ارزیابی و اولویت‌بندی عوامل موثر در قابلیت اطمینان زنجیره تامین در صنعت نفت و پتروشیمی

محورهای موضوعی : مدیریت

محسن کیانی ¹ , حسین معین زاد ^{2 *} , حسین ادب ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه مدیریت صنعتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار، گروه مدیریت صنعتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (عهده‌دار مکاتبات)
3 - استادیار، گروه مدیریت صنعتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1404/02/12 تاریخ پذیرش : 1404/02/25 تاریخ انتشار : 1404/05/30

کلید واژه: زنجیره تامین, قابلیت اطمینان, صنعت نفت پتروشیمی, مدلسازی, ساختار تفسیری ,

چکیده مقاله :

در سالهای اخیر رویکردهایی مانند زنجیره تأمین ناب، چابک، تابآور، پایدار، شکست ناپذیر، لارج و بشردوستانه مطرح شده است. زنجیره تأمین و رویکردهایجدید آن هر یک برای پاسخ به برخی مشکلات و چالشهای تولید ارائه شده اند. از طرف دیگر نیاز کشور به فراورده های نفتی و کاربردهای آنها در حوزه هایمختلف و نیز مزیت کشور در این بخش، باعث شده است که ایران سرمایه گذاری چشمگیری در این حوزه کرده باشد. افزایش اثربخشی زنجیره تأمین صنعتنفت، وابسته به تأمین دستگاه ها و تجهیزاتی است که با کمک آنها بتوان این منابع فسیلی را به پالایشگاهها انتقال داد و با اجرای عملیاتهای مورد نظر،فراورده های مورد نیاز را تولید کرد. هر قدر بتوان این تجهیزات را در زمان کمتر و با کیفیت مناسب تهیه نمود زنجیره تأمین اثربخشتر شده و اهداف زنجیرهتأمین محقق میشود. در تحقیق حاضر، جهت افزایش بهره وری زنجیره تامین در صنعت نفت و پتروشیمی و با استفاده از رویکرد مدلسازی ساختار تفسیری؛ عوامل موثر بر این زنجیره مورد بررسی، ارزیابی و اولویت بندی قرار میگیرند تا بتوان با سطح‌بندی مناسب این عوامل استراتژی های مناسب را برای آن اتخاذ نمود.

چکیده انگلیسی:

In an era of increasing uncertainty and global competition, the reliability of supply chains in strategic industries such as oil and petrochemicals has become a critical concern. This study investigates the key factors influencing supply chain reliability in Iran’s oil and petrochemical sector, which is vital for national economic growth and global positioning. Utilizing a mixed-method approach, the research first applies grounded theory through interviews with ten industry experts to identify core factors impacting reliability. Subsequently, Interpretive Structural Modeling (ISM) and MICMAC analysis are used to evaluate interdependencies among these factors. The results highlight that structural and managerial dimensions are strong drivers of supply chain performance, while components such as entrepreneurship, competitive advantage, and value creation are highly dependent outcomes. A final quantitative analysis using Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM) confirms the validity and reliability of the proposed model. The findings offer a strategic framework for enhancing the reliability of supply chains through informed managerial and policy decisions, ultimately contributing to increased resilience and competitiveness in turbulent environments.

منابع و مأخذ:

[1] Bani Fazel, Sama; Babaei Zakliky, Mohammad Ali; Hosseinzadeh Shahri, Masoumeh. (2021). Presenting a Model for Agile Supply Chain Using a Meta-Synthesis Approach. Management Research in Iran, 25(3), 26-49. [In Persian]
[2] Jamali, Gholamreza; Karimi Asl, Elham. (2018). Evaluating Competitive Strategies of Large Supply Chain Management Based on Gap Analysis in the Cement Industry. Production and Operations Management, 9(1), 29-54. [In Persian]
[3] Shafiei, Morteza; Pagham Tarmast. (2014). The Impact of Supply Chain Management Processes on Competitive Advantage and Organizational Performance (Case Study: SAPCO Company). Quantitative Studies in Management (Azad Abhar), 105-124. [In Persian]
[4] Seydaee Golsefidi, S. N. (2021). Investigating the Effect of Supply Chain Agility on Competitive Advantage (Case Study: Chaharmahal and Bakhtiari Auto Sheet Company). Specialized Scientific Quarterly on New Research Approaches in Management and Accounting, 5(17), 137-151. [In Persian]
[5] Atefi, Mohammad Reza; Radfar, Reza; Asghari Zadeh, Ezzatollah. (2021). Presenting a Dynamic Model for Evaluating Large-Scale Performance. [In Persian]
[6] Moradi, Mohsen; Maziar Salahshour; Marzieh Bardasiri; Ali Jamalian. (2014). A New Robust Model for Supply Chain Network Design Under Uncertainty. Operations Research in Its Applications (Applied Mathematics), 3, 9-26. [In Persian]
[7] Mahdavi, Saeed; Shirdel, Gholam Hassan; Radfar, Reza; Madiri, Mahmoud. (2022). Designing a Supply Chain Agility Model for the Country's Mining Industries. Scientific Journal of Supply Chain Management, 24(75), 35-59. [In Persian]
[8] Naseri, Pouria; Karimi Gowarshki, Mohammad Hossein. (2019). Estimating Supplier Reliability Under Disruption Conditions Using Bayesian Networks and a Fuzzy Approach. Modern Research in Decision Making, 4(1), 197-218. [In Persian]
[9] Astuty, W., Pasaribu, F., Rahayu, S., & Habibie, A. (2021). The influence of environmental uncertainty, organizational structure and distribution network competence on the quality of supply chain management information systems. Uncertain Supply Chain Management, 9(1), 116-124.
[10] Mathur, B., Gupta, S., Meena, M. L., & Dangayach, G. (2018). Healthcare supply chain management: literature review and some issues. Journal of Advances in Management Research.
[11] Berg, T. O. (2017). Business Uncertainty and the Effectiveness of Fiscal Policy in Germany. Macroeconomic Dynamics, 1-29.
[12] Bhuniya, S., Pareek, S., & Sarkar, B. (2021). A supply chain model with service level constraints and strategies under uncertainty. Alexandria Engineering Journal, 60(6), 6035-6052.
[13] Dai, B., Nu, Y., Xie, X., & Li, J. (2021). Interactions of traceability and reliability optimization in a competitive supply chain with product recall. European Journal of Operational Research, 290(1), 116-131.
[14] Davis, P. J. (2017). How HR can create competitive advantage for the firm: Applying the principles of resource-based theory. Human Resource Management International Digest, 25(2), 4-6.
[15] de Lima, F. A., Seuring, S., & Sauer, P. C. (2021). A systematic literature review exploring uncertainty management and sustainability outcomes in circular supply chains. International Journal of Production Research, 1-34.
[16] Ge, L., & Li, C. (2019). Analysis of competitive Power of Chinese Sports Apparel Brand based on Porter's five Force Model. Proceedings of the 2019 3rd International Conference on Information System and Data Mining, 54-58.
[17] Gopura, S., Payne, A., & Buys, L. (2019). The Fashion Designer's Evolving Role in the Apparel Value Chain: Perspectives from Sri Lankan Designers. Fashion Practice, 11(2), 175-196.
[18] Krämer, A. (2016). Pricing in a VUCA world: How to optimize prices, if the economic, social and legal framework changes rapidly. In Managing in a VUCA world (pp. 115-128). Springer, Cham.
[19] Karande, M. A. M., & Kalbande, D. D. R. (2017). Agile Parameter Affecting Supply Chain Management Strategy. International Journal of Supply Chain Management, 123-133.
[20] Thakur, M. (2022). Agile Supply Chain. [Online]. Available: https://www.educba.com/agile-supply-chain/
[21] Mate, N. R. (2022). Transformation of supply chain management to agile supply chain management: Creating competitive advantage for the organizations.
[22] Mate, N. R. (2022). Transformation of supply chain management to agile supply chain management: Creating competitive advantage for the organizations. World Journal of Advanced Research and Reviews, 15(2), 575-592.
[23] Oliveira-Dias, D., Maqueira, J. M., & Moyano-Fuentes, J. (2022). The link between information and digital technologies of industry 4.0 and agile supply chain: Mapping current research and establishing new research avenues. Computers & Industrial Engineering, 108000.
[24] Oliveira-Dias, D., Maqueira, J. M., & Moyano-Fuentes, J. (2022). The link between information and digital technologies of industry 4.0 and agile supply chain: Mapping current research and establishing new research avenues. Computers & Industrial Engineering, 108000.
[25] Porter, M. E., & Lee, T. H. (2015). Why strategy matters now. New England Journal of Medicine, 372(18), 1681-1684.
[26] Gupta, S., Drave, V. A., Bag, S., & Luo, Z. (2019). Leveraging smart supply chain and information system agility for supply chain flexibility. Information Systems Frontiers, 21(3), 547-564.
[27] Sawyerr, E., & Harrison, C. (2019). Developing resilient supply chains: lessons from high-reliability organisations. Supply Chain Management: An International Journal.
[28] Taghi, H., & Hafezi, E. (2012). The investigation of supply chain's reliability measure: a case study. Journal of Industrial Engineering International, 8(1), 1-10.
[29] Tucker, E. L., & Daskin, M. S. (2022). Pharmaceutical Supply Chain Reliability and Effects on Drug Shortages. Computers & Industrial Engineering, 108258.
[30] Waqas, M., Honggang, X., Ahmad, N., Khan, S. A. R., Ullah, Z., & Iqbal, M. (2022). Triggering sustainable firm performance, supply chain competitive advantage, and green innovation through lean, green, and agile supply chain practices. Environmental Science and Pollution Research, 29(12), 17832-17853.

