توسعه حقوق بین الملل محیط زیست در پرتو آراء و رویه های قضایی بین المللی

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

سحر زارعی ¹ , سید عباس پورهاشمی ² , منصور پورنوری ³

1 - دانشجوی دکتری حقوق محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشکده محیط زیست و انرژی.
2 - استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشکده محیط زیست و انرژی*(مسوول مکاتبات).
3 - استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشکده حقوق.

تاریخ دریافت : 1394/03/27 تاریخ پذیرش : 1394/06/22 تاریخ انتشار : 1396/07/01

کلید واژه: آراء و رویه‌های قضایی بین المل, حفاظت محیط زیست, مراجع قضایی و داوری بین المللی, دیوان بین المللی دادگستری, حقوق بین الملل محیط زیست,

چکیده مقاله :

دیوان بین المللی دادگستری و سایر مراجع قضایی و داوری بین المللی، نقش مهمی به ویژه از طریق صدور آراء و رویه های قضایی بین‌المللی در توسعه حقوق بین الملل عمومی از جمله حقوق بین الملل محیط زیست دارند، چراکه این آراء و رویه ها و نیز برخی از قضایای دیوان بین المللی دادگستری، در بردارنده اصول و قواعد حقوقی جدیدی هستند که می تواند به توسعه حقوق بین الملل محیط‌زیست، کمک شایانی نماید. با این حال، در کنار این ظرفیت های حقوقی، محدودیت ها و موانعی در این مسیر وجود دارد که سبب شده توسعه، تغییر و تحولات مثبت آن، به کندی صورت پذیرد. آراء و نظریات مشورتی صادره از محاکم بین المللی نشان می دهد که حاکمیت دولت ها همواره مانعی بر سر راه توسعه حقوق بین الملل محیط زیست بوده است. اما زمانی که این مراجع، در تصمیمات خود از رهیافت سنتی مبنی بر ارجحیت حاکمیت دولت ها خارج شدند، این چالش تبدیل به فرصتی برای حقوق بین الملل محیط زیست شده است. در واقع حرکت از حاکمیت مطلقه به سوی حاکمیتی مبتنی بر استفاده منطقی و معقولانه از سرزمین، فرصتی برای به رسمیت شناختن حقوق بین الملل محیط زیست محسوب می گردد. از سوی دیگر، مسأله حفاظت از محیط زیست اولین بار در قضایایی هم چون قضیه تریل اسملتر مطرح گشت و به تدریج در آراء و رویه های قضایی توسعه و تثبیت یافت. با توجه به اهمیت آراء و رویه های قضایی در توسعه حقوق بین الملل محیط زیست، با بررسی آراء و نظریات مشورتی و دستورات دیوان بین المللی دادگستری به چگونگی تأثیر این آراء و نظریات در توسعه حقوق بین الملل محیط زیست و نیز خلاء های حقوقی موجود و نهایتا ارایه راهکار هایی به منظور رفع این کاستی ها پرداخته شده است.

چکیده انگلیسی:

The International Court of Justice and other international judicial and arbitral bodies play an important role through the issuance of international judicial judgements and precedents in the development of public international law, including international environmental law. These judgements and precedents, as well as some other cases of the International Court of Justice, will help to include new legal principles and rules of international law which can develop the environmental protection. However, alongside the legal capacity, there are obstacles and limitations which cause the positive development of international environmental law move slowly. Advisory opinions and Judgements issued by international courts show that State sovereignty has always been an obstacle to the development of international environmental law. Moreover, the traditional approach of International court of justice, based on the preference of the State sovereignty, is a significant challenge for developing                            the international environmental law. In fact, moving from absolute sovereignty to the rule based on rational and reasonable use of land could be a good opportunity for development of this legal field. For the first time, the concept of environmental protection was introduced in many cases such as the Trail Smelter case as an earlier environmental dispute and in this way environmental protection was developed in other environmental legal cases too. This research, attempts to analyze the international judicial judgements and precedents of the International Court of Justice to find the impact of           these judgements and precedents in the development of international environmental law. It also provides guidelines for applicable solutions by identifying legal gaps and existing inefficiencies.   

منابع و مأخذ:

1. wiatkowska. Barbara. 1999. “The contribution of the International Court of Justice to the development of the law of the sea and environmental law”. 8 (1) Review of European Community & International Environmental Law. Pp. 10-15.

2. میرعباسی. باقر و باقرزاده. رضوان، تابستان 1389، نقش انصاف در حل و فصل اختلافات بین المللی، مجله حقوق، دوره چهلم، شماره 2، ص 2.


3. کارو. دومینیک، 1375، حقوق بین الملل در عمل، تقی زاده انصاری. مصطفی (ترجمه)، تهران، انتشارات قومس، ص 259.


