ارزیابی ویژگی های فیزیکوشیمیایی روغن دانه خرفه

محورهای موضوعی : میکروبیولوژی مواد غذایی

ندا احمدی کمازانی ¹ , مریم امیری ²

1 - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قزوین، دانشکده مهندسی صنایع و مکانیک، گروه مهندسی صنایع غذایی، قزوین، ایران
2 - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قزوین، دانشکده مهندسی صنایع و مکانیک، گروه مهندسی صنایع غذایی، قزوین، ایران

تاریخ دریافت : 1390/02/30 تاریخ پذیرش : 1390/04/25 تاریخ انتشار : 1392/07/01

کلید واژه: ارزیابی فیزیکوشیمیایی, استرول, ترکیب اسید چرب, توکوفرول, روغن دانه خرفه,

چکیده مقاله :

مقدمه: خرفه Portulaca Oleracea عضوی ازخانواده Portulacaceae است. خرفه به دلیل خصوصیات تغذیه‌ای و آنتی‌اکسیدانی بالا به عنوان یک Power Food در آینده توصیف شده است. خرفه توسط سازمان بهداشت جهانی به عنوان یکی از پرمصرف‌ترین گیاهان دارویی معرفی شده است و عنوان Global Panacea، به معنای اکسیر و یا نوشداروی همه جانبه به آن داده شده است. هدف از این پژوهش، تعیین درصد روغن دانه خرفه واریته ایرانی و ارزیابی ویژگی‌های فیزیکو شیمیایی آن به عنوان یک منبع روغن جدید غنی از اسیدهای چرب ضروری می‌باشد. مواد و روش‌ها:نمونه دانه خرفه به طور کاملا ً تصادفی از مراکز عرضه داخلی شهر تهران به منظور استخراج روغن با روش سرد، تهیه گردید. روغن استخراجی تحت یک سری آزمایشات فیزیکی و شیمیایی مانند تعیین ترکیب اسید چرب، اندیس صابونی، اندیس یدی، ترکیبات غیرصابونی شونده، رنگ، عدد اسیدی، عدد پراکسید، شناسایی ترکیبات غیرصابونی شونده، شناسایی و تعیین استرول‌ها و توکوفرول‌ها قرارگرفت. یافته‌ها:راندمان استخراج روغن 13.37 درصد تعیین گردید. ترکیب اسیدهای چرب روغن نشان داد که لینولئیک اسید وα لینولنیک اسید به ترتیب عمده ترین اسیدهای چرب این روغن می‌باشد که جزء اسیدهای چرب ضروری به شمار می‌روند و از نظر تغذیه ای دارای اهمیت فراوان می باشند. استرول غالب در روغن دانه خرفه، بتاسیتواسترول است و توکوفرول اصلی در این روغن آلفا توکوفرول می‌باشد. نتیجه‌گیری:با توجه به نتایج به دست آمده، روغن دانه خرفه غنی از لینولئیک اسید و آلفا لینولنیک اسید به عنوان اسیدهای چرب ضروری می باشد. همچنین محتوی مقادیر قابل ملاحظه‌ای فیتواسترول و توکوفرول می باشد. با توجه به خودرو بودن این گیاه در مناطق مختلف کشور، می تواند به عنوان یک منبع روغن ارزان قیمت و ارزشمند محسوب شود.

چکیده انگلیسی:

Introduction: purslane (Portulaca oleracea) is a member of the portulacaceae .Purslane has been described as a power food of the future because of its high nutritive and antioxidant properties. Purslane is listed in the world health organization as one of the most used medicinal plants and it has been given the term “ Global panacea “. This study is concerned with the evaluation of physicochemical characteristics of the oil extracted from purslane seeds.Materials and Methods: In this research work purslane seeds were subjected to oil extraction. The extracted oils were subjected to a series of physical and chemical tests consisting of fatty acid composition, iodine value, colour measurement, saponification value, nonsaponifiable matter contents, acid value, peroxide value, phospholipids contents, metal contents, sterols and tocopherol compositions and contents.Results: The extracted oils accounted for 13.4% of the total weight of the seeds. The fatty acid profile of the isolated oil indicated that linoleic and V– linolenic acids were the predominant fatty acids present. Examination of the isolated nonsaponifiable matter of the oil showed that V- tocopherol and X- sitosterol were the predominant tocopherol and sterol respectively.Conclusion: It was concluded that purslane seeds oil due to its high nutritive and antioxidant values might be regarded as a valuable oil for human consumption.

منابع و مأخذ:

آزاد مرد دمیرچی، ص. (1388). روغن­های خوراکی. انتشارات عمیدی، صفحات 59 – 40.

قراگوزلـو، غ. (1384). خواص میوه­ها وسبزی­ها. انتشارات یاد عارف، چاپ اول.

قوامی، م.، قراچورلو، م. و غیاثی طرزی، ب. (1387). تکنیک‌های آزمایشگاهی روغن‌ها و چربی‌ها. انتشارات دانشگاه

آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، صفحات 192 – 188.