متن کامل:



مجله مدیریت توسعه و تحول 61 (1404) 117-101

 

ارزیابی و اولویت‌بندی عوامل موثر در قابلیت اطمینان زنجیره تامین در صنعت نفت و پتروشیمی

محسن کیانی1، حسین معین زاد2،*، حسین ادب3

1دانشجوی دکتری، گروه مدیریت صنعتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2استادیار، گروه مدیریت صنعتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (عهده‌دار مکاتبات)

3استادیار، گروه مدیریت صنعتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت: 12/02/1404                تاریخ پذیرش نهایی: 25/02/1404

 

 

چکیده

در سال‌های اخیر رویکردهایی مانند زنجیره تأمین ناب، چابک، تابآور، پایدار، شکست ناپذیر، لارج و بشردوستانه مطرح شده است. زنجیره تأمین و رویکردهای جدید آن هر یک برای پاسخ به برخی مشکلات و چالش‌های تولید ارائه شده اند. از طرف دیگر نیاز کشور به فراورده های نفتی و کاربردهای آنها در حوزه های مختلف و نیز مزیت کشور در این بخش، باعث شده است که ایران سرمایه گذاری چشمگیری در این حوزه کرده باشد. هر قدر بتوان این تجهیزات را در زمان کمتر و با کیفیت مناسب تهیه نمود زنجیره تأمین اثربخش‌تر شده و اهداف زنجیره تأمین محقق میشود. در تحقیق حاضر، جهت افزایش بهره وری زنجیره تامین در صنعت نفت و پتروشیمی و با استفاده از رویکرد مدلسازی ساختار تفسیری؛ عوامل موثر بر این زنجیره مورد بررسی، ارزیابی و اولویت بندی قرار میگیرند تا بتوان با سطح‌بندی مناسب این عوامل استراتژی های مناسب را برای آن اتخاذ نمود. براى گرد‌‌آوری داده‌های کیفی از طریق مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته، هدفمند، اکتشافی و مشارکتی با خبرگان استفاده شد و از روش نمونه‌گیری هدفمند تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. مصاحبه شوندگان از مدیران و کارشناسان شرکت مورد مطالعه با حداقل 15 سال تخصص در این حوزه و دارا بودن حداقل مدرک کارشناسی ارشد انتخاب شدند. در این فرایند، با 10 نفر مصاحبه شد که بعد از نفر 8 ام، اشباع نظری انجام شد، گرچه مصاحبه تا نفر 10 ام ادامه یافت. بر اساس یافته‌ها، مقادیر آلفای کرونباخ برای کلیه متغیرهای پژوهش بالاتر از 7/0 محاسبه شده است که نشان‌دهنده پایایی قابل قبول ابزار اندازه‌گیری می‌باشد. همچنین، مقادیر میانگین واریانس استخراج‌شده (AVE) در تمامی سازه‌ها از حداقل مقدار قابل قبول (5/0) فراتر است که مؤید برخورداری مدل از روایی همگرای مطلوب است. از سوی دیگر، مقادیر پایایی مرکب (CR) که در همه موارد بالاتر از 7/0 و نیز بزرگ‌تر از AVE مربوط به هر سازه است، که پایایی درونی مناسب مدل را تأیید می‌نماید.

 

واژه‌های اصلی: زنجیره تامین، قابلیت اطمینان، صنعت نفت پتروشیمی، مدلسازی، ساختار تفسیری 

 

 

1-       مقدمه

امروزه روشهای سنتی مدیریت تولید، که یکپارچگی کمتری را در فرایندهایشان داشتند، بهره وری خود را از دست داده اند و زنجیره تأمین به صورت فرایندی منسجم برای مدیریت منظم جریان مواد، جریان اطلاعات و جریان مالی مطرح شده است. همچنین گستردگی رقابت و فناوری در جهان به صورتی است که شرکتهای کمی میتوانند به صورت فردی و بدون همکاری با سازمانهای دیگر، محصولی را تولید یا خدمتی را ارائه نمایند. عموماً سازمانهای بسیاری در تولید یک محصول یا ارائه خدمت نقش دارند. ارائه دهندگان و تولیدکنندگان قطعات یا تولیدکنندگان محصول سعی میکنند تا از طریق کانالهای مختلف، محصولات و خدمات نهایی را به دست مشتریان برسانند. هر کدام از سطوح درگیر در تأمین، تولید و توزیع یکی از حلقه های زنجیره تأمین است. در سالهای اخیر رویکردهایی مانند زنجیره تأمین ناب، چابک، تابآور، پایدار، شکست ناپذیر، لارج و بشردوستانه مطرح شده است. زنجیره تأمین و رویکردهای جدید آن هر یک برای پاسخ به برخی مشکلات و چالشهای تولید ارائه شده اند. برای مثال زنجیره تأمین سبز برای لحاظ نمودن جنبه های زیست محیطی زنجیره تأمین پایدار برای در نظر گرفتن ابعاد اجتماعی و زیست محیطی در کنار عامل اقتصادی زنجیره تأمین چابک برای واکنش سریع به تغییرات و زنجیره تأمین شکست ناپذیر به منظور مقاوم سازی در برابر تکانه ها و استرس محیطی به همراه رشد مداوم توسعه داده شده اند. از طرف دیگر، نیاز کشور به فراورده های نفتی و کاربردهای آنها در حوزه های مختلف و نیز مزیت کشور در این بخش، باعث شده است که ایران سرمایه گذاری چشمگیری

[e-mail]*

 در این حوزه کرده باشد. افزایش اثربخشی زنجیره تأمین صنعت نفت، وابسته به تأمین دستگاه ها و تجهیزاتی است که با کمک آنها بتوان این منابع فسیلی را به پالایشگاهها انتقال داد و با اجرای عملیاتهای مورد نظر، فراورده های مورد نیاز را تولید کرد. هر قدر بتوان این تجهیزات را در زمان کمتر و با کیفیت مناسب تهیه نمود زنجیره تأمین اثربخشتر شده و اهداف زنجیره تأمین محقق میشود.

امروزه سطح پیچیدگی و عدم قطعیت در سراسر زنجیره تامین به شدت افزایش یافته است. در چنین شرایطی است که مساله قابلیت اطمینان بعنوان یک مولفه کلیدی در مدیریت زنجیره تامین مطرح شده است. ناپایداری محیطی درجه ای است که سازمان فاقد اطلاعات واقعی یا قابل اطمینان در مورد محیط عملیاتی داخلی و خارجی است. به عبارت دیگر، ناپایداری به شرایط ناشناخته درون سازمان و در زمینه تجارت مربوط به فعالیت شرکت اشاره دارد[16]. ناپایداری محیطی زمانی است که شرایط به طور مداوم در محیط کسب و کار تغییر می کنند. در نتیجه، مدیریت تأثیر چندانی بر عواملی که خارج از کنترل شرکت نیستند، ندارد. با توجه به افزایش عدم قطعیت و تشدید آشفتگی‌های محیطی، آنچه قدرت رقابت‌پذیری شرکت را تعیین می کند، قابلیت اطمینان زنجیره تامین است. قابلیت اطمینان زنجیره تامین به درجه ای که یک زنجیره تامین عملکرد منسجمی را ارائه می دهد اشاره دارد. افزایش قابلیت اطمینان، نظارت کامل بر موجودی و آماده شدن برای تقاضا از اولویت های اصلی مدیران زنجیره تامین است [13]. قابلیت اطمینان در اجرای استراتژی مدیریت زنجیره تامین عملیاتی ضروری است زیرا بهره وری را افزایش می دهد و هزینه ها را کاهش می دهد. همچنین تضمین می کند که موجودی به موقع به مشتریان تحویل داده شود [29].

در اقتصادهای وابسته به نفت مانند ایران، صنعت نفت و صنایع وابسته به آن بعنوان مهمترین منبع کسب مزیت رقابتی در سطح ملی به شمار می‌رود. سودآوری بالا و درآمد قابل توجه این صنعت در نسبت با دیگر صنایع، کسب درآمد ارزی از طریق فروش نفت و فرآورده های نفتی، تامین سرمایه اولیه برای رشد و توسعه صنایع دیگر از محل عایدات صنعت نفت، و افزایش برد استراتژیک کشور در جهان با توجه به اهمیت جایگاه انرژی در جهان از جمله عواملی هستند که کسب مزیت رقابتی در صنعت نفت را به یک ضرورت استراتژیک تبدیل نموده است. با این وجود تجربه چند دهه اخیر نشان می‌دهد که صنعت نفت و گاز و پتروشیمی ایران چندان در کسب مزیت رقابتی موفق نبوده و بازارهای جهانی را به راحتی در اختیار رقبا قرار داده است. از طرف دیگر، بازار جهانی نفت با تلاطم‌ها و عدم قطعیت بسیار بالایی رو به رو است که این امر، مساله اصلی مقاله حاضر است. با توجه به عملکرد نامطلوب صنعت نفت ایران در کسب مزیت رقابتی، این پژوهش با هدف ارزیابی و اولویت بندی عوامل موثر بر قابلیت اطمینان مدیریت زنجیره تامین انجام می‌شود. در تحقیق حاضر، جهت افزایش بهره وری زنجیره تامین در صنعت نفت و پتروشیمی با استفاده از رویکرد مدلسازی ساختار تفسیری؛ عوامل موثر بر این زنجیره مورد بررسی، ارزیابی و اولویت بندی قرار میگیرند.

