عوامل اقتصادی- اجتماعی مؤثر بر شادی افراد در شهر تهران: با تأکید بر بیکاری تحصیل‌کردگان
محورهای موضوعی :
مطالعات توسعه اجتماعی ایران
زهرا عزیزی
1
(استادیار گروه اقتصاد دانشگاه الزهرا، تهران، ایران (نویسنده مسئول)
فاطمه السادات همایونی
2
(دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی سیاسی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
تاریخ دریافت : 1398/10/27
تاریخ پذیرش : 1399/02/28
تاریخ انتشار : 1398/11/01
کلید واژه:
تحصیلات,
شادی,
سرمایه اجتماعی,
بیکاری,
بیکاری فارغ‌التحصیلان,
چکیده مقاله :
تأثیر شادی بر فرآیند توسعه و تعالی جامعه سبب شده است که در دهه‌های اخیر این موضوع به‌عنوان یکی از مباحث مهم در علوم مختلف مطرح گردد. شناسایی عوامل مؤثر بر شادی به سیاست‌گذاران کمک می‌کند تا سیاست‌های مناسب‌تری را جهت سوق دادن جامعه به سمت یک زندگی شادتر فراهم آورند. در این مطالعه تلاش شده است که به بررسی عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر شادی افراد ساکن تهران در بازه سنی 18 تا 65 سال با نمونه 382 نفری به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای، پرداخته شود. بدین منظور دو الگوی مجزا با استفاده از تحلیل رگرسیون مورد برآورد قرار گرفته است. با توجه به اینکه نتایج الگوی اول نشان می دهد که بیکاری و تحصیلات اثر منفی و معناداری بر شادی داشته‌اند، در الگوی رگرسیون دوم فرضیه تأثیرگذاری منفی بیکاری تحصیل‌کردگان، با در نظر گرفتن اثر تعاملی این دو متغیر مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج حاصل تأییدکننده این فرضیه است که تأثیر منفی متغیر بیکاری بر شادی با افزایش سطح تحصیلات بیشتر می‌شود. سایر نتایج به دست آمده حاکی از آن است که درآمد خانوار، انسجام اجتماعی، اعتماد اجتماعی و مشارکت اجتماعی رابطه ای مثبت و معنادار با شادی داشته‌اند.
چکیده انگلیسی:
The impact of happiness on the process of development of society has made this issue one of the most important topics in different sciences in recent decades. Identifying the factors that affect happiness helps policymakers to develop better policies to lead society toward a happier life. The aim of this study is to investigate the economic and social factors affecting the happiness of Tehran residents aged 18-65 years with a sample of 382 people using multi-stage cluster sampling. For this purpose, two separate models have been estimated using regression analysis. Since the results of the first model show that unemployment and education have a negative and significant effect on happiness, in the second regression model the hypothesis of negative impact of unemployment of graduates has been tested by considering the interactive effect of these two variables. The results confirm the hypothesis that the negative impact of the unemployment on happiness increases with increasing education level. Other results indicated that household income, social coherence, social trust and social participation have a positive and significant relationship with happiness.
منابع و مأخذ:
آرگایل، مایکل. (1383). روان‌شناسی شادی. ترجمه مسعود گوهری انارکی و دیگران. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
افشاری، زهرا؛ دهمرده، لعیا. (1393). بررسی اثر فقر، نابرابری درآمد و شاخص توسعه انسانی بر شادکامی در کشورهای منتخب. سیاست‌گذاری پیشرفت اقتصادی. دوره 2. شماره 4. صص 59-31.
امیرکافی، مهدی. (1374). اعتماد اجتماعی. پایـان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
امیرمظاهری، امیرمسعود؛ فخاریان، منا. (1395). نقش سرمایه اجتماعی در شادی جوانان (مورد مطالعه دانشجویان دانشکده روان‌شناسی و علوم اجتماعی تهران مرکز). مطالعات جامعه‌شناسی.سال 9. شماره 33. صص 24-7.
پسندیده، عباس. (1395). الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان‌شناسی مثبت‌گرا. چاپ سوم. تهران: مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث- سازمان چاپ و نشر.
