ارزیابی زیستی رودخانه بالخلو اردبیل بر اساس شاخص های کمی (شانون- مارگالف- پیلو)

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

نغمه جعفرزاده ¹ , ابراهیم فتائی ² , صابر وطن دوست ³ , سعید مداح ⁴

1 - دکتری رشته ارزیابی و آمایش سرزمین، دانشکده انرژی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران. *(مسوول مکاتبات)
2 - استادیار، گروه محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی،واحد اردبیل، اردبیل، ایران.
3 - استادیار، گروه شیلات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل، بابل، ایران.
4 - دکتری رشته مدیریت و برنامه ریزی محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1394/03/22 تاریخ پذیرش : 1394/09/22 تاریخ انتشار : 1398/02/01

کلید واژه: بی مهرگان, کیفیت آب, شاخص کمی( شانون-مارگالف-پیلو),

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: رودخانه بالخلو به عنوان یکی از سرشاخه های اصلی رود قره سو اردبیل و تامین کننده آب سد یامچی می‌باشد و با توجه به وجود منابع آلاینده مختلف مانند پساب مناطق مسکونی، صنعتی و کشاورزی و آبگرم معدنی، بررسی کیفی این رودخانه برای حفظ حیات آن ضروری می باشد. امروزه در مطالعات تعیین کیفیت آب، بررسی حضور درشت بی مهرگان کفزی به عنوان شاخصی مکمل برای روش های شیمیایی در تشخیص وجود آلودگی ها شناخته شده است. روش بررسی: در این پژوهش به منظور بررسی کیفیت آب رودخانه بالخلو چای اردبیل بر اساس درشت بی‌مهرگان، نمونه برداری در 5 ایستگاه و دردو نوبت، فصول کم آبی و پرآبی در طول رودخانه صورت گرفت. همچنین برای تدقیق نتایج بدست آمده، اندازه گیری های برخی پارامترهای فیزیکی و شیمیایی در ایستگاه ها انجام شد. نمونه های بی‌مهرگان شناسایی شده و بااستفاده از شاخص تنوع شانون، شاخص زیستی مارگالف و شاخص تشابه پیلو سنجیده شدند. یافته ها: در این تحقیق ده راسته از بی‌مهرگان در 23رده شناسایی و شمارش گردیدند و پارامترهای فیزیکوشیمییایی مانند اکسیژن محلول، نیترات، دما، اسیدیته، دبی و سرعت جریان ثبت گردیدند. بحث و نتیجه گیری: نتایج بدست آمده ارتباط متناسبی را بین شرایط فیزیکی و شیمیایی و شاخص های زیستی نشان داد و شاخص زیستی مارگالف به دلیل اینکه بیشترین هماهنگی را با نتایج پارامترهای فیزیکو شیمیایی داشت عنوان بهترین شاخص برای ارزیابی زیستی رودخانه بالخلو شناخته شد. در نهایت با مقایسه پارامتر های فیزیکو شیمیایی و شاخص های زیستی کیفیت آب رودخانه بالخلو به سه ناحیه آلودگی کم، متوسط و بالا تقسیم بندی گردید.

چکیده انگلیسی:

Background and Objective: Surveying ofBalekhloo River’s water is necessary because it is one of the main branches of Gharasoo River in Ardabil and supplying water for Yamchi dam Due to the presence of contaminant sources such as wastewater, residential areas, and industrial, agricultural and mineral water, river morphology. Today evaluation of water quality based on macro invertebrates variety has completed chemical methods of pollution recognizes. Method: In this study water quality examination of Balekhloo River in Ardebil, macro invertebrates were sampled in 5 stations along the river in 2 times of year (low water season and high water season). For results’ simulation measuring of some physico chemical parametres were perfomed. Macro invertebrates were identified and evaluated with Shannon winner variety index, Margalef biotic index and Pielou similarity index. Findings: In this study, ten orders of invertebrates in 23 categories were identified and counted and result simulation laboratory measured of physico chemical parameters like DO, Nitrate, PH, Debi and velocity. Discussion and Conclusion: Results showed that there are similarities between physical, chemical and biological indexes and Margalef biotic index was known more suitable bio assessment index to determine water quality in Balekhloo River. Finally, by comparison of physical, chemical and bio index parameters of Balekhloo River’s water quality was classified into three region low, moderate and high pollution.

منابع و مأخذ:

1. Hilsenhoff, W.L. 1988. Rapid Field Assessment for Organic Pollution with a Family Level Biotic Index, JNorth American Benthological Society , 7 (1):  65 – 68
   
   
   1. Fataei, A. 2010, Elaboration of a Survey on Environmental Survey of Surface Water Quality (Case Study of Ghareh Souz River), Faculty of Environment and Energy, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Thesis, p. 185(In Persian).
   
   
   2. . Mirzajani, A. ghane, A. Khodaparast Sharifi, H. 2008, Investigating the Relationship between Bentowos Communities and the Organic Properties of the Rivers to the Anzali Lagoon, Journal of Environmental Science No. 45 Year 34. 15 p.(In Persian)..
   
   


2. Nakamura, K. Tockner, K.Amano, K.2006, River and Wetland Restoration: Lessons from Japan, BioSience, vol .56No.5 .may (2006). p420-429
   
   
   1. Brbour, M.T., Gerrtsen, J., Snyder, B.D., and Stribling, J.B. 1999.Rapid Bioassessment Protocols for Use in Streams and Wadeable Rivers: Periphyton, Benthic Macroinvertabrates, and Fish.Second Edition.EPA 841-B-99-002. U.S. Environmental Agency; Office of Water Washington,D.C.841p
   
   
   2. Yin Wang A,Z. Lee, H.W. Cheng,D. Duan, X.2008. Benthic invertebrates investigation in the East Riverand habitat restoration strategies. Journal of Hydro-Environment Research 2(2008).p102-122
   
   
   3. Rahbari, K., Nabavi, M., Mobed, P., 2006, Investigating Different Methods of Biological and Biodiversity Evaluation the Quality of Water Resources and Calculation of Variants of the Karoon River bedding from the darkhovin -Mollasani Range. The 7th International Conference on River Engineering .15 p.(In Persian)
   
   
   4. Chambary, Sh. Nabavi, M. Jafarzadeh Haghighi, N. , 2006, Investigation of Organic Pollutants in Hooral Azim Wetland Using Water Quality Factors and Bioindicators. 7th International Conference on River Engineering. 10 p. (In Persian)
   
   
   5. Water and Wastewater Company of Ardebil Province, Statistics of Water and Wastewater Company 2008. (In Persian)
   
   
   6. General Office of Environmental Protection of Ardabil Province, 2001-2003, Ecological Studies of Ardebil Province .284 p(In Persian)
   
   
   7. harib Khani, M.Tatina, M., 2008, The Natural Production Capacity of the Lavandevile Astara River Based on Benthos Communities. Fisheries Journal of the Second Year, No. 4. Page 37-49. (In Persian)
   
   


3. Mandaville,S.M. 2002,Benetic Macroinvertabrates in Fresh Water-Taxa Tolerance Values,Metrics,and Protocols.AppendixB.


4. Mulder, E. Bazeley-White, P. G. Dimitrakopoulos, A. Hector, M. Scherer-Lorenzen and B. Schmid: SOikos, 2004, no. 107. pp. 50–63 (PDF-Datei; 275 kB).