 

2-       مبانی نظری و پیشینه پژوهش

 

محیط تجاری، اقتصادی و سیاسی به طور فزاینده ای در معرض شوک ها و اختلالات غیرمنتظره است. بسیاری از مشکلات استراتژیک پیش روی شرکت‌ها امروزه ریشه در قوانین جدید رقابت، جهانی شدن، فشار قیمت‌گذاری نزولی و تصاحب مشتری دارد[20] زنجیره تأمین همیشه از حوادث و تنش‌هایی مانند شرایط اقلیمی نامساعد و مانع حمل و نقل، خرابی ماشین آلات و غیره که تهدید به بی ثبات کردن عملکرد و به خطر انداختن عملیات و کارایی آن می باشد، آسیب دیده است. رویدادهای پیش بینی نشده با پراکندگی بیشتر زنجیره افزایش می یابد و خطراتی مانند اعتصابات تروریسم جهانی، جنگ، بلایای طبیعی بیماری های همه گیر، و عدم پذیرش توسط تأمین کنندگان از جمله مواردی است که میتواند جهت گیری زنجیره تأمین را تغییر دهد و یا باعث کاهش عملکرد گردد [9]. با توجه به رشد جهانی شدن و نوآوری دهه های اخیر شاهد تغییرات عمده ای در زنجیره تأمین بوده است، به طوریکه به دلیل ارتباط متقابل بین تأمین کنندگان و تولید کنندگان جهانی شدن آن پیچیده تر شده است و این به نوبه خود منجر به ایجاد زنجیره های تأمینی شد که در طول تجارت با ثبات محیطی کارآمد هستند، اما در برابر خطرات و احتمالات بسیار آسیب پذیر می باشند [6]. مدیریت زنجیره تأمین شامل هماهنگی و همکاری با شرکاست که می توانند تأمین کننده ها، واسطه ها، ارائه کنندگان خدمات و مشتریان باشند [7]. به عبارت دیگر مدیریت زنجیره تأمین مشتمل بر یکپارچه سازی فعالیت های زنجیره تأمین و نیز جریان های اطلاعاتی مرتبط با آنها از طریق بهبود در روابط زنجیره برای دستیابی به مزیت رقابتی قابل اتکاء می‌باشد [5]

از طرف دیگر با توسعه سریع فناوری اطلاعات در سالهای اخیر و کاربرد وسیع آن در مدیریت زنجیره تامین، بسیاری از فعالیت های اساسی مدیریت زنجیره با روش های جدید در حال انجام است [4]. یک زنجیره تامین چابک آماده ارائه سریع اقلام و خدمات است، حتی در صورت انجام این کار، صرفه جویی در هزینه را انجام می دهد، در برابر تنظیمات در موقعیت های بازار و نیازهای خریدار انعطاف پذیر است و بهره وری عمومی سازمان را حفظ می کند[21]

مدیریت مؤثر زنجیره تأمین نیازمند یک رویکرد متفاوت برای اجرای کسب وکار نسبت به آن چه که شرکت ها درگذشته انجام می دادند، می باشد. تمرکز بر فرایندهای مالی، رویکرد جامعی است که به شرکت‌ها کمک می کند تا از بیرون به کل زنجیره بنگرند. این رویکرد جامع بر هماهنگی بین سایر بخش ها در زنجیره تمرکز دارد. فرصت ها و چالش های زیادی در مدیریت جریان های مالی در زنجیره نهفته است. جریان مالی در یک زنجیره شامل هزاران صورتحساب و پرداخت طی یک سال است که شرکت ها در تلاش اند راه هایی ساده برای پردازش این حساب ها بیابند. برای مدیریت اثربخش زنجیره تأمین لازم است علاوه بر جریان فیزیکی و اطلاعاتی، به جریان مالی نیز توجه شود[17].

در مواردی، توانایی سازمان برای نوآوری در اقلام و خدمات فعلی به نحوی که نیازهای مشتری سالم بالاتری داشته باشد و روشی که ممکن است به سرعت این نوآوری را به اجرا بگذارد نیز یک عنصر ضروری از زنجیره تامین چابک است [13]شرکت ها می خواهند مفاهیم درونی را به درستی نصب کنند که بتواند یک عامل مرجع برای مدیریت زنجیره تامین چابک سبز و کارآمد عمل کند. این مفاهیم می توانند اساساً کاملاً مبتنی بر یک بازار بررسی و ارزیابی همه شرایط قبلی باشند در حالی که شرکت تجاری با مشکلات زیادی در داخل مواجه است [10]. مدیریت مدیریت زنجیره تامین آن این مفاهیم باید به سازمان اجازه دهد تا تنظیمات کوتاهی را در سیستم خود بدون ایجاد مزاحمت در عناصر مختلف سازمان انجام دهد[14] . لذا ویژگی اصلی محیط کسب و کار امروزی، سطح بالای عدم قطعیت و افزایش پیچیدگی است‌ [15] عدم ‌قطعيت ‌به ‌معني ‌نداشتن ‌قطعيت، ‌بدليل ‌نبود ‌دانش ‌کافي ‌است. ‌نگاه ‌هاي ‌متفاوتي ‌در ‌شرايط ‌عدم ‌قطعيت ‌وجود ‌دارد. ‌نگاه ‌اقتصادي ‌به ‌عدم ‌قطعيت ‌شامل ‌عدم ‌قطعيت ‌در ‌عرضه ‌و ‌تقاضا، ‌نگاه ‌سياسي ‌شامل ‌عدم ‌قطعيت ‌هاي ‌تکنولوژيکي، ‌مربوط ‌به ‌بحران ‌هاي ‌دروني ‌و ‌منطقه ‌اي ‌مي ‌باشد. ‌همچنين ‌عدم ‌قطعيت ‌اجتماعي، ‌فرهنگي، ‌رواني، ‌مالي ‌و ‌سيستم ‌هاي ‌اطلاعاتي ‌نيز ‌وجود ‌دارد ‌که ‌همگي ‌بر ‌اثر ‌همان ‌عدم ‌قطعيت ‌محيطي ‌شکل ‌مي ‌گيرد. ‌در ‌اين ‌شرايط ‌توصيف ‌حالت ‌فعلي، ‌آينده ‌و ‌نتيجه ‌آن ‌امکان ‌پذير ‌نيست. ‌عدم ‌قطعيت ‌مي­تواند ‌به ‌عنوان ‌عدم ‌توانائي ‌در ‌تعيين ‌احتمالات ‌وقايع ‌آينده ‌يا ‌مشکلاتِ ‌پيش­بيني ‌صحيحِ ‌نتايجِ ‌تصميمات ‌تعريف ‌مي­شود [2] ‌عدم ‌قطعيت ‌ناشي ‌از ‌محيط ‌خارجي ‌يک ‌سازمان ‌­را ‌عدم ‌قطعيت ‌محيطي¹ ‌مي­ناميم ‌که ‌به ‌عنوان ‌تعديل­کننده­ ‌روابط ‌عملکرد ‌درنظرگرفته­شده ‌است. ‌همچنين ‌عدم ‌قطعيت ‌بالا، ‌ضرورتاً ‌نياز ‌به ‌بهبود ‌کيفيت ‌محصول ‌و ‌هزينه ‌توليد ‌را ‌ايجاد ‌نمي ‌کند ‌بلکه ‌سازمان ‌در ‌اين ‌شرايط ‌احتياج ‌به ‌سازگاري ‌خارجي ‌با ‌مشتريان ‌و ‌عرضه­کنندگان ‌را ‌دارد [11]. ‌تحت شرایطی که عدم قطعیت محیط روز به روز افزایش می‌یابد، قابلیت اطمینان به یک مولفه کلیدی در بهبود عملکرد زنجیره تامین تبدیل شده است. قابلیت اطمینان بدین معنی است که زنجیره تامین بتواند حتی در شرایط عدم قطعیت و ابهام، عملکرد خود را حفظ نماید [3]

مزیت رقابتی شامل مجموعه عوامل یا توانمندی‌هایی است که همواره شرکت را به نشان دادن عملکردی بهتر از رقبا قادر می‌سازد. مزیت رقابتی وقتی رخ می‌دهد که یک شرکت در شاخصه‌ای یا ترکیبی از شاخصه‌ها به پیشرفتها و توسعه‌ها و قابلیتهایی می‌رسد که نسبت به رقبا برتری پیدا می‌کند. مانند دسترسی به منابع طبیعی، یا نیروی انسانی بسیار متخصص، تکنولوژیهای صنعتی یا اطلاعاتی و... مزیت رقابتی، میزان فزونی جذابیت پیشنهادهای شرکت از نظر مشتریان در مقایسه با رقبا است [25]مزیت رقابتی، تمایز در ویژگی‌ها یا ابعاد می‌باشد که آن را قادر به ارائه خدمات بهتر از رقبا به مشتریان می‌کند، در کل مزیت رقابتی، ارزشی است که سازمان به مشتریان خود عرضه می‌کند، به نحوی که در آن زمان این ارزش توسط رقبای بالقوه و بالفعل عرضه نمی‌شود [14]. مزیت رقابتی عبارت از میزان فزونی جذابیت پیشنهادهای شرکت در مقایسه با رقبا از نظر مشتریان است. در تعریفی دیگر، مزیت رقابتی تمایز در ویژگیها یا ابعاد هر شرکتی است که آن را قادر به ارائه خدمات بهتر از رقبا (ارزش بهتر) به مشتریان می کند. در واقع، مزیت رقابتی ارزشهای قابل ارائه شرکت برای مشتریان است به نحوی که این ارزشها از هزینه های مشتری بالاتر است [22] در نتیجه مطالعات گسترده ای در این حوزه ها توسط محققان انجام گرفته است که در ادامه مورد بررسی قرار میگیرد.

مهدوی و همکاران (1401) مطالعه‌ای با عنوان طراحی الگوی چابکی زنجیره تأمین صنایع معدنی کشور انجام دادند. یافته‌های پژوهش نشان داد مشتری‌مداری عنصر زیربنایی چابکی زنجیره تأمین است که بر کاهش هزینه‌ها و نوآوری تأثیر می‌گذارد. مردانی و همکاران (1400) مطالعه‌ای با عنوان مدل چابک‌سازی زنجیره تأمین سازمان‌های پروژه ‌محور انجام دادند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد ابعاد تاب‌آوری و فناوری اطلاعات و زیر مؤلفه‌هایشان، مؤثرترین مؤلفه‌ها در چابک‌سازی و ابعاد سرعت و شایستگی در مراتب بعدی قرار دارند. [8] مطالعه‌ای با عنوان تخمین قابلیت اطمینان‌ تأمین‌کننده در شرایط اختلال انجام دادند. ازآنجایی‌که تأمین‌کنندگان رابطه تنگاتنگی با سازمان‌ها دارند و تولید و خدمات نهایی آن‌ها، هم از لحاظ کیفیت و هم هزینه، به تأمین‌کنندگان وابسته است. یکی از راهکارها در شرایط بحرانی و اختلال، استفاده از تأمین‌کنندگان قابل‌اعتماد برای گذر از شرایط بحرانی و تأمین مواد اولیه لازم است. در این مقاله با بررسی اختلالات تأمین‌کنندگان و در نظر گرفتن رابطه موجود بین آن‌ها و با استفاده از روش تحلیل درخت خطا (FTA) و تبدیل آن به شبکه بیزین، قابلیت اطمینان تأمین‌کننده تخمین زده شده ‌است. [3] مطالعه‌ای با عنوان تاثیر فرایندهای مدیریت زنجیره تامین و مزیت رقابتی و عملکرد سازمانی انجام دادند. نتایج پژوهش نشان داد که مدیریت زنجیره تامین به طور مستقیم مزیت رقابتی و نیز عملکرد سازمانی را تحت تاثیر قرار می دهد. همچنین مزیت رقابتی با عملکرد سازمانی رابطه معنی دار دارد.

