پیش‌بینی عقاید وسوسهانگیز مصرف مواد براساس پریشانی روان‌شناختی با نقش واسطهای خودکارآمدی در مردان سوءمصرفکنندهی مت‌آمفتأمین . (نویسندگان: سیده مرضیه داودی / معصومه ژیان باقری / علیرضا شکرگزار / محمد¬رضا بلیاد / مهدی شاه¬نظری )
محورهای موضوعی : روانشناسی بیماری های مزمن
1 - استادیار-عضوهیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
کلید واژه: عقاید وسوسهانگیز مصرف مواد, پریشانی روان‌شناختی, خودکارآمدی, مت‌آمفتأمین,
چکیده مقاله :
چکیده هدف: هدف این مطالعه پیش‌بینی عقاید وسوسهانگیز مصرف مواد براساس پریشانی روان‌شناختی(افسردگی، اضطراب و استرس) با نقش واسطهای خودکارآمدی در مردان سوءمصرفکنندهی مت‌آمفتأمین بود. روش: در این پژوهش توصیفی- همبستگی با روش معادلات ساختاری، از میان مردان ۲۰ - 6۵ ساله سوءمصرفکنندهی مت‌آمفتأمین در سال ۱۴۰۱-۱۴۰۰، تعداد ۲۶۲ نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و پرسشنامه‌های عقاید وسوسهانگیز (بک و کلارک، ۱۹۹۳)، افسردگی، اضطراب-استرس (لاویباند و لاویباند، ۱۹۹۵) و خودکارآمدی عمومی (شرر و همکاران، ۱۹۸۲) را تکمیل کردند. داده‌ها با استفاده از روش معادلات ساختاری و نرم‌افزار SMARTPLS-۳ تجزیه‌و‌تحلیل شدند. نتایج: خودکارآمدی رابطه بین پریشانی روان‌شناختی (افسردگی، اضطراب و استرس) و عقاید وسوسهانگیز را میانجی‌گری می‌کند (۰۵/۰P<؛ ۰۹۳/۰B= ¬) و مدل علّی عقاید وسوسهانگیز مصرف مواد بر اساس پریشانی روان‌شناختی با نقش واسطهای خودکارآمدی در مردان سوءمصرفکنندهی مت‌آمفتأمین برازش خوبی دارد (۰۵/۰ P>). نتیجه‌گیری: خودکارآمدی ضعیف افراد در بلند‌مدت باعث بروز پریشانی روان‌شناختی آن‌ها در کنترل ترک اعتیاد و تأثیر عقاید وسوسهانگیز بر تداوم سوءمصرف مواد می‌شود.
Abstract Objective: This study aimed to predict craving beliefs of drug use based on psychological distress with the mediating role of self-efficacy in men abusing methamphetamine. Methods: In this descriptive-correlation study with the structural equation method, out of all methamphetamine-abusing men aged 20-65 in 1400-1401, 262 people were selected by convenience sampling and completed questionnaires about craving beliefs (Beck and Clark, 1993), depression, anxiety-stress (Lovibond & Lovibond, 1995), and general self-efficacy (Sherr et al., 1982). Data were analyzed using the structural equation method and SMARTPLS-3 software. Results: Self-efficacy mediates the relationship between psychological distress and craving beliefs (P<0.05; B=0.093 and the causal model of craving beliefs based on psychological distress has a good fit with the mediating role of self-efficacy in male methamphetamine abusers (P>0.05). Conclusion: In the long term, the weak self-efficacy of people causes psychological distress in the control of addiction withdrawal, causing the influence of craving beliefs on the continuation of substance abuse.
منابع فارسی:
بدیع، علی؛ بختیارپور، سعید و پاشا، رضا. (1401). نقش الگوهای خانواده، حمایت اجتماعی، تاب‌آوری و استرس در پیش‌بینی خودکارامدی ترک اعتیاد. فصلنامه علمی اعتیادپژوهی، 16 (63): 145-166.
حاجیها، ضحی و بهرامی‌احسان، هادی. (1399). عوامل فردی آشکارساز وسوسه در زنان معتاد در شهر تهران: یک مطالعه‌ی گراندد تئوری. فصلنامه علمی اعتیادپژوهی، 55 (14)، 47-82.
خیرآبادی، هادی؛ جاجرمی، محمود و بخشی‌پور، ابوالفضل. (1399). مدل‌یابی ارتباط استرس و سوءمصرف مواد با میانجی‌گری معنای زندگی. فصلنامه علمی اعتيادپژوهي، ۱۴ (۵۷)¬، ۷۲-۵۷.
