بررسی نقش هدفمند سازی یارانه ها در مصرف انرژی خانوارهای شهری (مطالعه ی موردی: شهر دهاقان)

محورهای موضوعی : دو فصلنامه علمی - تخصصی اقتصاد توسعه و برنامه ریزی

امیر هرتمنی ¹ (استادیار- دانشگاه آزا داسلامی واحد دهاقان)
سید علیرضا میرطلائی ² (کارشناس ارشد برنامه ریزی سیستم های اقتصادی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان)
مسعود کریمخانی ³ (کارشناس ارشد برنامهریزی سیستمهای اقتصادی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان)

تاریخ دریافت : 1398/07/08 تاریخ پذیرش : 1398/07/08 تاریخ انتشار : 1396/09/01

کلید واژه: مصرف انرژی, یارانه, هدفمند سازی,

چکیده مقاله :

در این تحقیق به بررسی میزان مصرف انرژی های مصرفی خانوارها یعنی آب، برق و گاز، در قبل و بعد از هدفمندی یارانه ها پرداخته شده است. نتایج ‌این بررسی نشان می‌دهد که میزان مصرف هریک از اقلام انرژی، به صورت معنی دار، در شش ماهه‌ی اول 1390 نسبت به مدت مشابه در سال 1389 کم شده است. در گام بعدی‌این تحقیق، به بررسی تاثیر متغیرهایی مانند بعد خانوار، تحصیلات، شغل و جنس سرپرست خانوار در تغییر روند مصرف خانوارها به کمک آزمون آنالیز واریانس پرداخته شده است که نتایج حاکی از آنست که در مورد برق، بعد خانوار و جنس و شغل سرپرست خانوار بر کاهش مصرف برق خانوارها تاثیر معنی دار دارد اما متغیر تحصیلات در روند کاهش مصرف، تاثیر معنی داری نداشته است. همچنین در مورد آب، انجام آزمون‌های آماری مربوطه نشان داد که تنها متغیر بعد خانوار بر روی تغییرات آب مصرفی خانوارها موثر بوده است و متغیرهای جنس و شغل و تحصیلات تاثیر معنی داری در روند کاهش مصرف آب نداشته است. در نهایت در مورد گاز، هیچ یک از متغیرهای بعد خانوار و شغل و تحصیلات وجنس سرپرست خانوار بر روی روند کاهش مصرف گاز تاثیر معنی داری نداشته است.

چکیده انگلیسی:

This study examines household energy consumption (water, electricity and gas) before and after the subsidies have been investigated. The results of this  research project show that the amount of any energy items (water, electricity and gas )has reduced significantly in the first six months of 1390(2011)in comparison with that of the same period  in 1389(2010)In the next step of this research project the effect of some variables  such as the number of the people in a family, as well as the educational   status  occupation  and the gender of the head of the family has been investigated .The results indicate that regarding the electricity, the number of the people in a family and the occupation and the gender of the head of the family has had significant effects on the reduction of the amount of electricity consumed  by the households. However the educational status of the head of the family as a variable have had no significant effect on the trend of consumption .Also, with respect to the water the performance of the related statistical  experiments (tests)Showed that only the number of the people of the family (as a variable)has influenced the changes regarding the  amount of consumed water by the household and other variables  such as the gender or the occupation  of the head of the family have had no significant  effect on the process of the reduction of the consumption of water. At last, with respect to gas, none of the variables that is, the number of the people in a family, the occupation and the gender and the educational status of the head of the family have had no significant effect on the reduction of the consumption of gas.  

منابع و مأخذ:

• ابونوری، اسماعیل، جعفری صمیمی، احمد و محنت فر ،یوسف (1385)، " ارزیابی آثار اقتصادی یارانه‌ی بنزین بر میزان مصرف آن در ایران، یک تحلیل تجربی 1382-1350 "، مجله‌ی جستارهای اقتصادی، دوره‌ی 3، شماره‌ی 5، صص 58-33.


• اسدی مهماندوستی، الهه (1388)، " لزوم وچگونگی اصلاح الگوی مصرف ویارانه‌های فراورده‌های نفتی وسنجش آثارتورمی‌آن "، فصلنامه‌ی مطالعات اقتصاد انرژی، دوره‌ی ششم، شماره‌ی 20، صص 139-121.


• باستانزاد، حسین (1377)، "مقایسه‌ی کارکرد روشهای داده - ستانده و مدل‌های تعادل عمومی‌در بررسی اثر تورمی‌تغییر قیمت حامل‌های انرژی"، مجله‌ی برنامه و بودجه، شماره 25 و 26، صص 75-55.


• باستانزاد، حسین (1380)، " سیاست سقف قیمت و توزیع یارانه در بازار انرژی‌ایران "، نشریه‌ی روند، دوره‌ی 11، شماره‌ی 32و33، صص 44-16.


• پرمه، زورار (1384)، " بررسی یارانه‌ی انرژی و آثار افزایش قیمت حامل‌های انرژی بر سطوح قیمت‌ها در‌ایران"، نشریه‌ی پژوهشنامه‌ی بازرگانی و اقتصاد ، دوره‌ی 9، شماره34، صص 148-117.


• تودارو، مایکل (1368) ، " فرهنگ واژه‌ها و اصطلا حات توسعه‌ی اقتصادی"، ترجمه‌ی غلامعلی فرجادی، تهران : مرکزمدارک و انتشارات سازمان بودجه و برنامه ریزی، جلد اول.


• صادقی، حسین، شهاب لواسانی، کیوان و باغجری، محمود (1389)، " اثر تعدیل قیمت حامل‌های انرژی بر متغیرهای کلان اقتصادی "، فصلنامه‌ی تحقیقات مدلسازی اقتصادی، دوره‌ی 1، شماره‌ی1، صص 76-49.


• کرمی، آیت ا...، اسماعیلی، عبدالکریم و نجفی، بهاءالدین(1387) ، "بررسی توزیع منافع یارانه ی غذا درایران"، فصلنامه اقتصاد کشاورزی، دوره ی3 ، شماره ی1 ،صص 183-161


• کمیجانی، اکبر (1386) ،" اقتصاد یارانه "، مجموعه مقالات همایش اقتصاد یارانه، تهران : وزارت بازرگانی، انتشارات دانشگاه امام صادق ( ع )، جلد اول.


• مصباحی مقدم، غلام رضا، اسمیعلی گیوی، حمید رضا و رعایی، مهدی (1388)، " بررسی وآسیب شناسی هدفمندسازی پرداخت یارانه‌ها "، فصلنامه علمی‌پژوهشی اقتصاد اسلامی، دوره‌ی 9، شماره‌ی 35، صص 192-161.

• Dubo, Ikhupupuleny, "Impacr of Energy Subsidies on Energy Consumption and supply in Zimbabwe: Do the Urban poor Really Benefit?" Energy policy, vol 31, No (2003).


• Frend, L. Caroline and Walich I.Cheistine (1995); “Raising Household Energy Prices in Poland Who Gains? Who Loses?”, Policy Research Working Paper.


• Jensen, Jesper and David , Tarr (2002); " Trades, Foreign Exchange Rate, and Energy Policies in Iran " , Reform Agenda , Economic Implications, and Impact on the Poor


• Uri, N.D. and Boyd, R.An "Evaluation of the Economic effects of Higher Energy prices in Mexico". Energy policy, Vol.25, No.2,(1990): PP : 71-76.