[7]، در مطالعه خود به بررسی "ادبیات جامع مدیریت زنجیره تامین سبز: پیشرفت‌های اخیر و جهت‌گیری‌های بالقوه تحقیقاتی" پرداختند. با توجه به تجزیه و تحلیل عمیق، بیشتر انتشارات آثار نظری هستند که به نظریه سازی مدیریت زنجیره تامین سبز کمک می کنند. به همین ترتیب، تکنیک های ریاضی در بین محققان جذابیت بیشتری پیدا می کند، در حالی که تحقیقات در مورد محرک ها و موانع محدود است. در مقالات مربوط به عملکرد و عملکرد مدیریت زنجیره تامین سبز ، روش مدل سازی معادلات ساختاری اغلب مورد استفاده قرار می گیرد. گروور² و همکاران (2022) مطالعه‌ای با عنوان «خلق مزیت رقابتی زنجیره تامین در شرایط عدم قطعیت سیاسی» انجام دادند. موفقیت استراتژی زنجیره تامین یک شرکت به منابع موجود در محیط سیاسی و شبکه تامینی که در آن فعالیت می کند بستگی دارد. اگر محیط سیاسی برای استراتژی زنجیره تامین یک شرکت مساعد نباشد، یک شرکت می تواند استراتژی زنجیره تامین خود را تغییر دهد یا به دنبال یک محیط سیاسی مناسب تر برای زنجیره تامین خود باشد. واکاس³ و همکاران (2022) مطالعه‌ای با عنوان رابطه بین کسب مزیت رقابتی، عملکرد پایدار و نوآوری سبز از طریق اقدامات چابک، سبز و ناب انجام دادند. بر اساس نتایج بدست آمده مشخص شد که اقدامات چابک، سبز و ناب تاثیر مثبتی بر نوآوری‌های سبز داشته و این متغیر خود باعث کسب مزیت رقابتی می‌شود. مولچاندانی⁴ و همکاران (2022)، در مطالعه خود به بررسی تعیین اثربخشی زنجیره تامین برای شرکت‌های کوچک و متوسط هند پرداختند. این مطالعه از مدل‌سازی معادلات ساختاری مبتنی بر PLS برای تحلیل مدل مفهومی پیشنهادی استفاده می‌کند که در آن داده‌ها از شرکت های بزرگ و کوچک مختلف در هند جمع‌آوری شده است. نتایج نشان می دهد که عوامل داخلی مانند مذاکره، همکاری و دیجیتالی کردن تجارت نقش اساسی در اتخاذ اثربخشی زنجیره تامین ایفا می کنند و اجرای مالی زنجیره تامین منجر به بهبود اثربخشی زنجیره تامین می شود. بونیا⁵ و همکاران (2021) تاثير همسويي بين استراتژي هاي زنجيره تامين و عدم قطعيت محيطي بر قابلیت اطمینان زنجيره تامين را مورد بررسي قرار دادند. نتايج حاصل از اين مطالعه نشان مي دهد که رابطه مثبتي بين استراتژي هاي زنجيره تامين و عدم اطمينان محيطي با قابلیت اطمینان مديريت زنجيره تامين وجود دارد. دی لیما⁶ (2021) مطالعه‌ای با عنوان «بررسی سیستماتیک قابلیت اطمینان زنجیره تامین چرخشی تحت شرایط عدم قطعیت» انجام داد. هدف این مقاله شناسایی عدم قطعیت‌های زنجیره های تامین چرخه‌ای و استراتژی‌های مدیریت عدم قطعیت است که می‌تواند برای کاهش آنها برای افزایش عملکرد پایداری آنها استفاده شود. یک چارچوب مفهومی پیشنهاد شده است که تحت آن ادبیات فعلی در مورد زنجیره های تامین چرخه‌ای، از جمله 106 مقاله مجلات انگلیسی، بر اساس شیوه‌های مدیریت عدم قطعیت، و شاخص‌های عملکرد پایداری تحلیل و مورد بحث قرار می‌گیرند. این مقاله همچنین یک دستور کار تحقیقاتی را برای بررسی ادغام شیوه های آیجاد قابلیت اطمینان با مدیریت زنجیره تامین پیشنهاد می کند. آستوتی⁷ و همکاران (2021) عدم قطعيت محيطي، کيفيت ارتباط زنجيره تامين و قابلیت اطمینان زنجیره تامین را مورد بررسي قرار دادند. آنان بيان داشتند که عدم اطمينان محيطي يک واقعيت در زندگي زنجيره تامين هاي امروزي است. در اين مقاله مدلي از عدم قطعيت محيطي، کيفيت ارتباط زنجيره تامين (SC) و قابلیت اطمینان زنجیره تامین مورد بررسي قرار گرفت. لیو و همکاران (2021)، تحقیقی با عنوان درک مزیت های رقابتی پایدار شرکت های تولیدی خصوصی چین: یک مطالعه تجربی بر اساس قابلیت های پویا زنجیره تامین انجام داده اند. تحقیق نشان می دهد که سنجش زنجیره تامین تاثیر مثبتی بر چابکی زنجیره تامین و سازگاری زنجیره تامین دارد. چابکی زنجیره تامین و سازگاری زنجیره تامین تاثیر مثبتی بر مزیت رقابتی پایدار شرکت ها دارد. دینامیک محیطی اثر تنظیم کننده قابل توجهی بر رابطه بین سنجش زنجیره تامین و سازگاری زنجیره تامین ندارد. تاگی⁸ و همکاران (2020) مطالعه‌ای با عنوان بررسی سنجه‌های ارزیابی قابلیت اطمینان زنجیره تامین انجام دادند. در این مقاله با استفاده از مرجع عملیاتی زنجیره تامین، ارزیابی قابلیت اطمینان روابط موجود در زنجیره تامین بررسی شده است. بدین منظور در مرحله اول زنجیره مورد بررسی به چند مرحله شامل تامین کنندگان اول و دوم، مشتریان اولیه و نهایی و شرکت تولید کننده تقسیم می شود. بر اساس روابط شکل گرفته بین این مراحل، سیستم زنجیره تامین سپس به بخش های مختلف زیر سیستم تقسیم می شود. در نهایت با استفاده از فرمول های محاسبه قابلیت اطمینان در سیستم های ترکیبی، قابلیت اطمینان هر سیستم و در نهایت کل سیستم بررسی می شود. [16] مطالعه‌ای با عنوان تجزیه و تحلیل مزیت رقابتی در زنجیره تامین بر اساس مدل نیروی پنجگانه پورتر انجام دادند. بر اساس نتایج بدست آمده در این تحقیق، مشخص شد که برند‌های محلی لباس در چین باید استراتژی پیش بینی هزینه را در استراتژی اساسی اجرا کند. در استراتژی رشد، استراتژی تقویت شامل سه جنبه است: نفوذ در بازار، توسعه بازار و توسعه محصول. [17] مطالعه‌ای با هدف بررسی مزیت رقابتی در شرکتهای صنعتی انجام دادند. هدف از این مقاله بررسی نقش عوامل موثر در کسب مزیت رقابتی در زنجیره تامین شرکتهای صنعتی/تولیدی در کشور سریلانکا است. بر اساس تجزیه و تحلیل موضوعی، این مطالعه نشان می‌دهد که مدیران شرکتهای صنعتی سریلانکایی رویکرد چند جانبه‌ای را در اقدامات طراحی خود به کار می‌گیرند که شامل یکپارچه سازی عملکردهای اصلی طراحی، توسعه محصول و قابلیت‌های تولید، در راستای هدف‌گذاری استراتژیک شرکت‌های صنعتی است.

 

3-       روش تحقیق

 

پژوهش حاضر از نوع پژوهش‌هاي كيفی به شمار می ‌آید و از لحاظ قطعيت اطلاعات از نوع پژوهش هاي اكتشافي است و از جنبة هدف در حيطة پژوهش هاي كاربردي مي‌باشد. با توجه به ماهیت اکتشافی تحقیق، برای فرایند مدل سازی (که رویکرد آن به سمت نظریه‌سازی است نه نظریه آزمایی) از روش داده بنیاد  بهره گرفته شده است. کدگذاری باز پس از انجام مصاحبه و با خواندن چندباره‌ي مصاحبه هاي انجام  شده آغاز و تا دستيابي به فهمی کلی از مصاحبه ادامه یافت. در کدگذاری محوری، مفاهیم بر اساس اشتراکات و یا هم معنایی در کنار هم قرار گرفتند. در کدگذاری انتخابی (گزينشي)، متغیر اصلی یا فرایند اساسی نهفته در داده ها، چگونگی، مراحل وقوع و پیامدهای آن نمودار شد. [8] 

براي طبقه بندي داده‌ها از کدگذاری باز و محوری و انتخابی استفاده شد.[4] تمام اين موارد در قالب شرايط علّي، مداخله‌گر، زمينه‌اي، پديده محوري، راهبردها و پيامدها، براي ارائة مدل توليد تاب‌آور مطابق با رويكرد نظام‌مند نظرية داده بنياد استراوس و كوربين (1998) انجام شد. اين پژوهش شيوه اى  است كه از داده هاى در دسترس ناشى نمی شود بلكه براساس داده‌هاى حاصل از مصاحبه با مشاركت كنندگان كه فرآيند مورد پژوهش را تجربه كرده اند ايجاد يا مفهوم سازى مى شود.

