آنومیِ فشارهای اجتماعی بر گزارشگری مالی متهورانه: تحلیلِ نظریه برداشتِ نقدگرایانه مدیر

محورهای موضوعی : حسابداری مدیریت

محمود رضا خاکی ¹ , محسن حمیدیان ² , نگار خسروی پور ³ , مریم صراف ⁴

1 - دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد بین اللملی کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، جزیره کیش، ایران
2 - گروه حسابداری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - گروه حسابداری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
4 - استادیار گروه روانشناسی، موسسه آموزش عالی بصیر آبیک

تاریخ دریافت : 1400/03/15 تاریخ پذیرش : 1400/03/15 تاریخ انتشار : 1400/03/01

کلید واژه: آنومیِ فشار اجتماعی, گزاشگری مالی متهورانه, برداشتِ نقدگرایانه مدیر,

چکیده مقاله :

امروزه افشای اطلاعات نهادهای نظارتی در بابِ تقلب‌های حسابداری و رفتارهای تحریف‌سازِ شرکت‌ها در سطح بازار سرمایه، سطحی از آنومیِ فشارهای اجتماعی بر این بازار گسیل داشته است و به دلیل عدم توسعه زیرساخت‌های بازخوردِ جریان اطلاعات، حتی در صورت وجود آنومی فشارهای اجتماعی، عدم نظارت‌های نهادی باعث می‌شود تا سطح بالایی از بروز تحریف در گزارشگری مالی، همچون گزارشگری مالی متهورانه اتفاق بیفتد. هدف این پژوهش بررسی تاثیر آنومیِ فشارهای اجتماعی بر گزارشگری مالی متهورانه با اتکاء به تحلیلِ نظریه برداشتِ نقدگرایانه مدیر می‌باشد. بنابراین پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد مدلسازی معادلات ساختاری و تحلیل حداقل مربعات جزئی ( ) ضمن برازش مطلوبیت مدل، تاثیر آنومیِ فشارهای اجتماعی بر گزارشگری مالی متهورانه را مورد بررسی قرار داد. در این پژوهش به منظور سنجش متغیر برونزار یعنی آنومیِ فشارهای اجتماعی، از طریق تحلیل فراترکیب با مشارکت ۱۵ نفر از خبرگان پژوهش اقدام به ایجاد پرسشنامه محقق ساخت شد. سپس از دو معیار محافظه‌کاری خان و واتز (۲۰۰۹) و تفاوت اقلام تعهدی اختیاری شرکت با میانه اقلام تعهدی اختیاری سایر شرکت‌های مورد بررسی هلتزِر و همکاران (۲۰۱۲) وکوتاری و همکاران (۲۰۰۵) برای سنجش گزارشگری مالی متهورانه استفاده شد. پرسشنامه مذکور برای ۱۴۲ مدیر عامل شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ارسال گردید و که در نهایت پس از پیگیری‌های فراوان، ۱۰۵ پرسشنامه تکمیل و برگشت داده شد و به عنوان نمونه نهایی برای تجزیه و تحلیل استفاده گردید. پس از اطمینان یافتن از برازش قابل قبول مدل‌های اندازه‌گیری و ساختاری پژوهش، مطابق با برداشتِ نقدگرایانه مدیر، نتایج نشان داد، آنومیِ فشار اجتماعی بر گزارشگری مالی متهورانه تاثیر مثبت و معناداری دارد.

چکیده انگلیسی:

As pressures of accounting fraud and corporate distortion behaviors emerge on the capital market over the past two decades, social pressures on this market have increased steadily. In fact, due to underdeveloped feedback flow infrastructure and lack of financial transparency of companies, even in the face of social pressures, lack of institutional oversight leads to a high level of distortion in financial reporting, such as Aggressive Financial Reporting. The Purpose of this research is The Effect of Social Pressures Anomie on Aggressive Financial Reporting by Analysis of the Theory of Managerial Critical Perception. Therefore, the present study investigated the impact of stakeholder social pressures on bold financial reporting using the structural equation modeling approach and partial least squares analysis (PLS) while fitting the model's utility. In this study, in order to measure the externalizing variable, ie social pressure of the stakeholders, through the analysis of Meta-synthesis a researcher-made questionnaire was developed with the participation of 15 research experts. Then, the two conservative measures of Khan and Watts (2009) and the difference between the voluntary accruals of the company and the average of the voluntary accruals of the other companies examined by Heltzer et al (2012) and Kothari et al (2005). The questionnaire was sent to 142 CEOs of listed companies in Tehran Stock Exchange and finally after many follow-up, the 105 questionnaires were completed and returned and used as a final sample for analysis. After confirming the acceptable fit of the measurement and structural models of the research, in accordance with the prediction of harvest management theory, the results showed that the social pressures of the stakeholders have a positive and significant effect on bold financial reporting.

منابع و مأخذ:

*      ابوالحسن‌خان‌ایلچی، محسن. (۱۳۹۶). سوگیری رسانه‌ای در بازارهای مالی (با تأکید بر علل فردی و سازمانی)، فصلنامه رسانه، ۲۷(۱): ۱۴۹-۱۷۲.

