تحلیل تاثیر فین تک بر شمول مالی در ایران

محورهای موضوعی : دانش سرمایه‌گذاری

حسن مهدوی پناه ¹ , مریم خلیلی عراقی ² , مهدی منتظر ³ , حمیدرضا وکیلی فرد ⁴

1 - دانشجو دکتری حقوق مالی،گروه مدیریت مالی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران
2 - دانشیار گروه مدیریت مالی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - استادیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده علوم انسانی، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران
4 - دانشیار گروه حسابداری، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1401/08/25 تاریخ پذیرش : 1402/02/16 تاریخ انتشار : 1403/07/01

کلید واژه: شمول مالی, بانک, فناوری مالی, محرومیت مالی,

چکیده مقاله :

شمول‌مالی به معنای گستردگی سطح دسترسی افراد جامعه به خدمات مالی است و برای کشورها به عنوان معیاری برای سنجش توسعه‌مالی و رشد اقتصادی دارای اهمیت است. دولت‌ها برای توسعه شمول‌مالی در جامعه به سمت استفاده از فناوری‌های مالی رفته‌اند. بنابراین هدف از انجام این پژوهش، بررسی تاثیر فین‌تک‌ بر شمول‌مالی در ایران بود که با ارائه مدلی به ارتباط بین آنها پرداخته شد. داده‌های مربوط به شمول‌مالی و فناوری‌های مالی در دوره زمانی بین سال‌های 1386 تا1400 از سایت بانک مرکزی ایران گردآوری شد. فرضیه‌های پژوهش براساس یک مدل رگرسیونی خطی از روش OLS مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج مدل نشان داد که بین فین‌تک‌ها و شمول‌‌مالی رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که توسعه فین‌تک‌ها در صنعت بانکداری به خصوص طی سال‌های اخیر، باعث توسعه شمول‌مالی در ایران شده‌ و دسترسی عادلانه و برابر به محصولات و خدمات مالی برای افراد جامعه (که هدف اصلی شمول‌مالی است) ایجاد کرده است و با گسترش شمول‌مالی، محرومیت‌مالی در جامعه کاهش پیدا کرده است.

چکیده انگلیسی:

Financial inclusion means the extent of the level of access of people in the society to financial services and it is important for countries as a measure to measure financial development and economic growth. Governments have gone towards the use of financial technologies to develop financial inclusion in the society. Therefore, the purpose of this research was to investigate the impact of fintech on financial inclusion in Iran, and the relationship between them was discussed by presenting a model. The data related to financial inclusion and financial technologies were collected from the website of Central Bank of Iran in the period between 2006 and 2022. The research hypotheses were analyzed based on a linear regression model of the OLS method. The results of the model showed that there is a positive and significant relationship between fintechs and financial inclusion. The findings of the research show that the development of fintechs in the banking industry, especially in recent years, has led to the development of financial inclusion in Iran and fair and equal access to financial products and services for people in the society (which aims the main one is financial inclusion) and with the expansion of financial inclusion, financial deprivation in the society has decreased.

منابع و مأخذ:

• بالونژاد نوری، روزبه، فرهنگ، امیرعلی (1400)، " اثر شمول مالی برکارایی و پایداری مالی: کاربردی ازرویکرد شاخص سازی چند بعدی"، اقتصاد و تجارت نوین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال 16، شماره 2، 59-83..


• زنده­بودی، مروارید. (1401)، "بررسی تاثیر شمول مالی بر رشد اقتصادی و شاخص­های رفاه"، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده مدیریت و اقتصاد.


• عبد، صلاح حسن (1401)، " شمول مالی و تأثیر آن در توسعه عملکرد مالی بانک ها"، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی.


• عینیان، مجید،(1394)، شمول مالی در ایران: مقایسه ای براساس معیارهای پایه ای گروه 20،بیست و پنجمین کنفرانس سالانه سیاست‌های پولی و ارزی،قرچک،


• طارمی،شهرام، شاه­ویسی، فرهاد، خیرالهی،فرشید، طاهرآبادی، علی­اصغر (1400)، " تأثیر فناوری­های نوین مالی بر زیست بوم مالی بانکداری بدون ربای ایران" ، دوفصلنامه علمی، تحقیقات اسلامی، سال دهم، شماره اول، پاییز و زمستان 1399،صص187-234.


