نظارت اجتماعی در اسلام
محورهای موضوعی : جامع الفقهیه
سعید امیرکاوه
1
(دانش آموخته دکتری دانشکده صداو سیما، رشته‌‌ی فرهنگ و ارتباطات،
تهران، ایران)
کلید واژه: نظارت اجتماعی, جهان های اجتماعی, ضمانت های اجرایی, مجریان نظارت اجتماعی, مخاطبان نظارت اجتماعی, نظارت اجتماعی اسلام,
چکیده مقاله :
در این مقاله نظارت و کنترل اجتماعی در اسلام بعنوان یکی از فرایندهای مهم در جلوگیری از کجروی‌های و نابهنجاری، با توجه به جهان اجتماعی مورد نظر اسلام که عبارتند از جهان رودرو، جهان معاصرین، جهان اسلاف، جهان غیر مادی، باز تعریف شده است. در این مقاله با بهره گیری از منابع اسلامی(قرآن و حدیث) قلمروهای چهارگانه بخصوص قلمرو غیرمحسوس در جامعه اسلامی ترسیم شده است. بر اساس تعریفی که از جهان‌های اجتماعی در جامعه اسلامی وجود دارد. هنجار، مخاطبان (منحرفان)، ضمانت‌های اجرایی و عاملان و مجریان کنترل اجتماعی تعریف ویژه‌ای پیدا می‌کنند. نه تنها موارد مذکور به عناصر غیر محسوس تعمیم می‌یابد بلکه عناصر محسوس این موارد نیز رنگ و بوی جدیدی بخود می‌گیرند. تاثیر این نوع نگرش موجب کارآمدتر شدن نظارت و کنترل اجتماعی در جامعه اسلامی می گردد.
This paper aims to redefine the social supervision and control in Islam as one of the most important ways of preventing deviations and abnormalities based on Islamic social worlds which include real world, contemporaries’ world (Umwelt), ancestors’ world (Vorwelt), and non-material world. Using Islamic resources (Quran and Hadith), this paper demonstrates four areas of Islamic society especially intangible area. According to the definition of social worlds in Islamic society, there will be a new definition for concepts such as norm, audiences (deviants), executive guarantees, and social control agents. The above mentioned worlds are generalized into the intangible elements and even their tangible elements are redefined in new ways. This kind of attitude would improve the efficiency of the social supervision and control in Islamic society.