سیمای خدیجه(س) در تاریخنگاری متقدم سنی: سنجش روایتهای ابنسعد (د ۲۳۰ﻫ)
محورهای موضوعی : تاریخ و تمدن اسلامی
مجتبی سلطانی احمدی
1
,
سارا خاتمی
2
*
,
مصطفی گوهری فخرآباد
3
1 - عضو هیأت علمی گروه تاریخ و تمدن اسلامی دانشگاه پیام نور، مرکز تهران جنوب
2 - دانشآموخته کارشناسی ارشد تاریخ تشیع، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
3 - استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
کلید واژه: تاریخ صدر اسلام, زندگانی خدیجه, الطبقات الکبری, همسران پیامبر,
چکیده مقاله :
زندگانی حضرت خدیجه در منابع کهن تاریخی با اختلافاتی گزارش شده است که گاه عرصه را برای عرضه ادعاهایی نادرست درباره وی گشوده است. یکی از منابعی که حاوی شرح حال تقریبا مفصل خدیجه است، الطبقات الکبری تألیف محمدبن سعد بصری (د 230ﻫ) است. پژوهش حاضر با بررسی موردی زندگانی خدیجه در این کتاب، به تبیین تفاوت های گزارشهای مورخان متقدم و بررسی مواضع ابن سعد نسبت به این موضوع پرداخته است. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که گزارش ابن سعد درمورد برخی موضوعات مانند سن خدیجه، نحوه ازدواج او با رسول خدا صحیح به نظر می رسد. در مقابل، روایت های او دایر بر تردید داشتن پیامبر هنگام نزول اولین وحی یا اهمیت ازدواج با عایشه، قابل خدشه است. ابنسعد از ذکر برخی از فضایل خدیجه خودداری کرده است تا راه را برای نشاندن عایشه در صدر همسران رسول اکرم بگشاید.
The life of Hazrat Khadijeh in early sources that have been reported with historical differences has led to the formation of false claims about her. One of the sources that contains a detailed biography of Khadīdjah is Al-Ṭabaḳāt al-Kubrā by Muḥammad b. Saʿd Baṣrī (d.230AH). The present study, by examining the case of Khadijeh's life in this book, explains the differences between the reports of earlier historians and compare with Ibn Sa'd's points of view. The findings of this study indicate that Ibn Saʿd's report on some issues such as Khadīdjah's age and how she got married with The Prophet seems to be correct. In contrary, his narrations about the Prophet's skepticism at the time of the first revelation and the importance of marrying ʿĀyisha are distorted. It seems that Ibn Saʿd tries to ignore some of Khadīdjah's virtues to pave the way for placing ʿĀyisha at the head of the wives of the Holy Prophet