طراحی و اعتباریابی الگوی فرهنگ سازمانی برای نظام آموزش عالی ایران
محورهای موضوعی : مدیریت فرهنگیفیروز مهدی 1 , محمد مجتبی زاده 2 , نقی کمالی 3
1 - دانشجوی دکتری رشته مدیریت آموزشی، گروه مدیریت آموزشی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
2 - استادیار گروه برنامه‌ریزی علوم اداری و مدیریت، واحد خدابنده، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خدابنده، ایران (نویسنده مسئول).
3 - استادیار گروه علوم تربیتی و روانشناسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
کلید واژه: عامل, فرهنگ سازمانی, الگو, ملاک‌ها, اعتباریابی, آموزش عالی,
چکیده مقاله :
مقدمه و هدف پژوهش: فرهنگ سازمانی از اساسی‌ترین زمینه‌های تغییر و تحول در سازمان است. هدف مقاله حاضر طراحی و اعتباریابی الگوی فرهنگ سازمانی برای نظام آموزش عالی ایران است. جامعه آماری شامل 135 نفر از خبرگان آموزش عالی که با روش نمونه‌گیری تصادفی- طبقه‌ای 100نفر انتخاب و پرسشنامه مورد تحلیل قرار گرفت روش پژوهش: این پژوهش از نوع ترکیبی است. گرداوری داده‌ها در این زمینه، طی دو مرحله (کیفی-کمی) انجام شد. در مرحله کیفی پژوهش، از روش زمینه‌ای به جمع‌آوری داده‌ها پرداخته شد. در مرحله کمی، بر مبنای یافته‌های حاصل از مرحله کیفی، پرسشنامه‌ای حاوی 105سوال طراحی شد، داده‌ها با نرم‌افزار SPSS 18 و ایموس 23 در قالب تحلیل تاییدی مرتبه اول و دوم و در چارچوب مدل یابی معادلات ساختاری انجام گردید. یافته‌ها: پرسشنامه‌ها در اختیار نمونه آماری پژوهش قرار گرفتند و با استفاده از معادلات ساختاری و به کمک تحلیل عاملی تاییدی درجه اول و دوم، اعتبار مدل اصلی و سوالات بررسی آزمون شدند. نتیجه‌گیری: نتایج بخش کیفی پژوهش، 24 مقوله هسته‌ای و 105 مقوله عمده و 805 مفهوم است. نتایج بخش کمی، تحلیل عاملی مرتبه دوم مقدار CMIN/DF محاسبه شده برابر با 907/1 است. هم‌چنین، مقدار RMSEA برابر با 053/0 است. میزان (GFI)، (AGFI)، (CFI)، (NNFI)، (TLI)، (IFI) و (RFI) نیز در مدل حاضر بالاتر از 90/0 هستند، حاکی از برازش مطلوب داده‌ها است بکارگیری هریک از ابعاد و مؤلفه‌های اعتباریابی شده همراه استراتژی‌های مناسب اجرایی، می‌تواند موجب عملکرد بهتر سازمانی برای نظام آموزش عالی ایران گردد.
Organizational culture is one of the most fundamental areas of change and transformation in the organization. The purpose of this article is to design and validate the organizational culture model for the Iranian higher education system. The statistical population consisted of 135 higher education experts who were selected by stratified random sampling method of 100 people and the questionnaire was analyzed. This research is of combined type. Data collection in this field was done in two stages (qualitative-quantitative). In the qualitative stage of the research, data collection method was used. In the quantitative stage, based on the findings of the qualitative stage, a questionnaire containing 105 questions was designed. The data were analyzed by SPSS 18 and Emus 23 software in the form of first and second order confirmatory analysis and in the framework of structural equation modeling. The questionnaires were provided to the statistical sample of the research and the validity of the main model and the test questions were tested using structural equations and with the help of first and second degree confirmatory factor analysis. The results of the qualitative part of the research are 24 core categories, 105 major categories and 805 concepts. The results of the quantitative part are the second-order factor analysis of the calculated CMIN / DF value equal to 1.907. Also, the RMSEA value is equal to 0.053. Rates (GFI), (AGFI), (CFI), (NNFI), (TLI), (IFI) and (RFI) are also higher than 0.90 in the present model, indicating a good fit of the data.
امینی، محمد، مرادی، سارا (1395). بررسی فرهنگ سازمانی حاکم بر مرکز آموزش پزشکی، مجله توسعه آموزش در علوم پزشکی، دوره 9.
جعفری، سپیده و همکاران (1397). الگویی برای بینالمللی شدن دانشگاه‌ها در حوزه علوم انسانی و اجتماعی، مطالعات برنامه درسی و آموزشی.
زمانیمنش، حامد و همکاران (1396). بررسی عوامل موثر بر بینالمللیسازی آموزش علوم پزشکی از دیدگاه اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، مجله پژوهش در آموزش علوم پزشکی 2 (10).