مالک، ف. (1387). چربی‌ها و روغن‌های نباتی خوراکی.انتشارات غلامی، ص9.

Awad, N. E. (1994). Lipid content and antimicrobial activity of phenolic constituents of cultivated Portulaca Oleracea L., Bull. Fac. Pharm. Cairo. Univ. 32, 137.

Cai, Y., Luo, Q., Sun, M. & Corke, H. (2004). Antioxidant activity and phenolic compounds of 112 traditional chinese medicinal plants associated with anticancer, life sci, 74, 2157.

Chen, J., Shi, Y. & Liu, J. (2003). Determination of noradrenaline and dopamine in chinese herbal extracts from portulaca oleracea L. by high – performance liquid chromatography. J. of Chromatography A, 1003, 127.  

Firestone, D. (1999).official methods of analysis of the association of official analytical chemists. Arlington , USA.

Galli, C., Simopoulos, A. P. & Tremoli, E. (1994). Fatty acids and lipids from cell biology to human disease, World Rev. Nutr. Diet.,Vol.75, Karger, Basel, 1994.

Grewal, R. C. (2000). Medicinal Plant. campus Books International. 312-314.

International standard, ISO .(2000). Animal and vegetable fats and oil – Preparation of methyl esters of fatty acids. 2^nd .ed .5509.

International Standard, ISO. (2003). Animal and vegetable fats and oils – determination of phosphorus content.

International Standard, ISO. (2000). Animal and vegetable fats and oils – determination of unsaponifiable matter.

International Standard, ISO. (2002). Animal and vegetable fats and oils – determination of saponification value.

International Standard, ISO. (2007). Animal and vegetable fats and oils – determination of peroxide value.

International Standard, ISO. (1990). Animal and vegetable fats and oils – determination of analysis by chromatography of methyl esters of fatty acids.

International Standard, ISO. (1994). Animal and vegetable fats and oils – determination of copper, iron and nickel contents.

International Standard, ISO. (2006). Animal and vegetable fats and oils – determination of tocopherol and tocotrienol contents by high performance liquid chromatography.

International Standard, ISO. (1999). Animal and vegetable fats and oils – determination of individual and total sterols contents – gas chromatographic method.

International Standard, ISO. (1998). Animal and vegetable fats and oils – determination of lovibond colour.

International Standard, ISO. (2009). Animal and vegetable fats and oil seeds – determination of oil content.

International Standard, ISO. (1988). Animal and vegetable fats and oil seeds – determination of acidity of oils.

Liang, X. H., Huan, H. Y., Feng, X. Y., Xiao – Qiang, Y., Min, L., Jin – Cai, L. & chang – Quan, L. (2008). Portula cerebroside A : New cerebroside from portulaca oleracea L.J.Chinese journal of natural medicines , 6(6) , 401.

Lim, Y. Y. & Quah, E. P. L. (2007). Antioxidant properties of different cultivars of portulaca oleracea. J.Food chemistry , 103 , 734 – 735.

Liu, L., Howe, P., Zhou, Y., Xu, Z., Hocart, C. & Zhang, R. (2000). Fatty acids and B – carotene in Australian purslane varieties. J. of chromatography A, 893 , 207 – 213.

Mohamed, A. I. & Hussein, A. S. (1994). Chemical composition of purslane. J. plant foods Hum. Nutr. 45, 1.

Oliveira, I., Valentao, P., Lopes, R., Andrade, P. B., Bento, A. & Pereira, J. A. (2009). Phytochemical characterization and radical scavenging activity of portulaca oleraceae L. leaves and stems. J. Microchemical, 92, 131 – 132.

   Omara – Alwala, T. R., Mebrahtu, T., Prior, D. E. & Ezekwe, M. O. (1991). Omega–Three fatty acids in purslane tissues. J.AOCS. 68(3) – 169. 

Rashed, A. N., Afifi, F. U. & Disi, A. M. (2003). Simple evaluation of the wound healing activity of a crude extract of portulaca olearacea L. (growing in Jordan) in musmusculus JVI–1.J. of Ethnopharmacology , 88 , 131.

Rific, V. A. & Khachadurian, A. K. (1993). J. Am. Coll. Nutr., 12, 631.

Shahidi, F. (2005). Bailey’s Industrial Oil and Fat Products, Six Edition, Six Volume Set. John Wiley & Sons, Inc.233.

Simopoulos, A. P. & Salem, N. J. (1986). Purslane: a terrestrial source of omega-3 fatty acids. N. Engl J. Med. 315, 833.

Spina, M., Cuccioloni, M., Sparapani, L., Acciarri, S., Eleuter, A. M., Fiovetti, E. & Angeletti, M. (2008). Comparative evaluation of flavonoid content in assessing quality of wild and

 

cultivated vegetables for human consumption .J.Sci. Food Agric. 88, 294.

Yasici, I., Turkan, I., Sekmen, A. H. & Demiral, T. T. (2007). Salinity tolerance of purslane is achieved by enhanced antioxidative system, lower level of lipid peroxidation and proline accumulation. Environmental and experimental botany, G1, 49.