در مورد تعداد نمونه نیز مناسب است تعداد مشخصی از ابتدای کار مشخص نشود و بهتر است از قاعده اشباع نظرات، تعداد مشارکت کنندگان را مشخص کنیم. در پژوهش حاضر براى گرد‌‌آوری داده‌های کیفی از طریق مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته، هدفمند، اکتشافی و مشارکتی با خبرگان استفاده شد و از روش نمونه‌گیری هدفمند تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. مصاحبه شوندگان از مدیران و کارشناسان شرکت مورد مطالعه با حداقل 15 سال تخصص در این حوزه و دارا بودن حداقل مدرک کارشناسی ارشد انتخاب شدند. در این فرایند، با 10 نفر مصاحبه شد که بعد از نفر 8 ام، اشباع نظری انجام شد، گرچه مصاحبه تا نفر 10 ام ادامه یافت. خبرگان به صورت جدول 1 معرفی می‌شوند.

---

[1]  

[2]  

[3]  

[4]  

[5]  

[6]  

[7]  

[8]  

 

جدول (1) :معرفی خبرگان تحقیق

خبره	سابقه (سال)	تحصیلات	تخصص	حوزه فعالیت
خبره اول	16	کارشناسی ارشد	مدیریت صنعتی	صنعت و دانشگاه
خبره دوم	19	دکتری	مدیریت صنعتی	صنعت و دانشگاه
خبره سوم	20	کارشناسی ارشد	مهندسی صنایع	صنعت و دانشگاه
خبره چهارم	20	دکتری	مهندسی شیمی	صنعت و دانشگاه
خبره پنجم	15	دکتری	مهندسی صنایع	صنعت و دانشگاه
خبره ششم	18	کارشناسی ارشد	مهندسی صنایع	صنعت و دانشگاه
خبره هفتم	25	کارشناسی ارشد	مهندسی مکانیک	صنعت و دانشگاه
خبره هشتم	26	دکتری	مدیریت صنعتی	صنعت و دانشگاه
خیره نهم	17	کارشناسی ارشد	مهندسی صنایع	صنعت و دانشگاه
خبره دهم	23	کارشناسی ارشد	مدیریت صنعتی	صنعت و دانشگاه

   

 

4-       تجزیه و تحلیل داده ها

در این بخش ماتریس خودتعاملی ساختاری براساس مُد دیدگاه خبرگان تشکیل شده است. برای تحلیل داده‌ها نیز از روش مدل‌سازی ساختاری تفسیری ISM استفاده شده است. مدل‌سازی ساختاری تفسیری اندرو سیج به سال 1977 ارائه شد. در این روش ابتدا شاخص‌های زیربنایی موضوع مورد مطالعه شناسایی می‌شود و سپس روابط بین این عوامل و راه دستیابی به پیشرفت توسط این عوامل ارائه می‌گردد. مدل ساختاری-تفسیری با تجزیه شاخص‌ها در چند سطح مختلف به تحلیل ارتباط بین شاخص‌ها می‌پردازد [13]. مدل ساختاری-تفسیری می‌تواند برای تجزیه وتحلیل ارتباط بین ویژگی‌های چند متغیر که برای یک مساله تعریف شده‌اند، استفاده شود [28] متدولوژی ISM کمک زیادی به برقراری نظم در روابط پیچیده میان عناصر یک سیستم می‌نماید. همچنین می‌تواند به اولویت بندی و تعیین سطح عناصر یک سیستم اقدام کند که کمک بسیار شایانی به مدیران برای اجرای بهتر مدل طراحی شده می‌کند [8]

 

 

 

 

 

1-4       ماتریس خودتعاملی ساختاری

گام اولیه در مدلسازی ساختاری-تفسیری، محاسبه روابط درونی بین شاخص‌ها می‌باشد. در این راستا، به منظور تعیین و تحلیل روابط متقابل بین شاخص‌ها، از نظرات تخصصی و ارزیابی‌های خبرگان حوزه مربوطه استفاده می‌گردد. این فرآیند با هدف استخراج و نمایش دقیق‌تر ارتباطات سیستماتیک بین متغیرهای پژوهش صورت می‌پذیرد. متغیرهای شناسایی شده حاصل از مصاحبه با خبرگان مطابق جدول 2 می باشد.

 

 

 

 

جدول(2):متغیرهای شناسایی شده و نمادگذاری شده

SSIM	متغیر
C01	ساختار و ساماندهی
C02	مدیریت منابع انسانی
C03	شرایط مدیریتی
C04	تأمین مالی
C05	عوامل قانونی
C06	عوامل صنعتی پتروشیمی
C07	ساختار اقتصادی صنعت پتروشیمی
C08	محیط اقتصادی
C09	ساختار و محیط سیاسی صنعت پتروشیمی
C10	عوامل فراملی و بین المللی
C11	ارزیابی و مدیریت ریسک
C12	هوشمندسازی زنجیره تأمین
C13	استقرار تکنولوزی روز
C14	مزیت رقابتی زنجیره تأمین
C15	رشد و بلوغ زنجیره تأمین
C16	کارآفرینی
C17	بهبود جایگاه بین المللی
C18	ارزش افرینی

 

در این مرحله، ماتریس حاصل مشخص می‌کند که هر متغیر بر کدام متغیرهای دیگر تأثیر می‌گذارد و از کدام متغیرها تأثیر می‌پذیرد. به‌طور معمول، برای تعیین الگوی روابط میان عناصر، از نمادهای استاندارد ارائه ‌شده در جدول ۳ استفاده می‌شود.

 

 

 

 

 

جدول (3):حالت‌ها و علائم مورد استفاده در بیان رابطه شاخص‌های تحقیق

V	A	X	O
متغیر i بر j تاثیر دارد	متغیر j بر i تاثیر دارد	رابطه دو سویه	عدم وجود رابطه

 

 

ماتریس خودتعاملی ساختاری بر پایه مقایسه ابعاد و شاخص‌های پژوهش، با بهره‌گیری از چهار نوع رابطه مفهومی شکل می‌گیرد. داده‌های گردآوری‌شده مطابق روش مدل‌سازی ساختاری تفسیری تحلیل شده و در نهایت، ماتریس نهایی خودتعاملی ساختاری تدوین می‌شود [5]. بر اساس نمادهای تعیین‌شده در جدول 3، ساختار این ماتریس در قالب جدول 4 ارائه شده است.

 

جدول (4):ماتریس خودتعاملی ساختاری SSIM

SSIM

C01

C02

C03

C04

C05

C06

C07

C08

C09

C10

C11

C12

C13

C14

C15

C16

C17

C18

C01

X

X

X

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

C02

X

X

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

C03

X

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

C04

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

C05

X

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

C06

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

V

C07

X

X

X

X

V

V

V

V

V

V

V

C08

X

X

X

V

V

V

V

V

V

V

C09

X

X

V

V

V

V

V

V

V

C10

X

V

V

V

V

V

V

V

C11

X

X

X

V

V

V

V

C12

X

X

V

V

V

V

C13

X

X

X

V

V

C14

X

X

V

V

C15

X

V

V

C16

V

V

C17

X

C18

 

 

۴-۴ تعیین روابط و سطح بندی ابعاد و شاخص‌ها

به منظور تحلیل روابط و سطوح سلسله مراتبی معیارها، لازم است مجموعه‌های خروجی (متغیرهای وابسته) و ورودی (متغیرهای مستقل) هر معیار از ماتریس اولیه استخراج گردد. مجموعه خروجی‌ها، متشکل از معیار مورد نظر و سایر معیارهایی است که از آن تأثیر می‌پذیرند؛ در مقابل، مجموعه ورودی‌ها شامل همان معیار و عواملی است که بر آن اثرگذارند. سپس مجموعه روابط دو طرفه معیارها مشخص می‌شود.

 

 

جدول(7): مجموعه ورودی‌ها و خروجی‌ها (اثرپذیری) برای هر متغیر و اشتراک ایجاد شده

	ورودی: اثرگذاری	خروجی: اثرپذیری	اشتراک
C01	C1-C2-C3-C4	C1-C2-C-C4-C5-C6-C7-C8 C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C19	C1-C2-C3-C4
C02	C1-C2-C3-C4	C1-C2-C-C4-C5-C6-C7-C8 C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C19	C1-C2-C3-C4
C03	C1-C2-C3-C4	C1-C2-C-C4-C5-C6-C7-C8 C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C19	C1-C2-C3-C4
C04	C1-C2-C3-C4	C1-C2-C-C4-C5-C6-C7-C8 C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C19	C1-C2-C3-C4
C05	C1-C2-C3-C4-C5-C6	-C5-C6-C7-C8 C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C19	C5-C6
C06	C1-C2-C3-C4-C5-C6	-C5-C6-C7-C8 C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C19	C5-C6
C07	C1-C2-C3-C4-C5-C6 C7-C8-C9-C10	-C7-C8 C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C19	C7-C8-C9-C10
C08	C1-C2-C3-C4-C5-C6 C7-C8-C9-C10	-C7-C8 C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C19	C7-C8-C9-C10
C09	C1-C2-C3-C4-C5-C6 C7-C8-C9-C10	-C7-C8 C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C19	C7-C8-C9-C10
C10	C1-C2-C3-C4-C5-C6 C7-C8-C9-C10	-C7-C8 C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C19	C7-C8-C9-C10
C11	C1-C2-C3-C4-C5-C6 C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13	-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C19	C11-C12-C13
C12	C1-C2-C3-C4-C5-C6 C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13	-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C19	C11-C12-C13
C13	C1-C2-C3-C4-C5-C6 C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13	-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C19	C11-C12-C13
C14	C1-C2-C3-C4-C5-C6 C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16	-C14-C15-C16-C17-C19	C14-C15-C16
C15	C1-C2-C3-C4-C5-C6 C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16	-C14-C15-C16-C17-C19	C14-C15-C16
C16	C1-C2-C3-C4-C5-C6 C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16	-C14-C15-C16-C17-C19	C14-C15-C16
C17	C1-C2-C-C4-C5-C6-C7-C8 C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C19	C17-C18	C17-C18
C18	C1-C2-C-C4-C5-C6-C7-C8 C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C19	C17-C18	C17-C18

 

برای متغیر  مجموعه خروجی‌ها (متغیرهای وابسته یا تاثیرپذیر) شامل متغیرهایی است که تحت تأثیر متغیر 𝐶𝑖 قرار می‌گیرند. در مقابل، مجموعه ورودی‌ها (متغیرهای مستقل یا تاثیرگذار) شامل متغیرهایی است که بر 𝐶𝑖 اثر می‌گذارند و  از طریق آنها می‌توان به متغیر  رسید.

