردی است. نتایج نشان می‌دهد که عوامل فرهنگی بر تردید حرفه‌ای حسابرسان تاثیر معنادار ندارد، در حالی که تردیدگرایی حسابرسان تحت تاثیر مولفه‌های رفتاری آن‌ها می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

Professional Skepticism in one of the fundamental concepts in auditing standards and statements and its major focuses is on questioning mind for critical evaluation of audit evidence gathered during the audit process. In auditing literature and standards referred consequences of professional skepticism such as, avoid ignoring suspicious circumstances; abstain from the use of incorrect assumptions in the determination of audit procedures and evaluating the results, but it has not been tested which are determinants of professional skepticism.In this research, by means of other studies in the field of professional skepticism (such as Hurtt 2013), major determinants of professional skepticism, include search for knowledge, suspension in judgment, self-determination, questioning mind, interpersonal understanding, and self-confidence have been investigated. Also, relationship between attribute of skepticism and culture and behavior characteristics has been investigated in the next step. For factor of culture we used renewed Gray’s theory (1988) by Lavinia Olimid (2005). Also, we used Fah’s revised model (2009) based on Schwartz’s study (2001) to explain motivational behavioral values. We used structural equation methods and factor analysis by means of Lisrel software ver. 8.8. To test reliability, validity and descriptive statistics of research we used PASW sofware ver. 18. According to the achieved results, three factors include search for knowledge, self-confidence and interpersonal understanding are major determinants of auditor's professional skepticism. Also, results show direct impact of behavioral factors on professional skepticism and no effect of culture factor.

منابع و مأخذ:

*   بنی‌مهد، بهمن؛ حیرانی، فروغ؛ وکیلی‌فرد، حمیدرضا؛ و رهنمای رودپشتی، فریدون (1395). دانش حسابرسی، سال هفدهم، شماره 67، صص 80-71.

*      حاجیها، زهره؛ گودرزی، احمد؛ فتاحی، زهرا (1392). ارتباط ویژگی‌های تردید حرفه‌ای حسابرسان و قضاوت و تصمیم‌گیری آن‌ها، حسابداری مدیریت، سال ششم، شماره 19، صص 59-43.

*      حسینی، سید حسین؛ مهران، ذکریایی (1398). تأثیر دیدگاه‌های تردید حرفه‌ای خنثی و سوگیرانه بر پیامدهای شغلی حسابرس، دو فصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری، در حال انتشار.

*      حسینی، سید حسین؛ نیکومرام، هاشم؛ رضایی، علی اکبر (1394). تبیین مؤلفه‌های تأثیرگذار بر تردید حرفه‌ای حسابرسان با تکیه بر ابعاد فردی، حسابداری مدیریت، سال هشتم، شماره 25، صص 27-13.

*      دریایی، عباسعلی؛ عزیزی، اکرم. (1397)، رابطه اخلاق، تجربه و صلاحیت حرفه ای حسابرسان با کیفیت حسابرسی (با توجه به نقش تعدیل کننده شک و تردید حرفه ای)، دانش حسابداری مالی، دوره 5، شماره 16، صص 79-99.

*      رضایی، نرگس؛ بنی مهد، بهمن؛ حسینی، سیدحسین.(1397)، تأثیر هویت سازمانی و حرفه ای بر تردید حرفه ای حسابرس مستقل، دانش حسابرسی، سال هجدهم، شماره 71، صص175-199.

*      رویایی، رمضانعلی؛ یعقوب نژاد، احمد؛ آذین فر، کاوه (1393). ارتباط بین تردید حرفه‌ای و قضاوت حرفه‌ای حسابرسان مستقل، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، سال ششم، شماره 22، صص 95-67.

*      زهرابی، مهدی (1393). تأثیر تردید حرفه‌ای بر کیفیت حسابرسی، مجله حسابرس، شماره 70، صص 106-100.

*      عبدالملکی، جمال و زهره رشیدی (1391). لیزرل به زبان ساده: مدل‎یابی معادلات ساختاری، انتشارات جامعه‎شناسان، چاپ اول، ص15.

*      Bell, T. B., M. E. Peecher, and Solomon, I., (2005). “The 21st century public company audit: conceptual elements of KPMG’s global audit methodology”, New York: KPMG LLP.

*      Boyle, D.M. and Carpenter, B.W., (2014). “emonstrating professional skepticism”, The CPA Journal, 85(3), pp. 31-35.

*      Brasel, Kelsey R., Richard C. Hatfield, Erin Burrell Nickell, and Linda M. Parsons (2019). 'The Effect of Fraud Risk Assessment Frequency and Fraud Inquiry Timing on Auditors' Skeptical Judgments and Actions", Accounting Horizons: March 2019, Vol. 33, No. 1, pp. 1-15.

*      Brazel, J. F., Jackson, S. B., Schaefer, T. J., and Stewart, B. W. (2016). “The outcome effect and professional skepticism”, The Accounting Review, 91, pp.1577-1599.

*      Brown-Liburd, H. L., and A. Wright. (2011). "The effect of past relationship and strength of audit committee on auditor negotiations", Auditing: A Journal of Practice & Theory 30 (4): 51–69.

*      Brown-Liburd, H. L., J. R. Cohen, and G. Trompeter. (2012). “Effects of earnings forecasts and heightened professional skepticism on the outcomes of client-auditor negotiation”. Journal of Business Ethics.

