نقش عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی در بزه دیدگی در فضای مجازی
محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران
عیسی خواجوند احمدی
1
(دکتری جامعه شناسی سیاسی، عضو هیئت علمی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، تهران،ایران)
سارا ابراهیمی
2
(دکتری روانشناسی تربیتی، عضو هیئت علمی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، تهران،ایران)
کلید واژه: خودپنداره, ارتباط والد-نوجوان, قربانی شدن توسط همسالان, بزه‌دیدگی در فضای مجازی,
چکیده مقاله :
آسیب‌های اجتماعی در هر جامعه‌ای یکی از عمده‌ترین عوامل تهدیدکننده نظام اجتماعی تلقی شده و از عوامل کندشدن روند توسعه و در مواردی عامل بازدارنده آن محسوب می‌شود؛ بنابراین موفقیت در مقابله با آسیب‌های اجتماعی معرف موفقیت در توسعه و بهبود حیات اجتماعی جامعه است. یکی از این آسیب‌ها که خود معلول توسعه جامعه وگسترش فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات بوده، بزه‌دیدگی در فضای مجازی است. لذا پژوهش حاضر با هدف شناسایی رابطه عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی با بزه دیدگی در فضای مجازی صورت پذیرفت. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر دوره متوسطه شهر تهران بود که 326 نفر از آن ها با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی مجازی به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. شرکت‌کنندگان در این پژوهش به مقیاس‌های بزه‌دیدگی در فضای مجازی (بوئلگا و همکاران، 2019)، خودپنداره (گارسیا-گراو و همکاران، 2014)، ارتباط والد-نوجوان (پورسل، 2007) و قربانی‌شدن توسط همسالان (جوزف و استاکتون، 2018) به صورت برخط پاسخ دادند. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد خودپنداره، ارتباط والد-نوجوان و قربانی‌شدن توسط همسالان پیش‌بینی‌کننده تجربه بزه دیدگی در فضای مجازی در میان دانش‌آموزان هستند که در این میان ارتباط بی‌دردسر والد-نوجوان و قربانی شدن کلامی و دستکاری اجتماعی توسط همسالان به عنوان عامل خطر برای افزایش بزه‌دیدگی در فضای مجازی و خودپنداره اجتماعی و جسمانی و ارتباط باز والد-نوجوان به عنوان عوامل محافظ در برابر بزه‌دیدگی در فضای مجازی محسوب می شوند. این نتایج، اهمیت توجه به وضعیت حضور دانش آموزان در فضای مجازی و خطرات ناشی از آن و تدبیر و کاربست راهکارهایی برای تقلیل عوامل منفی اثرگذار و مرتبط با بزه‌دیدگی در فضای مجازی و ایجاد و بهبود عوامل مثبت محافظ را توسط خانواده و نظام آموزش وپرورش مورد تأکید قرار می دهد.
Social harms in any society is considered as one of the main threatening factors of the social system and is one of the factors slowing down the development cycle and in some cases its deterrent. Therefore, success in dealing with social harms represents success in developing and improving the social life of society. One of these harms, which is itself the result of the development of society and the spread of information and communication technology, is the victimization in cyberspace. Therefore, the present study was conducted to identify the relationship between individual and family factors as well as peers with victimization in cyberspace. The research population consisted of all adolescent girls 12 to 18 years old in Tehran, whom 326 adolescents were selected as samples with use of virtual snowball sampling. Participants in this study answered the online Cyber-Victimization Scale (Buelga et al., 2019), brief version of AF5 scale (García-Grau et al. 2014), Parent-Adolescent Communication Scale (Purcell, 2007) and Multidimensional Peer-Victimization Scale (Joseph& Stockton, 2018). Statistical analysis was performed using SPSS 22.0 and Pearson correlation analysis and multiple linear regression analysis (enter). Results indicated that self-concept, parent-adolescent communication and peer-victimization predict the experience of cyber-victimization among students, including problem-free communication and verbal victimization and social manipulation by peers as risk factors for increasing cyber-victimization; social & physical self-concept and open communicationas protective factors against cyber-victimization. These findings underscore the importance of paying attention to the use of cyberspace by adolescents and its dangers and planning and doing the strategies to reduce the negative effective factors related to cyber-victimization and harms and create and improve positive protective factors by the family and the education system.
_||_