تبیین نقش اجتماعی زنان در آثار داستانی بیژن نجدی

محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران

مونا آرام فر ¹ , اشرف چگینی ^{2 *} , محمد علی شفایی ³

1 - دانشجوی دکتری گروه ادبیات فارسی، واحد ورامین-پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیارگروه ادبیات فارسی، واحد ورامین-پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - استادیارگروه ادبیات فارسی، واحد ورامین-پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1399/08/28 تاریخ پذیرش : 1399/08/28 تاریخ انتشار : 1399/08/01

کلید واژه: نقش اجتماعی زنان, داستان, بیژن نجدی,

چکیده مقاله :

زنان، به عنوان نیمی از جمعیت، تاثیر مستقیمی در توسعه جامعه دارند. زیرا هدف هر جامعه ای، به حداکثر رساندن رفاه اجتماعی است و رفاه اجتماعی تابعی از درآمد سرانه، توزیع عادلانه درآمد، بهبود سطح امکانات آموزشی، بهداشتی، رفاهی و میزان مشارکت اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی مردان و زنان و ... می باشد. با توجه به اهمیت نقش اجتماعی زنان هدف اصلی این پژوهش تبیین نقش اجتماعی زنان در آثار داستانی بیژن نجدی بوده است. تحقیق حاضر با رویکرد کیفی است. چرا که در فاز طراحی مدل مفهومی از رویکرد کیفی بهره برده شده است.همچنین، با توجه به اینکه نمونه مورد پژوهش کتب داستانی است لذا این تحقیق یک مطالعه استقرایی و به شیوه اکتشافی و از بابت استراتژی تحقیق از نوع تحلیل مضمون می‌باشد. مضامین موجود در داستانها مورد بررسی و استخراج قرار می گیرند. جامعه مورد پژوهش در این تحقیق شامل 10 اثر مطرح داستانی بیژن نجدی می باشد.در جهت احصا مولفه ها و زیر مولفه های نقش اجتماعی زنان در آثار داستانی مورد بررسی از طریق نرم افزار تحلیل متنی داده ها (مکس کودا) استفاده شده که مضامین طی سه مرحله کدگذاری توصیفی، کد کذاری تفسیری و یکپارچه سازی دسته بندی و الگوی نهایی احصاء شده است. به تبعیت از فلینت و همکاران (2002)، برای ارزیابی قابل اتکا بودن داده‌ها و تفسیرها، ترکیبی از معیارهای مورد استفاده در ارزیابی تحقیقات تفسیری و تحقیقات مبتنی بر روش‌شناسی نظریه برخاسته از داده‌ها مورد استفاده قرار گرفت. در این خصوص، معیارهای تحقیقات تفسیری شامل اعتماد پذیری، انتقال پذیری، اتکاپذیری، تصدیق‌پذیری، و راستی و معیارهای نظریه برخاسته از داده‌ها شامل تطابق، فهم‌پذیری، عمومیت و کنترل پذیری ملاک تایید بوده اند. نتایج حاصل از تحلیل مضامین شکل گرفته در متون داستانی تحت مضامین فراگیر و شبکه مضامین نشان داد که ابعاد چهارگانه نقش خانوادگی ،نقش فرهنگی ،نقش ارزشی و نقش اقتصادی-اجتماعی به عنوان مولفه های اصلی نقش اجتماعی زنان در داستانهای مورد بررسی شناسایی شد. در مجموع این چهار مولفه اصلی با 31 زیر مولفه با 148 مرتبه تکرار بدست آمد.در ضمن بیشترین فراوانی مربوط به زیر مولفه نقش خانوادگی زن در داستانها با فراوانی 65 بار و جایگاه دوم مربوط به زیر مولفه نقش ارزشی زنان در داستانها با فراوانی 42 بار و در جایگاه سوم نقش اقتصادی- اجتماعی با فراوانی 23 بار و در نهایت در جایگاه چهارم و نهایی زیر مولفه نقش فرهنگی زنان با فراوانی 18 بار قرار دارد.

چکیده انگلیسی:

Women, as half of the population, have a direct impact on the development of society. Because the goal of any society is to maximize social welfare and social welfare is a function of per capita income, fair distribution of income, improving the level of educational, health, welfare and social, economic, cultural, political participation of men and women and ... Due to the importance of women's social role, the main purpose of this study was to explain the social role of women in Bijan Najdi's fictional works. The present study is with a qualitative approach. Because in the design phase of the concept model, a qualitative approach has been used. Also, this research is an inductive and exploratory study of the research strategy of the type of content analysis. In order to enumerate the components and sub-components of the social role of women in the studied works, the textual data analysis software (MAXQDA) has been used. And the final pattern has been counted. In addition, the highest frequency was related to the sub-component of the female family role in stories with a frequency of 65 times and the second position was related to the value role of women in stories with a frequency of 42 times. And in the third place, the socio-economic role with the frequency of 23 times, and finally in the fourth and final position under the component of the cultural role of women with the frequency of 18 times.