خورسندی، مرتضی؛ عزیزی، زهرا. (1395). برآورد آستانه تأثیر بیکاری بر شادی. سیاست‌گذاری پیشرفت اقتصادی. سال 3. شماره 7. صص 79-59.
دهقانی، حمید. (1390). رابطه مشارکت اجتماعی و شادی دانشجویان. پایـان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشگاه علامه طباطبائی.
ربانی، علی؛ ربانی، رسول؛ گنجی، محمد. (1390). رویکردی جامعه‌شناختی به احساس شادمانی سرپرستان خانوار در شهر اصفهان. مسائل اجتماعی ایران. سال 2. شماره 1. صص 73-39.
زارع، بهنام. (1390). بررسی شادکامی و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی شهر کرمان). پایـان‌نامه کارشناسی‌ارشد.دانشگاه شهید باهنر کرمان.
سهراب‌زاده، مهران؛ حسینی‌زاده، سید سعید؛ امامعلی‌زاده، حسین؛ سخایی، ایوب. (1395). سرمایه و شادی؛ پژوهشی در باب ارتباط میان سرمایه اجتماعی و فرهنگی با احساس شادی (مورد مطالعه: شهروندان شهرستان آران و بیدگل). برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی. شماره 28. صص150-117.
عباس‌زاده، محمد؛ علیزاده اقدم، محمدباقر؛ کوهی، کمال؛ علی‌پور، پروین. (1395). انواع سرمایه‌ها، حلقه مفقوده در تبیین دانشجویان (دانشجویان دانشگاه تبریز).رفاه اجتماعی. سال 13. شماره 51. صص 244-215.
عسگری‌زاده، دنیا. (1389). ارتباط شادمانی و فناوری ارتباطات و اطلاعات بر رشد اقتصادی. پایـان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزکوه.
فتاحی، شهرام؛ کرمی، جهانگیر؛ محمدی‌راد، منصور. (1395). بررسی عوامل اقتصادی – اجتماعی مؤثر بر شادی و بهره‌وری نیروی کار (مطالعه موردی کارگاه‌های صنعتی شهرستان کرمانشاه). مدیریت بهره‌وری. سال 9، شماره 36. صص 36-7.
کریمی فیروزجایی، سپیده. (1395). مطالعه رابطه بین سرمایه‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی با شادی شهروندان در شهر بابل.پایـان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشگاه خوارزمی.
گنجی، محمد. (1387). تحلیل عوامل جامعه‌شناختی مؤثر بر میزان احساس سرپرستان خانوار در شهر اصفهان. رساله دکتری. دانشگاه اصفهان.
متوسلی، محمود؛ زبیری. هدی. (1392). انسجام اجتماعی؛ منشأ توسعه اقتصادی. توسعه روستایی. دوره 5. شماره 2. صص 74-49.
محسنی تبریزی، علیرضا. (1375). بیگانگی مانعی برای مشارکت و توسعه ملی. نامه پژوهش. شماره 1. صص 109-90.
محمدیان منصور، صاحبه؛ گلخندان، ابوالقاسم؛ خوانساری، مجتبی؛ گلخندان، داود. (1394). تحلیل عوامل اجتماعی - اقتصادی مؤثر بر شادی (یک تحلیل اقتصادسنجی با در نظر گرفتن محدودیت‌های مذهبی). برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی. دوره 7. شماره 25. صص 164-125.
منتظری، علی و همکاران. (1391). میزان شادکامی مردم ایران و عوامل مؤثر بر آن: مطالعه سلامت از دیدگاه مردم ایران. پایش. دوره 11. شماره 4. صص 475-467.
منتظری، علی و همکاران. (1397). شادکامی زنان و مردان ایرانی 20 تا 40 ساله و عوامل مرتبط با آن: یک مطالعه ملی. پایش. سال 17. شماره 4 . صص 420-409.
نصرتی‌نژاد، فرهاد؛ سخایی، ایوب، شریفی، حجت. (1394). مطالعه رابطه بین سرمایه اجتماعی جوانان و میزان شادکامی آنان. مطالعات توسعه اجتماعی – فرهنگی. دوره 4. شماره 2. صص 167-143.
