ارایه الگوی حسابداری پایداری از منظر تئوری‏های اثباتی و هنجاری

محورهای موضوعی : حسابداری مدیریت

سمانه صادقی ¹ , بهاره بنی طالبی دهکردی ²

1 - دانشجوی دکتری تخصصی، گروه حسابداری، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران
2 - استادیار و عضو هیات علمی، گروه حسابداری، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران. (نویسنده مسئول)

تاریخ دریافت : 1400/10/16 تاریخ پذیرش : 1401/02/12 تاریخ انتشار : 1401/06/01

کلید واژه: حسابداری پایداری, تئوری هنجاری, تئوری اثباتی, پاسخگویی,

چکیده مقاله :

امروزه سرعت تحولات تحقیقات علمی و اقدامات عملی در زمینه توسعه پایدار، هنوز اجازه نداده است که نقش حسابداری در این حیطه بوضوح نشان داده شود. بنابراین هدف این پژوهش تبیین مفهوم حسابداری پایداری به کمک تئوری های هنجاری و اثباتی و بر اساس اصول توسعه پایدار است و تلاش می کند بوسیله تئوری های هنجاری بر مبنای استدلال قیاسی (کل به جزء)، جهت گیری ها و اصول مطلوب تغییر و تحولات حسابداری پایداری را شناسایی نماید. علاوه بر این هدف اصلی این مقاله، ارائه الگوی مفهومی حسابداری پایداری بعنوان راهکار هنجاری است. این مقاله براساس روش کتابخانه ای و با استفاده از تحلیل قیاسی و توصیفی- تفسیری برآن است تا به تبیین حسابداری پایداری و سیر تحولات آن در سیستم حسابداری از منظر دانش بپردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد در الگوی پیشنهادی حسابداری پایداری، تمرکز بر محور پاسخگویی منطبق با نیاز کاربران به گونه ای است که گزارش ها بتوانند جوانب محیطی و تاثیرات اجتماعی پیرامون شاخص ها و کارایی اقتصادی، اجتماعی و محیطی را شناسایی و افشاء کنند. همچنین یافته ها نشان داد در حوزه حسابداری پایداری لازم است به توسعه و بسط مبانی مفهوم سازی حسابداری با درنظر گرفتن زمینه های سازمانی و اجتماعی نیز توجه شود. نتایج تحقیق می تواند پیشرفت آینده، اهمیت و مشخصات حسابداری پایداری را در کسب و کار مشخص کند و ازاین رو به سهامداران و ذینفعان کمک کند تا از دستاوردهای شرکت برای توسعه پایدار بهره مند شوند.

چکیده انگلیسی:

Today, the speed of scientific research and practical measures in the field of sustainable development has not yet allowed the role of accounting in this area to be clearly demonstrated. Therefore, the purpose of this study is to explain the concept of sustainability accounting with the help of normative and positive theories and based on the principles of sustainable development. Identify stability. In addition, the main purpose of this paper is to provide a conceptual model of sustainability accounting as a normative solution. This article is based on the library method and using deductive and descriptive-interpretive analysis to explain sustainability accounting and its evolution in the accounting system from a knowledge perspective. Findings show that in the proposed model of sustainability accounting, the focus is on the axis of response in accordance with the needs of users so that reports can identify and disclose environmental aspects and social impacts on indicators and economic, social and environmental performance. The findings also showed that in the field of sustainability accounting, it is necessary to pay attention to the development and expansion of accounting conceptualization principles, taking into account organizational and social contexts. The results of the research can determine the future progress, importance and characteristics of sustainability accounting in the business and thus help shareholders and stakeholders to benefit from the company's achievements for sustainable development.

منابع و مأخذ:

• حجازی، رضوان، رجب دری، حسین و خانی ذلان، امیررضا. (1396). بررسی رابطة بین آگاهی و نگرش زیست‏محیطی دانشجویان و دانش آموختگان حسابداری. بررسی‏های حسابداری، 4 ( 16)، 53 - 72.


• حجازی، رضوان، طاهری، ماندانا و اسلامی، کیمیا. (1393). شاخص سازی هزینه‏های محیط زیست در زمینه آلودگی خاک. حسابداری سلامت، 3 (1)، 42 - 60.


• چناری بوکت، حسن و بنی‌مهد، بهمن. (1398)، پایداری شرکتی: راهبردی تئوریکی و یکپارچه با رویکرد دستوری و عمل‌گرا، فصلنامه حسابداری مدیریت، دوره 12، شماره 42، پاییز 1398، صفحه 103-125.


