حسابداری مدیریت زیست محیطی با رویکرد یکپارچه برای طراحی تولید سبز با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی فازی

محورهای موضوعی : حسابداری مدیریت

زهرا پورزمانی ¹ , سعید مشایخی فرد ²

1 - دانشیار، - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی
2 - عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد فیروزکوه - و دانشجوی دکتری حسابداری واحد علوم و تحقیقات

تاریخ دریافت : 1394/02/20 تاریخ پذیرش : 1394/04/01 تاریخ انتشار : 1395/01/01

کلید واژه: حسابداری مدیریت زیست محیطی, تولید سبز, ارزیابی چرخه عمر, تحلیل سلسله مراتبی فازی,

چکیده مقاله :

از سال 1990 حمایت از محیط زیست و تولید سبز از مؤلفه های مهم در کسب و کار مدرن تلقی می شود. امروزه دولت ها و مردم به این نتیجه رسیده اند که از روند حرکت تولید و مصرف سبز دفاع کنند . هدف در این روند آلودگی کم، مصرف پایین ، کیفیت بالا و مصرف بهینه منابع کره زمین می باشد بگونه ای که برای نسل آینده یک محیط سالم بر جای بماند . این موضوع باعث شده است که طراحی سبز در محیط رقابتی کنونی، چالش پیش روی سازمان ها باشد .در این راستا برای کنترل بهینه مصرف مواد خام، آب،‌ انرژی و سوخت، ایجاد و دفع ضایعات و پسماند و پیشگیری از آلودگی محیط زیست از ابزارهای حسابداری مدیریت زیست محیطی (‌EMA) همچون ارزیابی چرخه عمر (LCA) و هزینه یابی چرخه عمر (LCC) استفاده می شود. هدف این پژوهش معرفی یک روش جامع با یکپارچه نمودن مفاهیم ارزیابی چرخه عمر، هزینه یابی چرخه عمر با تحلیل سلسله مراتبی فازی (‌FAHP) برای سنجش سبزی محصول و سبزی طراحی محصول به لحاظ ارزیابی ریسک اثرات مختلف زیست محیطی و عملکرد شرکت‌های فعال در صنعت محصولات کاشی و سرامیک می باشد. برای ارزیابی اثرات زیست محیطی از پنج مشخصه پیشنهادی توسط اتحادیه اروپا (2009) و برای ارزیابی عملکرد سازمان از چهار ویژگی مطرح شده توسط مدل سارکیس (2003)‌ استفاده شده است.

چکیده انگلیسی:

Since 1990, support of environment and green manufacturing was considered as an important item in business. Nowadays, governments and people have concluded that they have to support the process of green production and consumption. The aim of this process is less contamination, low consumption, high quality and optimum utilization of earth resources, in such a way that the next generation would have healthy environment. This issue makes the green design in current competitive environment into a challenge which organizations will face. In this regard, in order to optimum control of raw material consumption, water, energy and fuel, creation and disposal of wastes and residues as well as prevention of environmental pollution, the environmental managing accounting (EMA) tools such as Life Cycle Assessment (LCA) and Life Cycle Costing (LCC) are used.The purpose of this study is introducing a comprehensive method with integrating concepts of life cycle assessment(LCA), life cycle costing (LCC), by fuzzy analytical hieratically process (FAHP) to measure being green product and green design for assessment the risk of environmental effects and the performance of companies who are active in ceramic and tile production industry. Five specifications proposed by European Union (EU, 2009) for assessment of environmental effects and four traits developed by Sarkis Model (2003) for evaluation organization's performance are used.

منابع و مأخذ:

 * باغشاهی، سعید، میر حبیبی، علیرضا و خشایار بدیعی، (1382)، اثرات زیست محیطی صنعت کاشی، اولین سمینار تخصصی محیط زیست و رنگ،‌ پژوهشکده صنایع رنگ ایران
* پاکروان، لقمان. (1391). حسابداری توسعه پایدار، مجله حسابرس، شماره 62
* حجازی، رضوان، قنبری، یوسف. (1390). مقدمه‌ای بر حسابداری مدیریت زیست محیطی، مجله پژوهش حسابداری، دوره 1، شماره 2
* حساس یگانه، یحیی. (1393). مبانی نظری مسئولیت اجتماعی شرکت ها ، مجله حسابداری مدیریت، سال هفتم، شماره 22 .
* خودی، مریم. موسوی، سید محمد جواد. (1388). ارزیابی چرخه عمر فناوری های تولید برق با رویکرد کاهش انتشار گازهای گلخانه ای، هفتمین همایش ملی انرژی
* رهنمای رودپشتی، فریدون، جوهرچی، طاهره. (1386).بررسی تأثیر استقرار نظام مدیریت محیط زیست (ISO 14000) بر انعکاس هزینه ها، مجموعه مقالات، سخنرانی ها و مطالب تخصصی مالی و حسابداری ، تهران، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
* زنجیر چی، سید محمود،‌اسدیان اردکانی، فائزه، عزیزی، فاطمه و سمیه مروج. (‌1392). ارائه چارچوب ارزیابی سبز بودن صنایع تولیدی بر اساس عملکرد محیطی و رویکرد فازی (مطالعه موردی: صنایع کاشی، فولاد و نساجی استان یزد)، مجله محیط شناسی، سال 39 ، شماره 1
* زنجیر چی، سید محمود، (1390). فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی، تهران، انتشارات صانعی شهمیرزادی
* صفری سالی، رضا، (1391). راهنمای تدوین طرح تحقیق، تهران، انتشارات جامعه و فرهنگ
* عالمشاه، سید امین. (1393) . بررسی عوامل مؤثر در اتخاذ روش های حسابداری مدیریت زیست
* محیطی، مجله حسابداری مدیریت ،‌ سال هفتم، شماره 22 .
*عسگری، محمد رضا، (1386) . حسابداری مسئولیت اجتماعی، ماهنامه تدبیر، سال 18، شماره 189
* ملانظری، مهناز. (1382) . حسابداری مدیریت محیط زیست ، مجله پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی، سال سوم ، شماره 8
*یوسفی، عباس. (1393) . نقش صنایع کاشی و سرامیک در آلودگی های زیست محیطی و راههای جلوگیری و روش های نوین بازیافت، اولین کنفرانس بین المللی کاشی سرامیک و چینی بهداشتی ایران، در دسترس در: http://www.icts-2014.com

Abdel-Kader,M.G.,&Dugdale,D.(2001). Evaluting investment in advanced manufacturing technology : a fuzzy set theory approach. . The British Accounting Review,33(4),455-486
*      Chan,H.K.,Wang,X., Raffony,A.(2014). An integrated approach for green design: Life-cycle, fuzzy AHP and environmental management accounting. The British Accounting Review,46(4).344-360

*      Chang, D.Y. (1992), Extent Analysis and Synthetic Decision, Optimization Techniques and Applications, World Scientific, Singapore, 1: 352.

*      Fahimnia,B.,Sarkis,J.,Davarzani,H.(2015). Green supply chain management: A review and bibliometric analysis. Int. J.Production Economics,162,101-114

*      Hsieh,T.Y,Lu,Sh.T.,Tzeng,G.H.(2004). Fuzzy MCDM approach for planning and design tenders selection in public office buildings. International Journal of Project Management ,22, 573–584

*      Hsu, C.W., Hu, A.H., 2008. Green supply chain management in the electronic industry. International Journal of Environmental Science and Technology 5, 205-216.

*      Sarkis ,J.(2003) . A strategic decision framework for green supply chain management . Journal of Cleaner Production, 11(4) , 397-409