ارزیابی عملکرد بلندمدت بانک‌های تجاری مبتنی بر رویکرد مزیت رقابتی پایدار با تاکید بر نقش کارایی مدیریت: رویکردی مبتنی بر مقایسه بانک‌های دولتی و خصوصی ایران

محورهای موضوعی : دانش سرمایه‌گذاری

حمید سجادی ¹ (دانشجوی دکتری حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات پردیس بین الملل قشم، قشم، ایران)
محسن حمیدیان ² (استادیار گروه حسابداری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
علی اسماعیل زاده مقری ³ (دانشیار حسابداری، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/10/30 تاریخ پذیرش : 1400/06/04 تاریخ انتشار : 1401/01/01

کلید واژه: عملکرد بلندمدت بانک تجاری, مزیت رقابتی پایدار, عملکرد مالی بانک, کارایی مدیریت,

چکیده مقاله :

عملکرد سازمان و نهایتاً ارزش آن از مجرای فعالیت‌هایی که عوامل حیاتی موفقیت را افزایش می‌دهند، بهبود می‌یابد. به‌نظر می‌رسد مدیرانی که از کارایی بالاتری برخوردارند به دنبال افزایش عملکرد بالا و در پی آن حفظ مزیت رقابتی پایدار در بین سایر رقبای خود هستند و این انتظار می‌رود که کارایی مدیریت بتواند بر ارتباط بین عملکرد بلندمدت بانک و مزیت رقابتی پایدار تاثیرگذار باشد. لذا برپایه این استدلال، هدف از پژوهش حاضر ارائه الگویی از ارزیابی عملکرد بلندمدت بانک‌های تجاری مبتنی بر رویکرد مزیت رقابتی پایدار با تاکید بر نقش کارایی مدیریت است. فرضیه تحقیق نیز با استفاده از نمونه متشکل از 23 بانک پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1390 تا 1397 و با بهره‌گیری از مدل رگرسیون چند متغیره موردبررسی قرار گرفت. داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از نرم‌افزار ایویوز نسخه دهم مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که عوامل شناسایی شده ارزیابی عملکرد بلندمدت بانک‌های تجاری از جمله معیار عملکرد مالی (ارزش افزوده اقتصادی) و شاخص‌های سودآوری (کیوتوبین، بازده دارایی و بازده حقوق صاحبان سهام) بر مزیت رقابتی پایدار بانک تاثیرگذار است. همچنین کارایی مدیریت به عنوان نقش تعدیل‌گر بر ارتباط بین ارزیابی عملکرد بلندمدت بانک‌های تجاری (ارزش افزوده اقتصادی، کیوتوبین، بازده دارایی و بازده حقوق صاحبان سهام) و مزیت رقابتی پایدار بانک تاثیرگذار است. از سویی، با توجه به آنکه میزان ضرایب بدست آمده از بانک‌های خصوصی نسبت به بانک‌های دولتی بیشتر است، لذا به منظور افزایش کارایی مدیریت، پیشنهاد می‌شود که بانک‌ها به سمت خصوصی شدن حرکت کنند.

چکیده انگلیسی:

The performance of the organization and ultimately its value is improved through activities that increase the critical factors of success. Managers with higher efficiency seem to seek to increase high performance and then maintain a stable competitive advantage among their competitors, and it is expected that management efficiency can affect the relationship between long-term bank performance and sustainable competitive advantage. Therefore, based on this argument, the purpose of this study is to provide a model for evaluating the long-term performance of commercial banks based on the approach of sustainable competitive advantage with emphasis on the role of management efficiency. The research hypothesis was tested using a sample consisting of 23 banks listed on the Tehran Stock Exchange during the years 1390 to 1397 and using a multivariate regression model. The obtained data were analyzed using Ives 10 software. Findings indicate that the identified factors evaluating the long-term performance of commercial banks such as financial performance (economic value added) and profitability indicators (Kyoto, return on assets and return on equity) affect the bank's sustainable competitive advantage. Also, management efficiency as a moderating role affects the relationship between long-term performance appraisal of commercial banks (economic value added, Kyoto, asset returns and equity returns) and the bank's sustainable competitive advantage. On the other hand, due to the fact that the rate of coefficients obtained from private banks is higher than state-owned banks, so in order to increase management efficiency, it is recommended that banks move towards privatization.

منابع و مأخذ:

• امیرکبیری، علیرضا. (1381). مدیریت استراتژیک، چاپ دوم، تهران: نشر نگاه دانش.