• ضرابی، اصغر و اذانی، مهری، (۱۳۸۰)، توسعه پایدار در جهان صنعتی و در حال توسعه، تهران، مجله رشد آموزش جغرافیا، شماره ۵۹.


• عبادی، سامان؛ عبدی، رسول؛ رضایی، نادر و پاک مرام، عسگر، (1400)، الگوی پایداری شرکت مبتنی بر مدل کارایی مالی توسط مدلP-VAR، فصلنامه مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، دوره 12، شماره 48، صفحه 411-431


• قادری، فرزاد؛ پاک مرام، عسگر؛ قالیباف اصل، حسن بحری ثالث، جمال، (1400)، توسعه مفهوم سازه‌های حسابداری پایداری و سلامت مالی شرکت‌ها در بازار سرمایه ایران، فصلنامه حسابداری مدیریت، دوره 14، شماره 48، بهار 1400، صفحه 87-102


• Accountancy Profession’s Contributions to the EU Sustainable Finance Strategy. Available online: https://www.accountancyeurope.eu/publications/accountancy-professions-contributionseu- sustainable-finance-strategy/ (accessed on 12 October 2020).


• Bebbington, J.; Larrinaga, C. Accounting and sustainable development: An exploration. Account. Organ. Soc. 2014, 39, 395–413.


• Chen, J.C.; Roberts, R.W.(2010). Toward a More Coherent Understanding of the Organization & Society Relationship: A Theoretical Consideration for Social and Environmental Accounting Research. J. Bus. Ethic . 97, 651–665.


• De Villiers, C.J.; Sharma, U.(2020). A critical reflection on the future of financial, intellectual capital, sustainability and integrated reporting. Crit. Perspect. Account. 70, 101999.


• Di Vaio, A.; Varriale, L.(2018). Management Innovation for Environmental Sustainability in Seaports: Managerial Accounting Instruments and Training for Competitive Green Ports beyond the Regulations. Sustainability . 10, 783.


• Figge, F.; Hahn, T.; Schaltegger, S.;Wagner, M.(2002). The Sustainability Balanced Scorecard—Linking sustainability management to business strategy. Bus. Strat. Environ. 11, 269–284.


• Gianni, M.; Gotzamani, K.; Tsiotras, G.(2017). Multiple perspectives on integrated management systems and corporate sustainability performance. J. Clean. Prod. 168, 1297–1311.


• Halog, A.; Manik, Y.(2011). Advancing Integrated Systems Modelling Framework for Life Cycle Sustainability Sustainability. 3, 469–499.


• Hristov, I.; Chirico, A.; Appolloni, A.(2019). Sustainability value creation, survival, and growth of the company: A critical perspective in the Sustainability Balanced Scorecard (SBSC). Sustainability . 11, 2119.


• IFAC, Long Term Value Creation through Integrated Reporting.(2018). Available online: https://www.ifac.org/ system/files/publications/files/IFAC-IR-QA-


• Ivan, O.R.(2009). Sustainability in accounting-basis: A conceptual framework. Ann. Univ. Apulensis Ser. Oecon. 11, 106.


• Kaur, A.; Lodhia, S.(2018). Stakeholder engagement in sustainability accounting and reporting. Account. Audit. J. 31, 338–368.


• Manetti, G.; Becatti, L. (2008). Assurance Services for Sustainability Reports: Standards and Empirical Evidence. Good Corp. 87, 289–298.


• Lehman, G.; Kuruppu, S.C.(2017). A framework for social and environmental accounting research. Account. 41, 139–146.


• Lodhia, S.K.; Sharma, U.(2019). Sustainability accounting and reporting: Recent perspectives and an agenda for further research. Pac. Account. Rev. 31, 309–312.


• Schaltegger, S.; Wagner, M.(2006). Integrative management of sustainability performance, measurement and Int. J. Account. Audit. Perform. Eval. 3, 1–19.


• Taïbi, S.; Antheaume, N.; Gibassier, D. (2020). Accounting for strong sustainability: An intervention-research based Sustain. Account. Manag. Policy J. 2020, 11, 1213–1243.


• Zyznarska-Dworczak, B.(2018). The Development Perspectives of Sustainable Management Accounting in Central and Eastern European Countries. Sustainability, 10, 1445.


• Zyznarska-Dworczak, B.(2020). Sustainability Accounting—Cognitive and Conceptual Approach. Sustainability, 12(23), https://doi.org/10.3390/su12239936