توسعه مدل شکوفایی شهری در محلات تهران با تاکید بر مولفه کیفیت زندگی

محورهای موضوعی : معماری و شهرسازی

غزاله رهسپارطلوعی ¹ , فرح حبیب ² , زهرا سادات سعیده زرآبادی ³

1 - دانشجوی دکترای شهرسازی، دانشکده عمران، معماری و هنر، واحد علوم وتحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استاد دانشکده عمران، معماری و هنر، واحد علوم وتحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.* (مسوول مکاتبات)
3 - دانشیار دانشکده عمران، معماری و هنر، واحد علوم وتحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1397/06/06 تاریخ پذیرش : 1397/08/12 تاریخ انتشار : 1400/09/01

کلید واژه: تحلیل عاملی, محلات تهران, شکوفایی شهری, کیفیت زندگی شهری,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: امروزه، شهرها با نرخ بی سابقه ای در حال رشد می باشند که این امر سبب ایجاد چالش های مهمی شده است.در میان این آشفتگی ها، باید به دنبال راه حلی کلی و اساسی برای بهبود کیفیت زندگی باشیم. مدل شکوفایی شهری که در سال 2012 توسط اسکان بشر سازمان ملل متحد معرفی شد، یک رویکرد تازه به رونق شهری و پایداری پیشنهاد می کند. مقاله حاظر ضمن بررسی و کشف رابطه بین شهر و شاخص های شکوفایی، به بسط مدل رایج در جهان و ایجاد الگویی بومی برای سنجش، شناسایی فرصت ها و ارتقای شهرها با تاکید بر مولفه کیفیت زندگی در مسیر شکوفایی شهری می پردازد. روش بررسی: پژوهش حاضر در بخش مبانی نظری، با اتکا به شیوه های توصیفی و تحلیلی انجام گرفته و تلاش شده است که با انجام مطالعات کتابخانه ای و تحلیل نگرش های مرتبط با مدل شکوفایی شهری و مفهوم کیفیت زندگی، به مستند سازی و استخراج مولفه ها، ابعاد و شاخص های این دو مقوله پراخته شود. این شاخص ها از طریق380 عدد پرسشنامه در محلات کلانشهر تهران، مورد آزمون قرار گرفته و سپس با استفاده از روش آماری تحلیل عاملی، عامل های معنادار انتخاب شده اند. یافته ها: با استفاده از تحلیل عاملی تعداد 22 عامل اصلی شکوفایی شهری بر اساس اطلاعات محلات تهران شناسایی شدند، هر کدام از این عوامل که قرابت معنایی و عملکردی بیشتری با یکدیگر داشتند، در قالب 6 بعد اصلی شکوفایی شهری، در مدل پیشنهادی بیان شدند. در نهایت مدل توسعه یافته و بومی سازی شده شکوفایی شهری با تاکید بر مولفه کیفیت زندگی ارایه شد. بحث و نتیجه گیری: مدل پیشنهادی می تواند در تحقق توسعه شهری پایدار، بهبود وضعیت کیفیت زندگی و سنجش وضعیت شکوفایی در شهرهای ایران بسیار تاثیرگذار بوده و به عنوان نمونه ای بومی شده و توسعه یافته از مدل جهانی شکوفایی شهری ارایه شود و سنجه ای قابل اطمینان برای بررسی، تحلیل و الویت بندی اقدامات شهری باشد.

چکیده انگلیسی:

Background and Objective: Nowadays, cities are growing at an unprecedented rate which has caused significant challenges. Among these turbulences, we must seek a comprehensive and fundamental solution to improve the quality of life. The city prosperity model presented by the United Nations Human Settlements Program in 2012 offers a new approach to urban prosperity and sustainability. This paper while discovering and studying the relationship between city and prosperity indicators, develops the most commonly used model in the world and creates a native model for measuring, identifying opportunities and promoting cities with an emphasis on the quality of life component in urban prosperity approach. Material and Methodology: In the theoretical part, this research has been conducted based on descriptive and analytical methods; and by conducting library studies and analyzing the attitudes associated with the city prosperity model and the concept of quality of life, it attempts to document and extract the components, dimensions and indicators of these two categories. These indicators were tested through 380 questionnaires in neighborhoods of Tehran metropolitan and then, using factor analysis statistical method, significant factors were selected. Findings: Using factor analysis, the 22 main factors of urban prosperity were identified based on the data of the neighborhoods of Tehran. Each of these factors, which have a more semantic and functional relationship, were expressed in the 6 main dimensions of urban prosperity in the proposed model. Finally, the developed and localized model of urban prosperity was presented emphasized on the quality of life component. Discussion and Conclusion: The proposed model can be very effective in achieving sustainable urban development, improving the quality of life and measuring the prosperity status in cities of Iran, It can be presented as a Localized and developed example of the global city prosperity model, which is a reliable measure for reviewing, analyzing and prioritizing urban actions.

منابع و مأخذ:

1. Habitat UN. State of the world's cities 2012/2013: Prosperity of cities. Routledge; 2013 OctNT OF CITY PROSPERITY


2. Wong C. A framework for ‘City Prosperity Index’: Linking indicators, analysis and policy. Habitat International. 2015 Jan 1;45:3-9.


3. Habitat UN.City Prosperity Index Methodology and Metadata.2016


4. UN-Habitat. The City Prosperity Initiative. United Nations Human Settlements Programme (UNHSP).2016


5. UN-Habitat. Cities Prosperity Initiative Toolkit. World Urban Campaign Secretariat. 2013


6. Jackson T. Prosperity without growth: Economics for a finite planet. Routledge; 2009 Nov 23.


7. Sasaki R. Urban prosperity without growth?: sustainable city development with focus on human flourishing. Master Thesis Series in Environmental Studies and Sustainability Science. 2014.


8. Arbab P. City Prosperity Initiative Index: Using AHP Method to Recalculate the Weights of Dimensions and Sub-Dimensions in Reference to Tehran Metropolis. European Journal of Sustainable Development. 2017;6(4):289-301.


9. Pacione M. Urban environmental quality and human wellbeing—a social geographical perspective. Landscape and urban planning. 2003 Sep 15;65(1-2):19-30.


10. Baskha, M. et al. (2009), Ranking life quality indicators of Iran provinces, social welfare journal. Vol. 9, No. 37: 95-112.


11. Roback J. Wages, rents, and the quality of life. Journal of political Economy. 1982 Dec 1;90(6):1257-78.


12. Talebi, H and Zangi abadi,A. 2002. Analysis of Indicators and Factors Affecting Human Development in Major Cities. Geographic research. Volume 16,) No. 1, PP 142-124. ( In Persian)