رزاقی، عیسی؛ صبحی قراملکی، ناصر؛ زادیونس، صیاد و وکیلی عباسعلیلو، سجاد. (1399). بررسی نقش حمایت اجتماعی و تنظیم شناختی هیجان در پیشگیری از عود اعتیاد افراد مبتلا به اختلالات مواد. فصلنامه علمی اعتيادپژوهي، 14(55)، 245-262.
قنبری پیرکاشانی، نیکزاد؛ شهیدی، شهریار؛ حیدری، محمود و نجاتی، وحید. (1399). اثربخشی درمان ریتم اجتماعی و میان فردی بر بدتنظیمی هیجان در سوءمصرف‌کنندگان مت‌آمفتأمین. فصلنامه علمی اعتيادپژوهي، ۱۴ (۵۸)، ۲۳۶-۲۱۷.
کربلایی هرفته، فاطمه صغری و رضائی راوری، هادی. (1398). رابطه اختلال اضطراب، افسردگی و تنیدگی با احتمال مصرف و قدرت میل در افراد وابسته به مواد دارای بازگشت، سومین همایش ملی روانشناسی و آسیب‌های اجتماعی، چابهار.
نقی‌زاده، عیسی؛ حسنی، جعفر و محمدخانی، شهرام. (1399). رابطه فعالیت سیستم‌های مغزی-رفتاری در بازگشت به مصرف مواد با نقش میانجی‌گری بدتنظیمی هیجان. فصلنامه علمی اعتیادپژوهی، 14 (56)، 339 – 365.
واهبی‌نوجه‌ده، سیما و بیرامی، منصور. (1400). پیش‌بینی گرایش به مصرف مواد بر اساس میزان تاب‌آوری، خودکارآمدی، خوش‌بینی و امیدواری در دانش‌آموزان دوره متوسطه دخترانه شهر اردبیل، پنجمین کنفرانس ملی روانشناسی (علم زندگی)، شیراز.
References
Abdoli, N., Farnia, V., Salemi, S., Tatari, F., Juibari, T. A., Alikhani, M., & Basanj, B. (2019). Efficacy of the Marlatt cognitive-behavioral model on decreasing relapse and craving in women with methamphetamine dependence: A clinical trial. Journal of Substance Use, 24(2), 229-232.
Ahn, J. Y., Lee, Y. J., & Choi, E. J. (2018). Predictors of abstinence in methamphetamine-dependent patients: A naturalistic follow-up study. Substance Abuse, 39(2), 223-229.
Bakioğlu, F. (2020). Internet addiction and social self-efficacy: the mediator role of loneliness. Anales de Psicología/Annals of Psychology, 36(3), 435-442.
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191–215. https://doi.org/10.1037/0033-295X.84.2.191
Beck, A., Wright, F. D., Newman, C. F., & Liese, B. S. (2017). Cognitive therapy of substance abuse. Guilford Publications.
Beck, A., Wright, F., & Newman, C. (1993). Chapter 2: Cognitive Model of Addiction. Cognitive Therapy of Substance Abuse. Guilford Press, New York, 22-42.
Belliván, J. M. (2017). Relationship between anxiety, self-efficacy and coping strategies in university students. Revista De Psicología, 35(2), 1-21. http://dx.doi.org/10.18800/psico.201702.002
Bujarski, S. J., Gatchalian, K. M., Taha, F., & Ray, L. A. (2018). Craving and subjective responses to alcohol administration: Validation of the desires for alcohol questionnaire in an alcohol-dependent sample. Alcoholism: Clinical and Experimental Research, 42(10), 1963-1971.
Canton, H. (2021). United Nations Office on Drugs and Crime—UNODC. In The Europa Directory of International Organizations 2021 (pp. 240-244). Routledge.
Childs, E., & de Wit, H. (2010). Effects of mood and emotional state on craving for alcohol and cigarettes. Psychopharmacology, 208(1), 1-7. https://doi.org/10.1007/s00213-009-1717-x
Degenhardt, L., Charlson, F., Stanaway, J., Larney, S., Alexander, L. T., Hickman, M., ... & Whiteford, H. (2020). Estimating the burden of disease attributable to methamphetamine use in the United States. PLoS ONE, 15(5), e0231674.