*      حاجیها، زهره. (1397). راهبردهای رقابتی، عملکرد شرکت و مسئولیت‌پذیری اجتماعی به عنوان راهبرد سوم، حسابداری مدیریت، 11(36): 31-43.

*      حسینی، سیدعلی.، خوئینی، مهین. (1396). شبکه‌های اجتماعی، بازار سرمایه و گزارشگری مالی، پژوهش حسابداری، 7(4): 23-38.

*      حسینی‌قمی، مژگان. (1395). بررسی تغییرات ساخت اجتماعی (ساخت رابطه‌‏ای): مطالعه جامعه‌‌شناختی پیوندهای شبکه‌‏ای بازار تهران، جامعه‌شناسی کاربردی، ۲۷(۴): ۱۵۳-۱۷۰.

*      خواجوی، شکراله.، اعتمادی‌جوریابی، مصطفی. (1394). مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها و گزارشگری آن، حسابداری سلامت، 4(2): 104-123.

*      رضازاده، جواد.، بکشلو، عاطفه. (۱۳۹۳). گزارشگری مالی متهورانه و آگاهی بخشی قیمت سهام، پژوهش‌های کاربردی در گزارشگری مالی، ۳(۵): ۷-۲۲.

*      سفیدچیان، سلمان.، مظلومی، نادر.، صالحی صدقیانی، جمشید. (1396). الگویی از آنومی سازمانی و عوامل ایجادکننده‌ی آن، مطالعات رفتار سازمانی، 6(4): 108-130.

*      فخاری، حسین.، فلاح پور، فرهاد. (۱۳۹۶). بررسی اثر میانجی عملکرد مالی بر رابطه بین مسئولیت پذیری اجتماعی و ارزش افزوده بازار شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه چشم انداز مدیریت مالی و حسابداری، ۲۰(۴): ۹۷-۱۱۴.

*      کرمی قلعه‌سیدی، مریم.، صالحی، اله‌کرم. (1397). اثرات تغییرات اجتماعی بر توسعه حسابداری، حسابداری مدیریت، 11(38): 79-92.

*      مستمع، رضا.، ساروخانی، باقر.، وثوقی، منصور. (1397). تبیین عوامل موثر بر آنومی اجتماعی در بستر توسعه فرهنگی در خانواده‌ شهری و پیامدهای آن، مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 10(2)، 7-26.

*      مهربان‌پور، محمدرضا.، جندقی‌قمی، محمد. (۱۳۹۸). جایگاه مالی و سرمایه اجتماعی، مدیریت سرمایه اجتماعی، ۶(۲): ۳۲۷-۳۴۹.

*      میرزائی، سعیده.، عبدلی، محمدرضا.، کوشکی‌جهرمی، علیرضا. (1399). بررسی تاثیر لحن بدبینانه گزارشگری مالی بر گزارشگری مالی متهورانه: حفاظت از حقوق سهامداران، مطالعات تجربی حسابداری مالی، 16(65): 109-138

*      Adiputra, M, P., Martani, D., Martadinata, P, H. (2019). The effect of corporate social responsibility disclosure and corporate governance on aggressive tax action, Journal of Economics, Business, and Accountancy Ventura, 22(2): 237-247.

*      Baah, Ch., Jin, Zh., Tang, L. (2020). Organizational and regulatory stakeholder pressures friends or foes to green logistics practices and financial performance: Investigating corporate reputation as a missing link, Journal of Cleaner Production, 247(20): 119-125. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.119125

*      Baron, D, P. (2012). Credence attributes, voluntary organizations, and social pressure, Journal of Public Economics, 95(11–12): 1331-1338. https://doi.org/10.1016/j.jpubeco.2011.07.005

*      Battiston, P., Gamba, S. (2016). The impact of social pressure on tax compliance: A field experiment, International Review of Law and Economics, 46(5): 78-85. https://doi.org/10.1016/j.irle.2016.03.001

*      Bishop, C. C. (2013). The Impact of Social Influence Pressure on CFO Judgments, Presented in Partial Fulfillment of Requirements for the Degree of Doctor of Business Administration in the Coles College of Business, Kennesaw State University

*      Bishop, C. C., F. T. DeZoort, Hermanson. D, R. (2017). the effect of CEO social influence pressure and CFO accounting experience on CFO financial reporting decisions. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 36(1): 21–41. https://doi.org/10.2308/ajpt-51507

*      Bouslah, K., Kryzanowski, L., M’Zali, B., 2013. The impact of the dimensions of social performance on firm risk Journal of Bank Finance, 37(4): 1258–1273, http://dx.doi.org/10.1016/j.jbankfin.2012.12.004

*      Bowen, R, M., Davis, A, K., Matsumoto, D. (2005). Emphasis on Pro Forma versus GAAP Earnings in Quarterly Press Releases: Determinants, SEC Intervention, and Market Reactions. The Accounting Review, 10(4): 1011-1038.