 

 

جدول(8):مجموعه ورودی و خروجی های هر متغیر

		تعداد سطر	تعداد ستون
C01	ساختار و ساماندهی	18	4
C02	مدیریت منابع انسانی	18	4
C03	شرایط مدیریتی	18	4
C04	تأمین مالی	18	4
C05	عوامل قانونی	14	8
C06	عوامل صنعتی پتروشیمی	14	8
C07	ساختار اقتصادی صنعت پتروشیمی	12	10
C08	محیط اقتصادی	12	10
C09	ساختار و محیط سیاسی صنعت پتروشیمی	12	10
C10	عوامل فراملی و بین المللی	12	10
C11	ارزیابی و مدیریت ریسک	8	12
C12	هوشمندسازی زنجیره تأمین	8	12
C13	استقرار تکنولوزی روز	8	12
C14	مزیت رقابتی زنجیره تأمین	5	17
C15	رشد و بلوغ زنجیره تأمین	5	17
C16	کارآفرینی	5	17
C17	بهبود جایگاه بین المللی	2	20
C18	ارزش افرینی	2	20

 

 

پس از تعیین مجموعه‌های دستیابی (خروجی) و پیش‌نیاز (ورودی)، اشتراک این دو مجموعه محاسبه می‌گردد. متغیری که اشتراک مجموعه‌های مربوط به آن دقیقاً برابر با مجموعه خروجی‌ها باشد، در سطح اول قرار می‌گیرد. این متغیرها بیشترین میزان تأثیرپذیری را در مدل دارا می‌باشند. پس از شناسایی متغیرهای هر سطح، این متغیرها از کلیه مجموعه‌ها حذف شده و فرآیند تشکیل مجموعه‌های ورودی و خروجی برای تعیین سطح بعدی تکرار می‌شود.

 

 

 

جدول (9):تعیین سطح نخست در سلسله مراتب ISM

SSIM	متغیر	سطح
C01	ساختار و ساماندهی	6
C02	مدیریت منابع انسانی	6
C03	شرایط مدیریتی	6
C04	تأمین مالی	6
C05	عوامل قانونی	5
C06	عوامل صنعتی پتروشیمی	5
C07	ساختار اقتصادی صنعت پتروشیمی	4
C08	محیط اقتصادی	4
C09	ساختار و محیط سیاسی صنعت پتروشیمی	4
C10	عوامل فراملی و بین المللی	4
C11	ارزیابی و مدیریت ریسک	3
C12	هوشمندسازی زنجیره تأمین	3
C13	استقرار تکنولوزی روز	3
C14	مزیت رقابتی زنجیره تأمین	2
C15	رشد و بلوغ زنجیره تأمین	2
C16	کارآفرینی	2
C17	بهبود جایگاه بین المللی	1
C18	ارزش افرینی	1

 

 

الگوی نهایی متغیرهای شناسایی‌شده در شکل ۱ ارائه شده است. در این شکل، تنها روابط معنادار بین عناصر هر سطح با عناصر سطح پایین‌تر و همچنین روابط درونی معنادار بین عناصر هر سطح نمایش داده شده است.

 

 

 

شکل (10) :مدل پایه ای توسعه داده شده با روش ISM

4-5 تحليل قدرت نفوذ-وابستگي (نمودار MICMAC)

 

در مدل ISM، روابط متقابل و سلسله مراتبی بین معیارهای مختلف به وضوح ترسیم می‌شود که این امر منجر به درک عمیق‌تر فضای تصمیم‌گیری توسط مدیران می‌گردد. برای شناسایی معیارهای کلیدی، ماتریس دسترسی نهایی حاوی شاخص‌های قدرت نفوذ و وابستگی تشکیل می‌شود. در ادامه، نمودار تحلیل قدرت-وابستگی متغیرهای پژوهش در شکل ۲ ارائه شده است.

 

 

 

شکل(2): نمودار قدرت نفوذ و میزان وابستگی (خروجی میک-مک)

 

 

بر اساس میزان قدرت تأثیرگذاری و وابستگی متغیرها، می‌توان یک سیستم مختصات مفهومی طراحی کرد که به چهار ربع مساوی تقسیم می‌شود. در این پژوهش، متغیرهای محرک شناسایی شدند که ویژگی اصلی آنها تأثیرپذیری کم در عین قدرت تأثیرگذاری بالا است. در مقابل، متغیرهای وابسته قرار می‌گیرند که عمدتاً به عنوان پیامدها یا نتایج فرآیند توسعه محصول در نظر گرفته می‌شوند و از قابلیت تأثیرگذاری محدودی بر سایر متغیرهای سیستم برخوردارند.

 

4-6 تحلیل مربعات جزئی

تحلیل داده‌ها فرآیندی نظام‌مند و چندمرحله‌ای است که در آن داده‌های گردآوری‌شده از منابع مختلف، طبقه‌بندی، تلخیص و پردازش می‌شوند تا امکان انجام انواع تحلیل‌های آماری و کشف روابط معنادار بین متغیرها برای آزمون فرضیه‌های تحقیق فراهم گردد.این پژوهش براساس اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از پرسشنامه در جامعه آماری مدیران شرکت انجام شده است. روش مورد استفاده معادلات ساختاری و تحلیل مسیر در نرم افزارهای SPSS و SmartPLS می باشد.

 

4-7 آمار توصیفی (تحلیل توصیفی سازه‌های پژوهش)

به طور كلي، روشهايي را كه به وسيله آنها ميتوان اطلاعات جمع آوري شده را پردازش كرده و خلاصه نمود، آمار توصيفي مينامند. این نوع آمار صرفاً به توصیف جامعه یا نمونه می پردازد و هدف از آن محاسبه پارامترهای جامعه یا نمونه تحقیق است. در بخش آمار توصيفي، تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از شاخص‌هاي مرکزي همچون ميانگين و شاخص‌هاي پراکندگي انحراف معيار، دامنه تغییرات، کمینه و بیشینه انجام پذيرفته است. همانگونه که در جدول 10 مشاهده میشود C1 دارای میانگین 3.6 و واریانس 0.375 است. دامنه تغییرات نیز براساس کمینه و بیشینه 3 نشان داده شده است. آمار توصیفی دیگر متغیرها نیز در جدول بیان شده است. از آنجاییکه آنالیز PLS از رگرسیون خطی مشتق شده است، بنابراین فروض مربوط به داده ها در رگرسیون باید در این رویکرد نیز مورد بررسی قرار گیرد.

 

جدول (11): آمار توصیفی متغیرهای تحقیق

متغیرها	تعداد	میانگین	چولگی	کشیدگی	واریانس	دامنه تغییرات
C01	668	3.6000	.808	.002	.375	3.00
C02	668	3.7750	1.461	-.584	.446	3.33
C03	668	4.0842	-.058	-.263	.231	2.33
C04	668	3.8250	-.216	.566	.225	2.00
C05	668	3.6729	-.496	.314	.339	2.25
C06	668	4.2229	-.625	-.470	.358	2.00
C07	668	4.0938	.018	-.032	.192	2.25
C08	668	3.8734	-.883	.163	.465	2.50
C09	668	3.7405	-.301	-.171	.473	3.00
C10	668	4.3938	-.241	-.621	.302	2.00
C11	668	4.1000	-.938	.134	.319	2.00
C12	668	3.8397	.273	-.318	.399	3.00
C13	668	4.1542	-.800	.051	.259	2.00
C14	668	3.9000	.088	-.558	.439	3.00
C15	668	3.9125	1.215	-.628	.410	3.00
C16	668	4.1417	1.677	-.749	.213	2.67
C17	668	3.6937	-.001	.041	.459	3.00
C18	668	4.1396	.662	-.916	.281	2.33

 

8-4 بررسی هم خطی چندگانه

 

پیش از ارزیابی روابط ساختاری، تحلیل همخطی صورت می‌گیرد تا از عدم وجود سوگیری در نتایج رگرسیون اطمینان حاصل شود. در آمار، شاخص عامل تورم واریانس (VIF) میزان همخطی چندگانه را در رگرسیون حداقل مربعات معمولی مورد سنجش قرار می‌دهد. میزان شدت همخطی چندگانه از طریق مقادیر VIF قابل ارزیابی است. این شاخص نشان می‌دهد که چه میزان از واریانس ضرایب برآورد شده به دلیل وجود همخطی بین متغیرهای مستقل افزایش یافته است. بر اساس معیارهای استاندارد، مقادیر VIF بزرگتر از ۵ نشان‌دهنده سطح بحرانی همخطی هستند و مقدار مطلوب برای VIF عدد ۳ یا کمتر از آن در نظر گرفته می‌شود [30].

 

 

جدول (12):آزمون هم خطی چندگانه (VIF)

متغیر	VIF	متغیر	VIF	متغیر	VIF
C01	1,472	C07	1.249	C13	1.562
C02	1,193	C08	2.687	C14	1.085
C03	1,239	C09	2.566	C15	1.003
C04	1.170	C10	1.258	C16	1.008
C05	1.045	C11	1.166	C17	1.252
C06	1.161	C12	1.402	C18	1.196

 

 

طبق نتایج جدول 11، مقدار VIF مولفه های تحقیق کمتر از 3 به دست آمده است. بنابراین مولفه های تحقیق هم خطی ندارند.