Delonca, D., Trouillet, R., Alarcon, R., Nalpas, B., & Perney, P. (2021). Relationships between attentional bias and craving in alcohol use disorder: role of metacognitions. Addictive Behaviors, 117, 106846.
Drummond, D. C. (2001). Theories of drug craving, ancient and modern. Addiction, 96(1), 33-46.
Erci, B. (2022). Effectiveness of gender and drug avoidance self-efficacy on beliefs and attitudes substance use in adolescence. Journal of Substance Use, 27(4), 412-417.
Filiz, N., & Polat, S. (2022). The correlation between the addiction profile and general self-efficacy of patients receiving treatment for substance use disorder. Journal of Substance Use, 1-7.
Gábor, P., & Jekielek, S. (2020). Anxiety, depression, and self-efficacy in Hungarian university students. Psychological Reports. https://doi.org/10.1177%2F0033294120952202
González-Saiz, F., Lozano-Rojas,A., Bilbao, A., & Cobo, J. (2017). Influence of self-efficacy on the evolution of alcohol addiction and the effectiveness of brief motivational intervention. Adicciones, 29(2), 112-118. doi: 10.20882/adicciones.755
Gossop, M., Stewart, D., & Browne, N. (2014). Treatment outcomes of opioid-dependent patients with and without co-occurring cocaine use disorder attending UK primary care addiction services. Journal of Substance Abuse Treatment, 46(4), 521-526.
Gwaltney, C. J., Shiffman, S., Balabanis, M. H., & Paty, J. A. (2002). Dynamic self-efficacy and outcome expectancies: Prediction of smoking lapse and relapse. Journal of Abnormal Psychology, 111(4), 661–675. https://doi.org/10.1037/0021-843x.111.4.661
Hopkins, P. D., Spears, C. A., Hoover, D. S., Li, L., Cambron, C., Potter, L. N., . . . Wetter, D. W. (2022). Trajectories of motivation and self-efficacy during a smoking quit attempt: An ecological momentary assessment study. Psychology of Addictive Behaviors, 36(1), 78.
Kadden, R. M., Litt, M. D., Kabela-Cormier, E., & Petry, N. M. (2007). Abstinence rates following behavioral treatments for marijuana dependence. Addictive Behaviors, 32(6), 1220-1236. doi: 10.1016/j.addbeh.2006.08.007
Kadden R.M. & Litt M.D. (2011) The role of self-efficacy in the treatment of substance use disorders. Addictive Behaviors. 36(12):1120-6. doi: 10.1016/j.addbeh.2011.07.032.
Kuckertz, J. M., & Amir, N. (2019). The role of self-efficacy in anxiety and anxiety disorders. Current Psychiatry Reports, 21(11), 111.
Lawrence, T. I., Mcfield, A. A., Byrne, M. M., S. Tarver, S., & Stewart, T. K. (2023). Depression and substance use as consequences of exposure to family violence: a moderation mediation and self-medication hypothesis study. Journal of Child & Adolescent Trauma, 16(1), 69-79.
Lee, N. K., Greely, J., Oei, T. P. S., & Winefield, A. H. (2014). The role of alcohol expectancies and drinking refusal self-efficacy beliefs in university student drinking. Alcoholism: Clinical and Experimental Research, 38(2), 452-458. doi: 10.1111/acer.12259
Lenz, A.S. (2020). The effects of anxiety and depression on self-efficacy and coping. College of Saint Benedict and Saint John's University. https://digitalcommons.csbsju.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1205&context=ur_theses
Lovibond, S. H., & Lovibond, P. (1996). Depression anxiety stress scales. Psychological Assessment.
Martínez-González, J. M., Lopez, R. V., Lozano-Rojas, O., & Verdejo-Garcia, A. (2018). Questionnaire of core beliefs related to drug use and craving for assessment of relapse risk/Cuestionario de creencias nucleares relacionadas con el consumo de drogas y el craving, para la valoracion del riesgo de recaida. Adicciones, 30(3), 170-179.
McKetin, R., Leung, J., Stockings, E., Huo, Y., Foulds, J., Lappin, J. M., ... & Farrell, M. (2019). Mental health outcomes associated with of methamphetamine use and dependence: A systematic review and meta-analysis. Addiction, 114(10), 1699-1720.
Mey, L. S., Khairudin, R., Muda, T. E. A. T., Abdullah, H., Nor, M., & Kamaluddin, M. R. (2022). The mediating role of forgiveness and self-efficacy in the relationship between childhood maltreatment and treatment motivation among Malaysian male drug addicts. Frontiers in psychology, 13.