• امیری، حسین. (1397). ارزیابی کارایی بانک‌های منتخب در ایران و ارتباط آن با متغیرهای درون بانکی و کلان اقتصادی. مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، سال 7، شماره 26، صص 89-114.


• حاجی پور، بهمن و مومنی، مصطفی. (1388). بازشناسی رویکرد منبع محور نسبت به منابع سازمان و مزیت رقابتی پایدار مورد مطالعه: شرکت تولیدی ساران. اندیشه مدیریت راهبردی، دوره 3، شماره 1، صص 77-102.


• حسن جنانی، محمد؛ همت فر، محمود و رحیمی، باقر. (1392). رابطه بین ارزش‌افزوده اقتصادی و سرمایه فکری با ارزش بازار. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، دوره 5، شماره 20، صص 202-181.


• حیدری، علی و سیدکلالی، نادر. (1395). ارائه مدل مزیت رقابتی شرکت‌های مشاوره مدیریت بر اساس نظریه قابلیت‌های پویا. مدیریت بازرگانی، دوره 8، شماره 2، صص 338-317.


• دارابی، رویا؛ کامران راد، صدیقه و سید جراحی، حمید. (1392). تأثیر سرمایه فکری بر نسبت کیوتوبین شرکت‌های داروسازی. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، دوره 5، شماره 18، صص 195-175.


• دهقانی، اکبر و حقیقت، علی. (1395). اثر آزادسازی بر عملکرد بانک های تجاری ایران. سیاست های راهبردی و کلان، دوره 4، شماره 16، صص 89-69.


• راسخی، سعید. (1397). عوامل تعیین کننده مزیت رقابتی صنایع کارخانه ای ایران. اقتصاد و تجارت نوین، دوره 13، شماره 1، صص 66-45.


• رحیمی اقدم، صمد؛ اسماعیلی، محمودرضا؛ وحدتی، حجت اله و سپهوند، رضا. (1395). طراحی الگوی مزیت رقابتی پایدار مبتنی بر شایستگی سرمایه انسانی در صنعت بیمه. دو فصلنامه پژوهش های مدیریت منابع انسانی، دوره 8، شماره 1، صص 208-179.


• فتاحی، شهرام؛ رضایی، مهدی و جاهد، طاهره. (1396). تاثیر سلامت بانکی بر سودآوری بانک های تجاری: رویکرد رگرسیون پانل آستانه. راهبرد مدیریت مالی، دوره 5، شماره 1، صص 50-29.


• کرزیر، بهرام و شاهوردیانی، شادی. (1396). آزمون شاخص‌های هرفیندال-هیرشمن و کیو توبین بر تحلیل ساختار سرمایه، کارایی و رقابت بازار محصول. دانش سرمایه‌گذاری، دوره 6، شماره 23، صص 299-283.


• نمازی، محمد و ابراهیمی، شهلا. (1391). بررسی ارتباط بین ساختار رقابتی بازار محصول و بازده سهام. دانش حسابداری مالی، دوره 2، شماره 3، صص 27-9.


• هانگر، جی دیوید؛ ویلن، توماس ال. (1381). مبانی مدیریت استراتژیک، ترجمه سید محمد اعرابی و داوود ایزدی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.


• یزدان شناس، مهدی؛ بهبهانی نیا، پریسا و لاریجانی، اعظم ولی زاده. (1395). اثر کارایی مدیریت، اندازه و ساختار سرمایه بر ادراک از کیفیت خدمات و عملکرد بانک‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش‌های تجربی حسابداری، دوره 5، شماره 4، صص 236-211.


• یونسی، دل آرام؛ سعیدا، سعید؛ موسوی جد، محمد و قاسمی، افشین. (1394). خلق مزیت رقابتی منبع محور پایدار برای نظام بانکی. فصلنامه کاوش های مدیریت بازرگانی، سال 7، شماره 13، صص 95-75.


• Barney, Jay and Wright, Patrick. (1997). On Becoming a strategic Partner: the Role Of Human Resource in Gaining Competitive Advantage, Working Paper, Center for Advanced Human Resource Studies.


• Barney, Jay B. (1986). Organizational culture: can it be a source of sustained competitive advantage? Academy of management review, 11(3), 656-665


• Bertin, M.J., Moya, J.A. & Perales, A.R. (2014). Determinants of bank performance: evidence for Latin America. Academia Revista Latinoamericana de Administracion, 27 (2), 164-182.