*      Cohen, J. R., G. Krishnamoorthy, M. Peytcheva, and A. Wright. (2012). "Will Regulatory Enforcement and Principles-Based Accounting Influence Auditors’ Judgments to Constrain Aggressive Reporting?", Working paper, Boston College, Lehigh University, and Northeastern University.

*      Cohen, J. R., Dalton, D. W. and Harp, N. L., (2017). “Neutral and presumptive doubt perspectives of professional skepticism and auditor job outcomes, Accounting”, Organizations and Society, 62:1-20.

*      Cohen, J. R., G. Krishnamoorthy, and A. Wright. (2008). "Form versus substance: The implications for auditing practice and research of alternative perspectives on corporate governance", Auditing: A Journal of Practice & Theory 27 (2): 181–198.

*      Cohen, J., Trompeter, G. and Westermann, K.D., (2014). “Professional skepticism in practice: an examination of the influence of accountability on professional skepticism”, University of central Florida, 1-46.

*      Earley, C. E., V. B. Hoffman, and J. R. Joe. (2012). "Are Auditors Skeptical of Management’s Fair Value Classification Judgments?", Working paper, Providence College, University of Pittsburgh, and Georgia State University.

*      Earley, C. E., L. Gramling, and J. R. Joe. (2010). "The Effect of Information about Management on Auditors’ Inherent and Fraud Risk Assessments", Working paper, Providence College, University of Connecticut, and Georgia State University.

*      Eutsler, Jared, Anne E. Norris, and Gregory M. Trompeter, (2018). "A Live Simulation-Based Investigation: Interactions with Clients and Their Effect on Audit Judgment and Professional Skepticism", AUDITING: A Journal of Practice & Theory: August Vol. 37, No. 3, pp. 145-162.

*      Foo Yin Fah. (2008). “A cross-cultural study of accounting concepts applied in international financial reporting standards”, School of Accounting and Finance Faculty of Business and Law Victoria University, Melbourne, pp. 53-83.

*      Hughes, S. B., J. F. Sander, S. D. Higgs, and C. P. Cullinan. (2009). "The impact of cultural environment on entry-level auditors’ abilities to perform analytical procedures", Journal of International Accounting, Auditing and Taxation 18 (1): 29–43.

*      Hurtt, R. K. (2010). “Development of a Scale to Measure Professional Skepticism”, A Journal of practice & theory, American Accounting Association, Vol. 29, No. 1, May 2010, pp. 149–171.

*      Hurtt, R. K., et al. (2013). “Research on Auditor Professional Skepticism: Literature Synthesis and Opportunities for Future Research”, A Journal of practice & theory, American Accounting Association, Vol. 32, Supplement 1, pp. 45-97.

*      Hurtt, R. K., M. Eining, and D. Plumlee. (2012). "Linking Professional Skepticism to Auditors’ Behaviors", Working paper, Baylor University, and The University of Utah.

*      Hurtt, R.K., M. Eining and D. Plumlee. (2008). “An Experimental Examination of Professional Skepticism”, Working paper.

*      International Auditing and Assurance Standards Board (IAASB). 2012. Professional Skepticism in an Audit of Financial Statements. IAASB Staff Questions and Answers. New York, NY: International Federation of Accountants.

*      Kusumawati, Andi; Syamsuddin Syamsuddin, (2018). "The effect of auditor quality to professional skepticsm and its relationship to audit quality", International Journal of Law and Management, Vol. 60 Issue: 4, pp.998-1008.

*      Nelson, M. W. (2009). “A model and literature review of professional skepticism in auditing”, Auditing: A Journal of Practice and Theory, 28, pp.1-34.

*      Nickell, E. B. (2007). “An examination of issues related to professional skepticism in auditing”, A dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy in the College of Business Administration at the University of Central Florida Orlando.

*      Olimid, L., (2005). “An empirical study of the accounting values shared by Romanian accountants aiming to become private practitioners”, Accounting and Business Research, Vol.19, No.76.

*      Quadackers M. L., (2009). “A study of Auditors Skeptical Characteristics and Their Relationship to Skeptical Judgments and Decisions”, Social Science Research Network, pp.50-70.

*      Quadackers, L., T. Groot, and A. Wright. (2014). “Auditors’ Professional Skepticism: Neutrality versus Presumptive Doubt”, Contemporary Accounting Research, 31:639-657.

*      Schwartz, S.H., Melech, G., Lehmann, A., Burgess, S., Harris, M. & Owens, V. (2001). “Extending the cross-cultural validity of the theory of basic human values with a different method of measurement”, Journal of Cross-Cultural Psychology, vol.32, no. 5, pp. 519-542.

*      Schwartz, S.H., Melech, G., Lehmann, A., Burgess, S., Harris, M. and Owens, V. (2001). “Extending the cross-cultural validity of the theory of basic human values with a different method of measurement”, Journal of Cross-Cultural Psychology, vol. 32, no. 5, pp. 519-542.

*      Schwartz Sh.H. Shalom H. Schwartza, and Klaus Boehnke. (2004). “Evaluating the structure of human values with confirmatory factor analysis”, Journal of Research in Personality 38, pp. 230–255.

*      Schwartz, S.H. and Bilsky, W. (1987), “Toward a universal psychological structure of human values”, Journal of Personality and Social Psychology, vol. 53, no. 3, pp. 550-562.

*      Yamamura Jeanne H., (1996). “A comparison of Japanese and U.S. Auditor decision-making behavior”, The International Journal of Accounting 31(3):347-363