Moeller, S. J., & Stoops, W. W. (2015). Cocaine craving and use during treatment: Effects of coping, self-efficacy, and craving beliefs. Drug and alcohol dependence, 153, 177–181. https://doi.org/10.1016/j.drugalcdep.2015.05.008
Rahmanian, M., Mirjafari, A., & Hasani, J. (2006). The relationship between craving and attentional bias in opioid-dependent, relapsed and abstinent individuals. Iranian Journal of Psychiatry and clinical psychology, 12(3), 216-222.
Rogers, A. H., Zvolensky, M. J., Ditre, J. W., Buckner, J. D., & Asmundson, G. J. (2021). Association of opioid misuse with anxiety and depression: A systematic review of the literature. Clinical psychology review, 84, 101978.
Schumacher, J. A., Coffey, S. F., Stasiewicz, P. R., Greenwald, M. K., & Schumacher, J. A. (2020). A randomized controlled trial of cognitive-behavioral therapy for methamphetamine dependence with co-occurring anxiety disorder. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 88(3), 194-209. doi: 10.1037/ccp0000482
Sherer, M., Maddux, J. E., Mercandante, B., Prentice-Dunn, S., Jacobs, B., & Rogers, R. W. (1982). The self-efficacy scale: Construction and validation. Psychological Reports, 51(2), 663-671.
Shoptaw, S., & Reback, C. J. (2017). Methamphetamine use and infectious disease-related behaviors in men who have sex with men: implications for interventions. Addiction, 112(11), 1906-1915.
Sinha, R., Fox, H. C., Hong, K. A., Bergquist, K., Bhagwagar, Z., & Siedlarz, K. M. (2011). Enhanced negative emotion and alcohol craving, and altered physiological responses following stress and cue exposure in alcohol-dependent individuals. Neuropsychopharmacology, 36(6), 1084-1092.
Sinha R. Dickerson D., Li C.S. (2009). Effects of stress on craving and control over cocaine intake in cocaine-dependent individuals. Psychopharmacology. 206(3):397-406. doi: 10.1007/s00213-009-1630-4.
Sizemore, K. M., Talan, A., Gray, S., Forbes, N., Park, H. H., & Rendina, H. J. (2022). Attachment buffers against the association between childhood sexual abuse, depression, and substance use problems among transgender women: a moderated-mediation model. Psychology & Sexuality, 13(5), 1319-1335.
Tiffany, S. T. (1990). A cognitive model of drug urges and drug-use behavior: Role of automatic and nonautomatic processes. Psychological Review, 97(2), 147-168. doi: 10.1037/0033-295x.97.2.147
Turkcapar, H., Kose, S., Ince, A., & Myrick, H. (2005). Beliefs as a predictor of relapse in alcohol-dependent Turkish men. Journal of studies on alcohol, 66(6), 848-851.
Witkiewitz, K., Stein, E. R., Votaw, V. R., Wilson, A. D., & Gallop, R. J. (2020). The role of self-efficacy and negative affect in craving and alcohol use during a placebo-controlled trial of naltrexone and behavior therapy for alcohol use disorder. Journal of Studies on Alcohol and Drugs, 81(2), 175-184.
Witkiewitz, K., Roos, C. R., Pearson, M. R., Hallgren, K. A., Maisto, S. A., Kirouac, M., ... & Montes, K. S. (2019). How much is too much? Patterns of drinking during alcohol treatment and associations with post-treatment outcomes across three alcohol clinical trials. Journal of Studies on Alcohol and Drugs, 80(3), 336-345.
Witkiewitz, K., Vowles, K. E., McCallion, E., Frohe, T., Kirouac, M., & Maisto, S. A. (2015). Pain as a predictor of heavy drinking and any drinking lapses in the COMBINE study and the UK Alcohol Treatment Trial. Addiction, 110(8), 1262-1271.
Witkiewitz, K., Bowen, S., Douglas, H., & Hsu, S. (2013). Mindfulness-based relapse prevention for substance craving. Addictive Behaviors, 38(2), 1563-1571. doi: 10.1016/j.addbeh.2012.08.024
Zhang, H., Zhang, L., Wang, J., & Chen, H. (2020). The mediating effect of self-efficacy on negative affect and alcohol use among Chinese university students. Frontiers in Psychology, 11, 586. doi: 10.3389/fpsyg.2020.00586