9-4 تکنیک حداقل مربعات جزئی و آزمون فرضیه‌های تحقیق

در پژوهش حاضر از روشهای مدل سازی معادلات ساختاری یعنی روش کمترین مجذورات جزئی(PLS) برای آزمون الگوی اندازه گیری و فرضیه های پژوهش  استفاده شده است.  نرم افزار PLS وابستگی کمتر به حجم نمونه، بی نیازی به نرمال بودن داده ها و تمرکز بر بیشینه سازی واریانس دارد که این روش جدید برخلاف نرم‌افزارهای لیزرل و آموس برای کاربردهای واقعی مناسب تر است.

تمامی فرضیه‌های پژوهش به صورت مجزا با به‌کارگیری روش حداقل مربعات جزئی (PLS) مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. در ادامه، مدل کلی تحقیق نیز با استفاده از همین روش مورد ارزیابی قرار گرفته است. در روش حداقل مربعات جزئی، موارد زیر از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند:

1- شدت ارتباط بین سازه (متغیر پنهان) و شاخص های مشاهده پذیر آن از طریق بارهای عاملی سنجیده می‌شود. مقادیر بارهای عاملی در بازه 0 تا 1 قرار دارند که هرچه این مقدار به 1 نزدیکتر باشد، نشانگر رابطه قوی‌تر بین سازه و شاخص مربوطه است. در مدل اندازه گیری در حالت استاندارد اگر مقدار بار عاملی میان یک سوال و بعد مربوط  کمتر از 0.4  شود، باید آن شاخص (سوال پرسشنامه) را از مدل حذف کرد و طبق نظر هِر و همکاران (2013) سوالات با بارعاملی بین 0.3 و 0.7 نیز می بایست برای حذف شدن مورد بررسی قرار گیرند و مقدار آستانه برای بار عاملی 0.7 و بالاتر می باشد.

2- پس از شناسایی همبستگی بین متغیرها، ضروری است آزمون معنی‌داری انجام پذیرد. در این پژوهش، به منظور ارزیابی معنی‌داری آماری همبستگی‌های مشاهده‌شده، از روش خودگردانسازی (بوت‌استراپ) بهره گرفته شده است. این روش با تولید توزیع نمونه‌گیری مجدد، مقدار آماره t را محاسبه می‌نماید. بر مبنای سطح معنی‌داری 05/0، چنانچه مقدار مطلق آماره t حاصل از روش بوت‌استراپ از 96/1 تجاوز نماید، می‌توان نتیجه گرفت که همبستگی مشاهده‌شده از نظر آماری معنی‌دار می‌باشد.

 

 

شکل(3): مدل پایه طراحی شده در نرم افزار

 

شکل(4): بار عاملی مدل تحقیق (مدل بیرونی)

 

شکل(5): آماره تی بوت استراپینگ مدل تحقیق (مدل بیرونی تحقیق)

 

 

4-10 مدل بیرونی (مدل اندازه‌گیری)

برای ارزیابی و بررسی روایی و پایایی سازه‌های مدل های اندازه گیری در معادلات ساختاری حداقل مربعات جزئی، ضرایب بارهای عاملی، آلفای کرونباخ، پایایی مرکب (CR) ،روایی همگرا (AVE) و روایی واگرا (فورنل لارکر) محاسبه و ارائه می شود.

- ضریب آلفای کرونباخ  CA

برای بررسی پایایی متغیرها عامل کلیدی دیگر که در ارزیابی قابلیت اطمینان سازگاری درونی مدل مورد ارزیابی قرار می گیرد آلفای کرونباخ می باشد، مقدار این ضریب، از ۰ تا 1 متغیر است که مقادیر بالاتر از 0.7 قابل قبول و مقادیر کمتر از 0.6 نامطلوب ارزیابی می‌گردد (کرونباخ ، ۱۹۵۱).

- پایایی مرکب  ( CR)

پایایی ترکیبی در مدل‌سازی معادلات ساختاری به عنوان شاخصی برتر و معتبرتر نسبت به ضریب آلفای کرونباخ مورد توجه قرار می‌گیرد. این برتری ناشی از دو ویژگی متمایز است: نخست آنکه در محاسبه آلفای کرونباخ، تمامی گویه‌های مربوط به یک سازه با وزن یکسان در نظر گرفته می‌شوند، در حالی که پایایی ترکیبی با در نظر گرفتن بارهای عاملی هر گویه، وزن متفاوتی به آنها اختصاص می‌دهد. دوم آنکه، این رویکرد موجب می‌شود گویه‌هایی که بار عاملی بالاتری دارند، سهم بیشتری در محاسبه پایایی داشته باشند. در نتیجه، پایایی ترکیبی تخمین دقیق‌تر و واقع‌بینانه‌تری از پایایی سازه ارائه می‌دهد. با توجه به اینکه در  ارزیابی قابلیت اطمینان سازگاری درونی مدل. مقدار این ضریب نیز، از ۰ تا ۱ متغیر می باشد، مقادیر بالاتر از 7/0 پذیرفته شده بوده و مقادیر کمتر از 6/0 نامطلوب ارزیابی می گردد [29] 

-روایی همگرا 

علاوه بر این، روایی همگرا نیز مورد ارزیابی قرار گرفته است. زمانی که یک سازه یا متغیر نهفته از طریق دو یا چند روش اندازه‌گیری مختلف سنجیده شود، همبستگی بین این اندازه‌گیری‌ها می‌تواند شواهدی از اعتبار ابزار اندازه‌گیری ارائه دهد. در صورتی که همبستگی بین نمرات پرسشنامه‌هایی که یک سازه مشترک را اندازه می‌گیرند در سطح بالایی قرار داشته باشد، می‌توان ادعا کرد که ابزار مورد نظر از روایی همگرا برخوردار است. این نوع روایی برای اطمینان از اینکه ابزار اندازه‌گیری، دقیقاً همان مفهومی را که برای سنجش آن طراحی شده است می‌سنجد، از اهمیت حیاتی برخوردار می‌باشد. در این پژوهش، برای سنجش روایی همگرا از شاخص میانگین واریانس استخراج شده (AVE) استفاده شده است. مقدار این ضریب نیز، از ۰ تا ۱ متغیر است که مقادیر بالاتر از 5/0 پذیرفته شده است [27]

 

 

جدول (12): روایی همگرا و پایایی متغیرهای تحقیق

متغیر	آلفای کرونباخ	AVE	CR
C01	0.726	0.563	0.816
C02	0.722	0.519	0.853
C03	0.738	0.534	0.740
C04	0.764	0.538	0.755
C05	0.865	0.530	0.801
C06	0.790	0.566	0.852
C07	0.737	0.601	0.782
C08	0.844	0.627	0.764
C09	0.825	0.633	0.758
C10	0.803	0.614	0.794
C11	0.794	0.628	0.773
C12	0.773	0.570	0.832
C13	0.835	0.611	0.895
C14	0.736	0.535	0.827
C15	0.794	0.582	0.735
C16	0.781	0.620	0.804
C17	0.764	0.509	0.763
C18	0.760	0.527	0.790

 

 

بر اساس یافته‌های جدول (4)، مقادیر آلفای کرونباخ برای کلیه متغیرهای پژوهش بالاتر از 7/0 محاسبه شده است که نشان‌دهنده پایایی قابل قبول ابزار اندازه‌گیری می‌باشد. همچنین، مقادیر میانگین واریانس استخراج‌شده (AVE) در تمامی سازه‌ها از حداقل مقدار قابل قبول (5/0) فراتر است که مؤید برخورداری مدل از روایی همگرای مطلوب است. از سوی دیگر، مقادیر پایایی مرکب (CR) که در همه موارد بالاتر از 7/0 و نیز بزرگ‌تر از AVE مربوط به هر سازه است، مجدداً پایایی درونی مناسب مدل را تأیید می‌نماید. با توجه به شاخص‌های یادشده می‌توان نتیجه گرفت که کلیه سازه‌های مدل پژوهش از روایی و پایایی لازم برخوردار بوده و قابلیت استفاده در تحلیل‌های آتی را دارا می‌باشند.

 

 

 

5-       نتیجه گیری و پیشنهادات

 

امروزه شرکت های تجاری مختلف در تلاش اند که ضمن حفظ مشتریان خود، به هر طریق ممکن سهم بیشتری از بازار را در اختیار گیرند و در این بین زنجیره تامین، نقش غیر قابل انکاری را در این مسابقه تجاری بازی می کند. در واقع می توان گفت رمز موفقیت سازمان ها در رقابت با رقبا، گسترش همکاریها و معاملات با شرکای زنجیره تامین خود است و دیگر نمی توان تصور کرد که شرکتی بصورت مستقل و بدون کمک سایر شرکای تجاری خود در زنجیره تامین محصولی را تولید و به فروش برساند. زنجیره تامین درواقع افراد و سازمان های درگیر در تامین، تولید و توزیع محصول و ارائه خدمت هستند که برای رسیدن به هدف نهایی با یکدیگر همکاری می کنند در این راه جهت اتخاذ تصمیمات مدیریتی، دانش به عنوان مهمترین منبع به بهبود عملکرد زنجیره تامین و مولفه های آن کمک می نماید و علاوه بر محصول دانش نیز بعنوان یک کالای نامشخص در زنجیره تامین در جریان است به همین سبب امروزه نگاه شرکت ها به تحقیقات علمی در زمینه زنجیره تامین، متفاوت از گذشته است. از طرف دیگر و با توجه به منابع سرشار نفت و گاز و مزیت رقابتی که ایران در این زمینه از آن برخوردار است طی سالیان گذشته سرمایه گذاری های بسیار گسترده ای در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی کشور صورت گرفته است و همین امر سبب وابستگی بوجه جاری کشور به درآمدهای حاصل از سرمایه گذاری های انجام شده گردیده است.