نیلی، فرهاد؛ بابازاده خراسانی، بهزاد. (1391). شناسایی عوامل مؤثر بر رفاه ذهنی در ایران. پژوهش‌های پولی و بانکی. سال 6. شماره 14. صص 48-27.
Abbott, P., & Sapsford, R. (2006). Life-satisfaction in post-Soviet Russia and Ukraine. Journal of Happiness Studies. 7(2). 251-287.
Agan, Y. Sevinc, E. & Orhan, M. (2016). Impact of Main Macroeconomic Indicators on Happiness. European Journal of Economic and Political Studies. 2(2). 13-21.
Argyle, M. & Lu, L. (1990). The happiness of extraverts. Personality and individual differences. 11(10), 1011-1017.
Argyle, M. (2001). Personality, self-esteem and demographic predictions of happiness and depression. ThePsychology of Happiness.
Bartolini, S. & Sarracino, F. (2011). Happy for How Long? How Social Capital and GDP Relate to Happiness over Time. Department of Economics University of Siena. Working Paper. 261.
Baucells, M. & Sarin, R. K. (2008). Does more money buy you more happiness? In Decision Modeling and Behavior in Complex and Uncertain Environments (pp. 199-226). Springer, New York, NY.
Bjørnskov, C. (2008). Social capital and happiness in the United States. Applied Research in Quality of Life. 3(1). 43-62.
Campbell, A. Converse, P. E. & Rodgers, W. L. (1976). The quality of American life: Perceptions, evaluations, and satisfactions. Russell Sage Foundation.
Clark, A. E. & Oswald, A. J. (1994). Unhappiness and unemployment. The Economic Journal. 104(424). 648-659.
Diener, E. Tay, L. & Oishi, S. (1992). Rising Income and the Subjective Well-Being of Nations. Journal of Personality and Social Psychology. 104 (2): 267-276.
Easterlin, R. A. (1974). Does Economic Growth Improve the Human Lot? Some Empirical Evidence. In David P.A. and Reder, M.W. (eds). Nations and Households in Economic Growth: Essays in Honour of Moses Abramowitz, Academic Press, New York and London, 89-125
Haller, M. & Hadler, M. (2006). How social relations and structures can produce happiness and unhappiness: An international comparative analysis. Social Indicators Research. 75(2). 169-216.
Knabe, A. & Rätzel, S. (2010). Income, happiness, and the disutility of labor. Journal of Economics Letters. 107 (1): 77–79.
Legatum Institute. (2018). The Legatum Prosperity Index 2018- Creating the Pathways from Poverty to Prosperity. URL: http://www.prosperity.com
Ruprah, I. J. & Luengas, P. (2011). Monetary policy and happiness: Preferences over inflation and unemployment in Latin America. The Journal of Socio-Economics. 40(1). 59-66.
Sachs, J. D. Layard, R. & Helliwell, J. F. (2018). World Happiness Report 2018 (No. id: 12761).
Sacks, D. W. Stevenson, B. & Wolfers, J. (2012). The New Stylized Facts about Income and Subjective Well-Being. Emotion. 12 (6): 1181-1187.
Seligman, M. E. & Royzman, E. (2003). Happiness: The three traditional theories. Authentic Happiness Newsletter. (July).
Tian, Guoqiang & Yang, Liyan. (2008). How are Income and Non-Income Factors Diferent in Promoting Happiness? An Answer to the Easterlin Paradox Texas. A & M University Department of Economics and Rotman School. University of Toronto, URL: http://papers.ssrn.com
Veenhoven, R. (1988). The utility of happiness. Social Indicators Research. 20.
_||_
آرگایل، مایکل. (1383). روان‌شناسی شادی. ترجمه مسعود گوهری انارکی و دیگران. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
افشاری، زهرا؛ دهمرده، لعیا. (1393). بررسی اثر فقر، نابرابری درآمد و شاخص توسعه انسانی بر شادکامی در کشورهای منتخب. سیاست‌گذاری پیشرفت اقتصادی. دوره 2. شماره 4. صص 59-31.
