نقش شاه در ساختار دربار هخامنشیان

محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ

ژامک خادمی ¹ , ناصر جدیدی ² , احمد کامرانی فر ³

1 - دانشجوی دکتری تاریخ، گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
2 - دانشیار، گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
3 - استادیار، گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

تاریخ دریافت : 1401/01/21 تاریخ پذیرش : 1401/11/20 تاریخ انتشار : 1401/12/10

کلید واژه: کوروش, هخامنشیان, دربار, شاه, هرم قدرت سیاسی,

چکیده مقاله :

ساختار دربار و تشکیلات سیاسی حاکم بر قلمرو گسترده تحت سلطه هخامنشیان اهمیت بسیار زیادی در تداوم این حکومت داشت. دربار هخامنشیان با ساختاری شامل: مادرشاه، ملکه و ولیعهد، شاهزادگان، سران خاندانها، خواجه سرایان، مقامی شبیه به وزیر بزرگ – نظام جاسوسی( معروف به گوش‌ها و چشمهای شاه ) و ... در تمامی تحولات سیاسی این سلسله نقش داشت. یکی از مباحث مهم در بررسی این ساختار نقش شاه در این تشکیلات است. بنظر می‌رسد هخامنشیان در ایجاد تشکیلات و ساختار دربار در شاهنشاهی هخامنشی خود از تمدنهای کهن بین النهرین خصوصا تمدن آشور و تمدن بابل تاثیر پذیرفته‌اند. علاوه بر تمدن آشور، حکومت‌های ماد و ایلام باستان نیز الگوهای مناسبی در اختیار حکمرانان این سلسله قرار دادند، روش پژوهش حاضر از جنبه توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج بدست آمده حاکی از آن است که هسته اصلی قدرت در دربار هخامنشی در دستان شاه بوده است و قدرت شاه مطلقه و نامحدود بود و شاه نمادی از مالکیت تمام عیار جامعه ایرانی و صاحب اختیار تمام دارایی‌ها و ثروت‌های مردم بوده است. آنچه مسلم است مطالعه این ساختار اطلاعات ارزشمندی درباره نقش شاه در هرم قدرت سیاسی دربار هخامنشی در اختیار پژوهشگران تاریخ قرارخواهد دهد.

چکیده انگلیسی:

The structure of the court and the political organization that ruled the vast territory under Achaemenid rule were of great importance in the continuation of this rule. The Achaemenid court with a structure including: mother king, queen and crown prince, princes, heads of families, eunuchs, a position similar to the great minister - the spy system (known as the corners and eyes of the king) and ... in all political developments of this dynasty Was involved. One of the important issues in examining this structure is the role of the king in this organization. It seems that the Achaemenids in influencing the organization and structure of the court in their Achaemenid Empire were influenced by the ancient civilizations of Mesopotamia, especially Assyria and Babylon. In addition to the Assyrian civilization, the ancient Median and Elamite governments also provided suitable models for the rulers of this dynasty. It was and the power of the Shah was absolute and unlimited and the Shah was a symbol of the full ownership of the Iranian society and the owner of all the property and wealth of the people. What is certain is that the study of this structure will provide valuable information about the role of the Shah in the pyramid of political power of the Achaemenid court to historians.