• Ahamed, M.M. , Mallick, S. K., 2019. Is financial inclusion good for bank stability? International evidence.  Econ. Behav.Organ. 157, 403–427.


• Anarfo, E.B., Abor, J. Y., Osei, K.A. , 2020. Financial regulation and financial inclusion in Sub Saharan Africa Does financial stability play a moderating role? Res. Int. Bus. Financ.


• Ashenafi, B.B.; Dong, Y.(2022) Financial Inclusion, Fintech, and Income Inequality in Africa. FinTech, 1, 376-387. https://doi.org/10.3390/fintech1040028


• Asif, M., Khan, M. N., Tiwari, S., Wani, S. K., & Alam, F. (2023). The Impact of Fintech and Digital Financial Services on Financial Inclusion in India. Journal of Risk and Financial Management, 16(2), 122.


• Besong, S. E., et al. (2022). "An empirical analysis of the impact of banking regulations on sustainable finance al inclusion in the CEMAC region." Economic Systems 46(1): 100935


• Black, William, and Barry. J. Babin. 2018. Multivariate Data Analysis: Its Approach, Evolution, and Impact. In The Great Facilitator. Berlin/Heidelberg: Springer, pp.


• Carbo S., Gardener E.P., and Molyneux P. (2005) Financial Exclusion. Palgrave MacMillan.


• Chouhan, Vineet, Shubham Goswami, and Raj Bahadur Sharma. 2021d. Use of Proactive Spare Parts Inventory Management (PSPIM) Techniques for Material Handling Vis-À-Vis Cement Industry. Materials Today: Proceedings 45: 4383–89


• Coffie, C. P. K., & Hongjiang, Z. (2023). FinTech market development and financial inclusion in Ghana: The role of heterogeneous actors. Technological Forecasting and Social Change, 186, 122127.


• Demirguc-Kunt, A., Klapper, L., Singer, D., 2017. Financial Inclusion and Inclusive Growth : A Review of Recent Empirical Evidence. Policy Research Working Paper; No. 8040. World Bank, Washington, DC.


• Drummer, Jerenz A, D., Siebelt, P., Thaten, M.: FinTech—Challenges and Opportunities How digitization is transforming the financial sector (2016). https://www.mckinsey.de/files/160525_fintech_ english.pdf


• Kabakova, O., Plaksenkov, E. (2018) Analysis of factors affecting financial inclusion: Ecosystem view. Journal of Business Research, 89, 198-205..


• Kempson,E.and C.Whyley(1999a) Kept out or opted out?Understanding and combating financial exclusion.Bristol:Policy Press


• Li, Feng, Hui Lu, Meiqian Hou, Kangle Cui, and Mehdi Darbandi. 2021. Customer Satisfaction with Bank Services: The Role of Cloud Services, Security, E-Learning and Service Quality. Technology in Society 64: 101487.


• Morgan, P.J.& Pontines, V. (2018). Financial stability and financial inclusion : The case of SME lending. Singapore Economic Review , I, 111-124.


• Nguyen, Quang Khai. 2022. The effect of FinTech development on financial stability in an emerging market: The role of market discipline. Research in Globalization.


• Sarma, Mandira, Pais, J., 2011. Financial inclusion and development. J. Int. Dev. 23 (5), 613–628. https://doi.org/10.1002/jid


• Schuetz, Sebastian, and Viswanath Venkatesh. 2020. Blockchain, Adoption, and Financial Inclusion in India: Research Opportunities. International Journal of Information Management 52: 101936.


• Wieser, Christina, Miriam Bruhn, Johannes Philipp Kinzinger, Christian Simon Ruckteschler, and Soren Heitmann. 2019. The Impact of Mobile Money on Poor Rural Households: Experimental Evidence from Uganda. World Bank Policy Research Working Paper No. 8913


• World Bank, 2018. Strengthening Financial Regional Institutions and Intermediation in the CEMAC


• Xu, X., 2019. Trust and financial inclusion: a cross-country study. Financ. Res. Lett. 35, 101310.


• Yangdol, R., & Sarma, M. (2019). Demand-side factors for financial inclusion: A cross –country empirical analysis. The Singapore Economic Rewiew, 63-185.