4. پورهاشمی. سیدعباس و ارغند. بهاره، 1392، کلیات حقوق بین الملل محیط زیست، تهران، نشر دادگستر، ص 95.


5. مقتدر. هوشنگ، 1373، حقوق بین الملل عمومی، تهران، انتشارت وزارت امور خارجه، ص 31.


6. ضیایی بیگدلی. محمدرضا، 1387، حقوق بین الملل عمومی، تهران، انتشارات گنج دانش، چاپ سی و دوم، صص 183-184.


7. دبیری. فرهاد و دیگران، 1388، حق استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای از منظر حقوق محیط زیست، تهران، فصل نامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، شماره چهارم، ص 214.


8. Lotus Case(France v.  Turkey).  7 September 1927, Permanent Court of International Justice(PCIJ).  Series A no 10, ICGJ 248.  Available at: www.icj-cij.org/pcij/


9. Corfu Channel Case (United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland-All'bania). 9 April 1949, Summaries of Judgments, Advisory Opinions and Orders of the International Court of Justice (ICJ).  Available at: www.icj-cij.org


10. Trail Smelter case (USA, Canada). 16 April 1938 and 11 March 1941, United Nations: Rports of international arbitral awards, Volume III.  


11. Convention on Civil Liability for Damage Resulting from Activities Dangerous to the environment (Lugano).  21 June 1993.  


12. Lake Lanoux case (Spain, France).  16 November 1957.  United Nations, Reports of International Arbitral Awars, Volume XII.


13. Barcelona traction case(Belgium v.  Spain).  5 february 1970.  Light and power company.  Summaries of Judgments, Advisory Opinions and Orders of the International Court of Justice (ICJ). Available at: www.icj-cij.org


14. Popiel.  Brian.  1995.  “From Customary Law to Environmental Impact Assess ment: A new Approach to AvoidingTransboundary Environmental Damage BetweenCanada and the United States”.  Boston College Environmental Affairs Law Review, Volume 22: Issue 2, Article 8, p. 453.


15. Nuclear Tests Case (Australia v.  France).  20 December 1974.  Summaries of Judgments, Advisory Opinions and Orders of the International Court of Justice(ICJ).  Available at: www.icj-cij.org


16. Legality of the use by a state of Nuclear Weapons in Armed Conflicts.  1996.  Advisory opinion.  I.  C.  J.  Reports.  Available at: www.icj-cij.org


17. Case Concerning Gabcikovo - Nagymaros Project (Hungary/ Slovokia).  25 September 1997.  Summaries of Judgments, Advisory Opinions and Orders of the International Court of Justice (ICJ).  Available at: www.icj-cij.org


18. Island of Palmas case (Netherlands v.  USA).  4 April 1928. United Nations, Reports of international arbitral awards, Volume II.  


19. کیس. الکساندر و همکاران، 1379، حقوق محیط زیست، حبیبی. محمد حسن (ترجمه)، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، جلد اول، چاپ اول، ص 97.


20. کیس. الکساندر و همکاران، 1381، حقوق محیط زیست، حبیبی. محمد حسن (ترجمه)، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، جلد دوم، چاپ اول، ص 155.


21. Erades.  L.  June 1969.  “Gut Dam Arbitration”, Netherlands International Law Review, Volume 16, Issue 02. Pp. 161-206.


22. Declaration of the United Nations Conference on the Human Environment, 1972.  


23. Case concerning Kasilili/Sedudu Island (Botswana v. Namibia).  13 December 1999. Summaries of Judgments, Advisory Opinions and Orders of the International Court of Justice(ICJ).  Available at: www.icj-cij.org


24. Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v.  Uruguay).  20 April 2010.  Summary of the Judgments (ICJ).  Available at: www.icj-cij.org


25. Aerial Herbicide Spraying (Ecuador vs. Colombia). Order of 13 September 2013. International Court of Justice (ICJ). General List, No.138. Available at: www.icj-cij.org


26. Whaling In The Antarctic (Australia v.  Japan: New Zealand Intervening). 31 March 2014.  International Court of Justice(ICJ), Summary of the Judgment.  Available at: www.  icj-cij.  org


27. Certain Activities carried out by Nicaragua in the Border Area (Costa Rica v.  Nicaragua).  Order of 17 April 2013.  Summaries of Judgments, Advisory Opinions and Orders of the International Court of Justice (ICJ).  Available at: www.icj-cij.org


28. Certain Activities carried out by Nicaragua in the Border Area (Costa Rica v.  Nicaragua).  22 November 2013.  Request presented by Costa Rica and Nicaragua for the indication of provisional measures, International Court of Justice (ICJ).  Available at: www. icj-cij. org


29. Construction of a Road in Costa Rica along the San Juan River Application (Nicaragua v.  Costa Rica).  22 December 2011.  International Court of Justice, Instituting Proceedings, filed in the Registry of the Court.  Available at: www.  icj-cij. org