 لذا این موضوع اهمیت زنجیره تامین را در صنعت مذکور بیش از پیش نموده است، به همین سبب مواردی از جمله افزایش رقابت پذیری، افزایش تولید، افزایش بهره وری و کاهش هزینه ها، بهبود کیفیت و به عبارتی دستیابی به مدیریت زنجیره تامین مطمئن و کارآمد باید جز اهداف شرکت های فعال در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی ایران قرار گیرد یکی از راهکارهای دستیابی به پایداری در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی توانمند سازی مدیریت زنجیره تامین است.

 در همین راستا در این پژوهش عوامل اصلی موثر بر زنجیره تامین در صنعت نفت و پتروشیمی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند و ساختاری جهت سطح بندی عوامل ارائه شد. با توجه به نتایج این تحقیق میتوان پیشنهادات زیر را ارائه نمود:

پیشنهاد میشود در زمان انجام پروژه مراحل اجرایی و زمانبندی فعالیت ها در صورت امکان به صورت جزئی تبیین شده و برای هر فعالیت زمان و بودجه ای اختصاص دهند. همچنین برای بهبود عملکرد زنجیره تامین خود، فرصت های بالقوه بازار در محیط تجارتی برای تعامل با مشتری ها را کشف کرده و از آن بهره جویند. جهت جلوگیری از تداخل در کارها و یا خلا نیروی انسانی به جذب و به کارگیری نیروی انسانی خبره و کارآزموده با تجربه ی کار در پروژه ها توجه ویژه نماید. از قوانین و سیاستهای زنجیره تامین برای تجارت مطمئن با شرکای خارجی استفاده نمایند. جهت انتخاب بهترین تأمین کنندگان و کاهش عدم اطمینان در زنجیره تأمین پتروشیمی باید مواردی مانند تأمین کنندگان و مدت زمان تحویل توسط تأمین کنندگان با دقت بیشتری انتخاب و مد نظر قرار گیرد. سابقه همکاري با تأمین کنندگان و وجود اعتماد دو طرفه و ایجاد رابطه مستحکم با ایشان، عواملی هستند که موجب قدرت چانه‌زنی و جلوگیري از مشکلاتی نظیر کمبود یا کیفیت پایین کالاهاي ورودي میشود. از جانب دیگر، توجه به مولفه های مختلف زنجیره تامین انعطاف پذیر نیز می تواند در جهت بهبود عملکرد این زنجیره مفید باشد. سازمان

ها در جهت افزایش و بهبود این متغیرها اقدام نمایند.

به سایر محققین پیشنهاد می‌شود سایر عوامل محتمل نیز در مورد قابلیت اطمینان زنجیره تامین در صنعت نفت مورد بررسی قرار گیرند. همچنین پیشنهاد می‌شود که چنین پژوهشی را در سایر سازمان‌ها انجام داده و نتیجه آن‌ها را با نتایج این تحقیق مقایسه کنند. استفاده از روشهای تصمیم گیری چند معیاره به منظور مشخص کردن اقداماتی که

منجر به تداوم و استمرار زنجیره تأمین در صنعت پتروشیمی می شود و یا استفاده از روش تحلیل سناریو به منظور تعیین اقدامات و سیاستهایی که بیشترین تأثیر را در دستیابی به پایداری دارن نیز به عنوان پیشنهادهای پژوهشی قابل بررسی هستند.

 

. منابع و ماخذ 

[1]       بانی فاضل, سماء, بابایی زکلیکی, محمدعلی, حسین زاده شهری, معصومه. (1400). ارائه الگویی برای زنجیره تامین چابک با رویکرد فراترکیب. پژوهش های مدیریت در ایران, 25(3), 26-49. 

[2]       جمالی, غلامرضا, و ‌‌کریمی اصل, الهام. (1397). ارزیابی استراتژی‌های رقابتی مدیریت زنجیره‌ تأمین لارج مبتنی بر تحلیل شکاف در صنعت سیمان. مدیریت تولید و عملیات, 9(1), 29-54

[3]       شفیعی، مرتضی؛ پگاه تارمست. (1393). تاثیر فرایندهای مدیریت زنجیره تامین و مزیت رقابتی و عملکرد سازمانی (مطالعه موردی شرکت ساپکو). مطالعات کمی در مدیریت آزاد ابهر . 105-124.

[4]       صیدائی گل سفیدی س. ن. (1400). بررسی تأثیر چابکی زنجیره تأمین بر مزیت رقابتی مورد مطالعه (شرکت ورق خودرو چهارمحال و بختیاری). فصلنامه علمی تخصصی رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری, 5(17), 137-151.

[5]       عاطفی، محمدرضا، رادفر، رضا، اصغری زاده، عزت اله(1400). ارائه مدلي دينامیکي برای ارزيابي میزان لارج بودن عملکرد.

[6]       مرادی، محسن؛ مازیار صلاحی، مرضیه بردسیری، علی جمالیان. (1393). یك مدل جدید استوار در طراحی شبكه زنجیره تامین تحت عدم قطعیت. تحقیق در عملیات در كاربردهای آن (ریاضی كاربردی) 3. 9-26.

[7]       مهدوی،, سعید, شیردل, غلامحسن, رادفر،, رضا, و مدیری, محمود. (1401). طراحی الگوی چابکی زنجیره تأمین صنایع معدنی کشور. نشریه علمی مدیریت زنجیره تأمین, 24(75), 35-59. 

[8]       ناصری, پوریا, و کریمی گوارشکی, محمدحسین. (1398). تخمین قابلیت اطمینان‌ تأمین‌کننده در شرایط اختلال با استفاده از شبکه بیزین و با رویکرد فازی. پژوهش های نوین در تصمیم گیری, 4(1), 197-218. 

[9]       Astuty, W., Pasaribu, F., Rahayu, S., & Habibie, A. (2021). The influence of environmental uncertainty, organizational structure and distribution network competence on the quality of supply chain management information systems. Uncertain Supply Chain Management, 9(1), 116-124.

[10]       B. Mathur, S. Gupta, M. L. Meena and G. Dangayach,2018 “Healthcare supply chain management: literature review and some issues,” Journal of Advances in Management Research, 2018.

[11]       Berg, T. O. (2017). Business Uncertainty and the Effectiveness of Fiscal Policy in Germany. Macroeconomic Dynamics, 1-29.

[12]       Bhuniya, S., Pareek, S., & Sarkar, B. (2021). A supply chain model with service level constraints and strategies under uncertainty. Alexandria Engineering Journal, 60(6), 6035-6052.

[13]       Dai, B., Nu, Y., Xie, X., & Li, J. (2021). Interactions of traceability and reliability optimization in a competitive supply chain with product recall. European Journal of Operational Research, 290(1), 116-131.

[14]       Davis, P. J., & Davis, P. J. (2017). How HR can create competitive advantage for the firm: Applying the principles of resource-based theory. Human Resource Management International Digest, 25(2), 4-6.

[15]       de Lima, F. A., Seuring, S., & Sauer, P. C. (2021). A systematic literature review exploring uncertainty management and sustainability outcomes in circular supply chains. International Journal of Production Research, 1-34.

[16]       Ge, L., & Li, C. (2019, April). Analysis of competitive Power of Chinese Sports Apparel Brand based on Porter's five Force Model. In Proceedings of the 2019 3rd International Conference on Information System and Data Mining (pp. 54-58).

[17]       Gopura, S., Payne, A., & Buys, L. (2019). The Fashion Designer’s Evolving Role in the Apparel Value Chain: Perspectives from Sri Lankan Designers. Fashion Practice, 11(2), 175-196.

[18]       Krämer, A. (2016). Pricing in a VUCA world: How to optimize prices, if the economic, social and legal framework changes rapidly. In Managing in a VUCA world (pp. 115-128). Springer, Cham.

[19]       M. A. M. Karande and D. D. R. Kalbande,2017 “Agile Parameter Affecting Supply Chain Management Strategy,” International Journal of Supply Chain Management, pp. 123- 133, 2017.

[20]       M. Thakur, “Agile Supply Chain,” 2022. [Online]. Available: https://www.educba.com/agile-supply-chain/.

[21]       Mate, N. R. (2022). Transformation of supply chain management to agile supply chain management: Creating competitive advantage for the organizations.

[22]       Nilesh R. Mate(2022). Transformation of supply chain management to agile supply chain management: Creating competitive advantage for the organizations. World Journal of Advanced Research and Reviews, 2022, 15(02), 575–592

[23]       Oliveira-Dias, D., Maqueira, J. M., & Moyano-Fuentes, J. (2022). The link between information and digital technologies of industry 4.0 and agile supply chain: Mapping current research and establishing new research avenues. Computers & Industrial Engineering, 108000.

[24]       Oliveira-Dias, D., Maqueira, J. M., & Moyano-Fuentes, J. (2022). The link between information and digital technologies of industry 4.0 and agile supply chain: Mapping current research and establishing new research avenues. Computers & Industrial Engineering, 108000.

[25]       Porter, M. E., & Lee, T. H. (2015). Why strategy matters now. New England Journal of Medicine, 372(18), 1681-1684.

[26]       S. Gupta, V. A. Drave, S. Bag and Z. Luo,2019 “Leveraging smart supply chain and information system agility for supply chain flexibility,” Information Systems Frontiers, 21(3), pp. 547-564, 2019.

[27]       Sawyerr, E., & Harrison, C. (2019). Developing resilient supply chains: lessons from high-reliability organisations. Supply Chain Management: An International Journal.

[28]       Taghi, H., & Hafezi, E. (2012). The investigation of supply chain's reliability measure: a case study. Journal of Industrial Engineering International, 8(1), 1-10.

[29]       Tucker, E. L., & Daskin, M. S. (2022). Pharmaceutical Supply Chain Reliability and Effects on Drug Shortages. Computers & Industrial Engineering, 108258.

[30]       Waqas, M., Honggang, X., Ahmad, N., Khan, S. A. R., Ullah, Z., & Iqbal, M. (2022). Triggering sustainable firm performance, supply chain competitive advantage, and green innovation through lean, green, and agile supply chain practices. Environmental Science and Pollution Research, 29(12), 17832-17853.

101