*      Breguer, W., Muller, T., Rosenbach, D., Saizmann, A. (2018). Corporate Social Responsibility, Investor Protection, and Cost of Equity: A Cross-Country Comparison, Journal of Banking & Finance, 96(10): 34-55

*      Brink, A, G., Gouldman, A., Victoravich, L, M. (2018). The Effects of Organizational Risk Appetite and Social Pressure on Aggressive Financial Reporting Behavior, Behavioral Research in Accounting, 30(2): 23-36.

*      Brink, A, G., Tang, F., Yang, L. (2016). The Impact of Estimate Source and Social Pressure on Auditors' Fair Value Estimate Choices. Behavioral Research in Accounting, 2(28): 29-40.

*      Chiou, Ch, L., Shu, P, G. (2019). How does foreign pressure affect a firm's corporate social performance? Evidence from listed firms in Taiwan, Journal of Multinational Financial Management, 51(2): 1-22. https://doi.org/10.1016/j.mulfin.2019.04.006

*      Clatworthy, M. and Jones, M.J. (2003). “Financial reporting of good news and bad news: evidence from accounting narratives”, Accounting and Business Research, 33(3): 171-185.

*      Davis, S., F. T. DeZoort, and L. S. Kopp. (2006). The effect of obedience pressure and perceived responsibility on management accountants’ creation of budgetary slack. Behavioral Research in Accounting 18 (1): 19–35. https://doi.org/10.2308/bria.2006.18.1.19

*      Dawson, P., Dobson, S. (2010). The influence of social pressure and nationality on individual decisions: Evidence from the behaviour of referees, Journal of Economic Psychology, 31(2): 181-191. https://doi.org/10.1016/j.joep.2009.06.001

*      DeZoort, F. T., and A. T. Lord. (1994). An investigation of obedience pressure effects on auditors’ judgments. Behavioral Research in Accounting 6 (Supplement): 1–30

*      Fu, L., Boehe, D., Orlitxky, M., Swanson, D, L. (2018). Managing stakeholder pressures: Toward a typology of corporate social performance profiles, Long Range Planning, 52(6):101-147. https://doi.org/10.1016/j.lrp.2018.08.002

*      Graafland, J., Smid, H. (2017). Reconsidering the relevance of social license pressure and government regulation for environmental performance of European SMEs, Journal of Cleaner Production, 141(10): 967-977. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2016.09.171

*      Johnson, E. N., D. J. Lowe, Reckers, P, M, J. (2016). The influence of mood on subordinates’ ability to resist coercive pressure in public accounting. Contemporary Accounting Research 33(1): 261–287. https://doi.org/10.1111/1911-3846.12141

*      Khan, M., & Watts, R. L. (2009). Estimation and empirical properties of a firm-year measure of accounting conservatism. Journal of Accounting and Economics 48 (2–3): 132–150

*      Kılıç, M., Uyar, A., Kuzey, C. and Karaman, A.S. (2020). Does institutional theory explain integrated reporting adoption of Fortune 500 companies?, Journal of Applied Accounting Research, https://doi.org/10.1108/JAAR-04-2020-0068

*      Lord, A. T., and DeZoort, F, T. (2001). The impact of commitment and moral reasoning on auditors’ responses to social influence pressure, Accounting, Organizations and Society 26 (3): 215–235. https://doi.org/10.1016/S0361-3682(00)00022-2

*      Moratis, L., Egmond, M, V. (2018). Concealing social responsibility? Investigating the relationship between CSR, earnings management and the effect of industry through quantitative analysis, International Journal of Corporate Social Responsibility, 3(8): 33-58. https://doi.org/10.1186/s40991-018-0030-7

*      Name-Correa, A., Yildirim, H. (2019). Social pressure, transparency, and voting in committees, Journal of Economic Theory, 184(4):104-143. https://doi.org/10.1016/j.jet.2019.104943

*      Patelli, L., Pedeini, M. (2015). Is Tone at the Top Associated with Financial Reporting Aggressiveness?, Journal of Business Ethices, 126(1): 3-19.

*      Rashid, A. (2020). Institutional shareholding and corporate social responsibility reporting: evidence from Bangladesh, Journal of Asia Business Studies, https://doi.org/10.1108/JABS-09-2019-0285

*      Schlenker, B. R. (1980). Impression management: The self-concept, social identity, and interpersonal relations. Monterey/California: Brooks/Cole.

*      Shafer, W. E. (2002). Ethical pressure, organizational-professional conflict, and related work outcomes among management accountants, Journal of Business Ethics, 38(3): 263–275.

*      Suddaby, R., Y. Gendron, Lam, H. (2009). The organizational context of professionalism in accounting. Accounting, Organizations and Society 34 (3-4): 409–427. https://doi.org/10.1016/j.aos.2009.01.007

*      Theriault, J, E., Young, L., Feldman Barrett, L. (2020). The sense of should: A biologically-based framework for modeling social pressure, Physics of Life Reviews, https://doi.org/10.1016/j.plrev.2020.01.004

*      Wang, P., Yuan, L., Wu, J. (2017). The joint effects of social identity and institutional pressures on audit quality: The case of the Chinese Audit Industry, International Business Review, 26(4): 666-682. https://doi.org/10.1016/j.ibusrev.2016.12.007