امیرکافی، مهدی. (1374). اعتماد اجتماعی. پایـان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
امیرمظاهری، امیرمسعود؛ فخاریان، منا. (1395). نقش سرمایه اجتماعی در شادی جوانان (مورد مطالعه دانشجویان دانشکده روان‌شناسی و علوم اجتماعی تهران مرکز). مطالعات جامعه‌شناسی.سال 9. شماره 33. صص 24-7.
پسندیده، عباس. (1395). الگوی اسلامی شادکامی با رویکرد روان‌شناسی مثبت‌گرا. چاپ سوم. تهران: مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث- سازمان چاپ و نشر.
خورسندی، مرتضی؛ عزیزی، زهرا. (1395). برآورد آستانه تأثیر بیکاری بر شادی. سیاست‌گذاری پیشرفت اقتصادی. سال 3. شماره 7. صص 79-59.
دهقانی، حمید. (1390). رابطه مشارکت اجتماعی و شادی دانشجویان. پایـان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشگاه علامه طباطبائی.
ربانی، علی؛ ربانی، رسول؛ گنجی، محمد. (1390). رویکردی جامعه‌شناختی به احساس شادمانی سرپرستان خانوار در شهر اصفهان. مسائل اجتماعی ایران. سال 2. شماره 1. صص 73-39.
زارع، بهنام. (1390). بررسی شادکامی و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی شهر کرمان). پایـان‌نامه کارشناسی‌ارشد.دانشگاه شهید باهنر کرمان.
سهراب‌زاده، مهران؛ حسینی‌زاده، سید سعید؛ امامعلی‌زاده، حسین؛ سخایی، ایوب. (1395). سرمایه و شادی؛ پژوهشی در باب ارتباط میان سرمایه اجتماعی و فرهنگی با احساس شادی (مورد مطالعه: شهروندان شهرستان آران و بیدگل). برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی. شماره 28. صص150-117.
عباس‌زاده، محمد؛ علیزاده اقدم، محمدباقر؛ کوهی، کمال؛ علی‌پور، پروین. (1395). انواع سرمایه‌ها، حلقه مفقوده در تبیین دانشجویان (دانشجویان دانشگاه تبریز).رفاه اجتماعی. سال 13. شماره 51. صص 244-215.
عسگری‌زاده، دنیا. (1389). ارتباط شادمانی و فناوری ارتباطات و اطلاعات بر رشد اقتصادی. پایـان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزکوه.
فتاحی، شهرام؛ کرمی، جهانگیر؛ محمدی‌راد، منصور. (1395). بررسی عوامل اقتصادی – اجتماعی مؤثر بر شادی و بهره‌وری نیروی کار (مطالعه موردی کارگاه‌های صنعتی شهرستان کرمانشاه). مدیریت بهره‌وری. سال 9، شماره 36. صص 36-7.
کریمی فیروزجایی، سپیده. (1395). مطالعه رابطه بین سرمایه‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی با شادی شهروندان در شهر بابل.پایـان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشگاه خوارزمی.
گنجی، محمد. (1387). تحلیل عوامل جامعه‌شناختی مؤثر بر میزان احساس سرپرستان خانوار در شهر اصفهان. رساله دکتری. دانشگاه اصفهان.
متوسلی، محمود؛ زبیری. هدی. (1392). انسجام اجتماعی؛ منشأ توسعه اقتصادی. توسعه روستایی. دوره 5. شماره 2. صص 74-49.
محسنی تبریزی، علیرضا. (1375). بیگانگی مانعی برای مشارکت و توسعه ملی. نامه پژوهش. شماره 1. صص 109-90.
محمدیان منصور، صاحبه؛ گلخندان، ابوالقاسم؛ خوانساری، مجتبی؛ گلخندان، داود. (1394). تحلیل عوامل اجتماعی - اقتصادی مؤثر بر شادی (یک تحلیل اقتصادسنجی با در نظر گرفتن محدودیت‌های مذهبی). برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی. دوره 7. شماره 25. صص 164-125.
منتظری، علی و همکاران. (1391). میزان شادکامی مردم ایران و عوامل مؤثر بر آن: مطالعه سلامت از دیدگاه مردم ایران. پایش. دوره 11. شماره 4. صص 475-467.