• Carriona, I.C., Millana, A.G., Gutierreza, J. O., & Rodriguezb, A. L. (2015). Linking unlearning with service quality through learning processes in the Spanish banking industry. Journal of Business research, 68 (7), 1450-1457.


• Chen, S., Wang, K., Li, X. (2012). Product market competition, ultimate controlling structure and related party transactions. China Journal of Accounting Research, 5, 293-306.


• Cheng, P., Man, P., Yi, C.H. (2013). The impact of product market competition on earnings quality. Accounting and Finance, 53, 137–162


• Dong, Y., Firth, M., Hou, W., & Yang, W. (2016).Evaluating the performance of Chinese commercial banks: A comparative analysis of different types of banks. European journal of operation research, 252(1), 280-295.


• ErLin, Hsing, Hsu, I-Chieh, Wenhsin Hsu, Audrey & Chung, His-Mei. (2020). creating competitive advantages: Interactions between ambidextrous diversification strategy and contextual factors from a dynamic capability perspective. Technological Forecasting and Social Change, Vol 154, 119952


• Eriksson, T. (2014). Processes, antecedents and outcomes of dynamic capabilities. Scandinavian Journal of Management, 30(1): 65–82.


• Fang, Jianchun, Marco Lau. Chi-Keung., Lu, Tan, Yong & Zhang, Hua. (2019). Bank performance in China: A Perspective from Bank efficiency, risk-taking and market competition. Pacific-Basin Finance Journal, Vol 56, pp 290-309.


• Grant, R. M. (1991), "the Resource-Based Theory of Competitive Advantage: Implications for Strategy Formulation", California Management Review, spring


• Hunt, Shelby D., Morgan, Robert M. (1995), "The Comparative Advantage Theory of Competition", Journal of Marketing, 59


• Jaakkola, Matti; Moller, Kristian; Parvinen, Petri; Evanschitzky, Heiner and Muhlbacher, Hans. (2010). Strategic Marketing and Business Performance: A Study in therr European Engineering Countries, Industrial Marketing Management, 39, pp 1300-1310.


• Kumar, Kishore & Prakash, Ajai. (2019). Developing a framework for assessing sustainable banking performance of the Indian banking sector. Social Responsibility Journal. Vol. 15 No. 5, pp. 689-709


• Li, D., & Liu, J. (2014). Dynamic capabilities, environmental dynamism, and competitive advantage: Evidence from China. Journal of Business Research, 67(1): 2793-2799.


• Marie, A., Ibrahim, E., & Amjad, D. A. (2014). Effects of financial and non-financial performance measures on customers’ perceptions of service quality at Islamic banks in UAE. International Journal of Economics and Finance, 6 (10), 201-213.


• Marie, A., Ibrahim, E., & Amjad, D.A. (2015). Effects of financial and non-financial Performance measures on customers' perceptions of service quality at Islamic banks in UAE. International Journal of Economics and Finance, 6 (10), 201-213.


• Mergaerts, Frederik & Vander Vennet, Rudi. (2016). Business models and bank performance: A long-term perspective. Journal of Financial Stability, Vol 22, pp 57-75.


• Nandakumar, M.K., and Ghobadian, A., and O’Regan, N. (2011). Generic Strategies and Performance – Evidence from Manufacturing Firms. International Journal of Productivity and Performance Management, Vol. 60, No. 3, Pp. 222-251.


• Nath, P.; Nachiappan, S and Ramanathan, R. (2010). The Impact of Marketing Capability, Operation Capability and Diversification Strategy on Performance: A Resource-based view, Industrial Marketing Management, 39 (2), pp 317-329.


• Porter, M. (2001). Strategy and the Internet. Harvard Business Review, Vol. 79, No. 3, Pp. 62-78.


• Porter, Michael E. (1981). The contributions of industrial organization to strategic management. Academy of management review, 6(4), 609-620


• Rajiv, D. B., and Raj, M., and Arindam. T. (2014). Does a Differentiation Strategy Lead to More Sustainable Financial Performance than a Cost Leadership Strategy? Management Decision, Vol. 52, No. 5, Pp. 872 - 896


• Sumedrea, Silvia. (2013). Intellectual Capital and Firm Performance: A Dynamic Relationship in Crisis Time Procedia Economics and Finance, 6, 137-144.


• Wang, C. L. & Ahmed, P. K. (2007). Dynamic capabilities: A review and research agenda. International Journal of Management Reviews, 9(1): 31–51.


• Wang, C. L., Senaratne, C., & Rafiq, M. (2015). Success Traps, Dynamic Capabilities and Firm Performance. British Journal of Management, 26(1), 26-44