منتظری، علی و همکاران. (1397). شادکامی زنان و مردان ایرانی 20 تا 40 ساله و عوامل مرتبط با آن: یک مطالعه ملی. پایش. سال 17. شماره 4 . صص 420-409.
نصرتی‌نژاد، فرهاد؛ سخایی، ایوب، شریفی، حجت. (1394). مطالعه رابطه بین سرمایه اجتماعی جوانان و میزان شادکامی آنان. مطالعات توسعه اجتماعی – فرهنگی. دوره 4. شماره 2. صص 167-143.
نیلی، فرهاد؛ بابازاده خراسانی، بهزاد. (1391). شناسایی عوامل مؤثر بر رفاه ذهنی در ایران. پژوهش‌های پولی و بانکی. سال 6. شماره 14. صص 48-27.
Abbott, P., & Sapsford, R. (2006). Life-satisfaction in post-Soviet Russia and Ukraine. Journal of Happiness Studies. 7(2). 251-287.
Agan, Y. Sevinc, E. & Orhan, M. (2016). Impact of Main Macroeconomic Indicators on Happiness. European Journal of Economic and Political Studies. 2(2). 13-21.
Argyle, M. & Lu, L. (1990). The happiness of extraverts. Personality and individual differences. 11(10), 1011-1017.
Argyle, M. (2001). Personality, self-esteem and demographic predictions of happiness and depression. ThePsychology of Happiness.
Bartolini, S. & Sarracino, F. (2011). Happy for How Long? How Social Capital and GDP Relate to Happiness over Time. Department of Economics University of Siena. Working Paper. 261.
Baucells, M. & Sarin, R. K. (2008). Does more money buy you more happiness? In Decision Modeling and Behavior in Complex and Uncertain Environments (pp. 199-226). Springer, New York, NY.
Bjørnskov, C. (2008). Social capital and happiness in the United States. Applied Research in Quality of Life. 3(1). 43-62.
Campbell, A. Converse, P. E. & Rodgers, W. L. (1976). The quality of American life: Perceptions, evaluations, and satisfactions. Russell Sage Foundation.
Clark, A. E. & Oswald, A. J. (1994). Unhappiness and unemployment. The Economic Journal. 104(424). 648-659.
Diener, E. Tay, L. & Oishi, S. (1992). Rising Income and the Subjective Well-Being of Nations. Journal of Personality and Social Psychology. 104 (2): 267-276.
Easterlin, R. A. (1974). Does Economic Growth Improve the Human Lot? Some Empirical Evidence. In David P.A. and Reder, M.W. (eds). Nations and Households in Economic Growth: Essays in Honour of Moses Abramowitz, Academic Press, New York and London, 89-125
Haller, M. & Hadler, M. (2006). How social relations and structures can produce happiness and unhappiness: An international comparative analysis. Social Indicators Research. 75(2). 169-216.
Knabe, A. & Rätzel, S. (2010). Income, happiness, and the disutility of labor. Journal of Economics Letters. 107 (1): 77–79.
Legatum Institute. (2018). The Legatum Prosperity Index 2018- Creating the Pathways from Poverty to Prosperity. URL: http://www.prosperity.com
Ruprah, I. J. & Luengas, P. (2011). Monetary policy and happiness: Preferences over inflation and unemployment in Latin America. The Journal of Socio-Economics. 40(1). 59-66.
Sachs, J. D. Layard, R. & Helliwell, J. F. (2018). World Happiness Report 2018 (No. id: 12761).
Sacks, D. W. Stevenson, B. & Wolfers, J. (2012). The New Stylized Facts about Income and Subjective Well-Being. Emotion. 12 (6): 1181-1187.
Seligman, M. E. & Royzman, E. (2003). Happiness: The three traditional theories. Authentic Happiness Newsletter. (July).
Tian, Guoqiang & Yang, Liyan. (2008). How are Income and Non-Income Factors Diferent in Promoting Happiness? An Answer to the Easterlin Paradox Texas. A & M University Department of Economics and Rotman School. University of Toronto, URL: http://papers.ssrn.com
Veenhoven, R. (1988). The utility of happiness. Social Indicators Research. 20.