سلطانی، ایرج (1397). ابزارهای ارزیابی و تغییر فرهنگ سازمانی، اصفهان: انتشارات ارکان دانش.
سلمانی‌نژاد، رمضانعلی و دانشور، مریم و میرفخرالدینی، سید‌حیدر (1391). ارتقاء فرهنگ سازمانی: کاربرد الگوی تعالی سازمانی ایران، بهبود مدیریت، سال ششم، شماره 1.
شریف‌زاده، فتاح و کاظمی، مهدی (1377). مدیریت و فرهنگ سازمانی، تهران، نشر قومس، چاپ اول.
صائمیان، آذر، فقیهی‌پور، جواد، فیروزآذر، الیاد (1397). مدیریت فرهنگ سازمانی، تهران: انجمن مدیریت ایران.
صفری سمیه، تندنویس فریدون و هادوی فریده (1390). در مطالعه‌‌ای که به بررسی رابطه خلاقیت و نوآوری کارشناسان ستادی با عوامل سازمانی تربیت بدنی، فصلنامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، سال اول دوره نهم.
قاسمی، بهروز (1390). مبانی رفتار سازمانی، تهران: انتشارات سپاهان.
قدسیان، نرگس، درانی، کمال، پورشافعی، هادی، اسدی یونسی، محمدرضا (1394). الگوی فرهنگ سازمانی سازمان‌های آموزشی EOCM مطالعه موردی آموزش و پرورش شهر بیرجند، فصلنامه مدیریت فرهنگ سازمانی، دوره 13.
میرکمالی، سید محمد، رضائیان، بهار (1394). تاثیر ساختار و فرهنگ سازمانی بر نوآوری: مطالعه تطبیقی در سازمان مرکزی دانشگاههای پیام نور، علمی – کاربردی، آزاد اسلامی و دانشگاه تهران، مدیریت نوآوری.
نصیری، مهدی، لبادی، زهرا (1397). فرهنگ سازمانی در سازمان‌های آموزشی و فرهنگ علمی پژوهشی در آموزش عالی، دو ماهنامه مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه، سال سوم.
نادی محمدعلی، کاوه آناهیتا (1389). نگاهی نو به مدیریت آموزش عالی در هزاره سوم (مثلث تعالی در دانشگاه‌ها) نوبت چاپ اول، قم، انتشارات سماء قلم.
هومن، حیدرعلی (1390). راهنمای عملی پژوهش کیفی، تهران: سمت.
یزد خواستی، علی، رجائی‌پور، سعید (1388). فرهنگ سازمانی و مدیریت کیفیت فراگیر در آموزش عالی، علوم انتظامی، انتشارات کنکاش.
Berg, B.L (2004). Qualitative Research, methods for the Social Sciences. (5th ed)
Clark, Cynthina MBelcheir, Marchastrohfus, Pamelaspringer, Pamela, J (2012). development and description of the culture/climate assessment scale, Journal of nursing Education.
Creswell JW (2003). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. 2nd ed. CA: Sage Publishers.
Hofstede, Geert (2016). Culture's Consequences: Comparing values, behaviors, institutions, and organizations across nations. Collegiate Aviation Review.
Lapina. Inga. Et al (2015). Role of organizational culture in the quality management of university.
Jung T, Scott T. and Davis H (2009). Instruments For exploring Organizational culture: a review of the literature, public administration review.
Qianying Xvan (2018). The influence of organizational culture on internationalization of universities: A case study of MAhlDol university international college
Robbins, S (2009). Organization Theory: Structure, design, application. Trans. Alvani SM. DanaiFard, H. Tehran. Publication Saffar
Suellen J. Hogan, Leonard V. Coote (2014). Organizational Culture, innovation and performance: A test of Schein’s model journal of Business Research, Vol 67.
Talor, J (2014). Organizational Culture and paradox of performance management, public performance and management review.Vol 38.
_||_امینی، محمد، مرادی، سارا (1395). بررسی فرهنگ سازمانی حاکم بر مرکز آموزش پزشکی، مجله توسعه آموزش در علوم پزشکی، دوره 9.
جعفری، سپیده و همکاران (1397). الگویی برای بینالمللی شدن دانشگاه‌ها در حوزه علوم انسانی و اجتماعی، مطالعات برنامه درسی و آموزشی.
زمانیمنش، حامد و همکاران (1396). بررسی عوامل موثر بر بینالمللیسازی آموزش علوم پزشکی از دیدگاه اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، مجله پژوهش در آموزش علوم پزشکی 2 (10).
سلطانی، ایرج (1397). ابزارهای ارزیابی و تغییر فرهنگ سازمانی، اصفهان: انتشارات ارکان دانش.
سلمانی‌نژاد، رمضانعلی و دانشور، مریم و میرفخرالدینی، سید‌حیدر (1391). ارتقاء فرهنگ سازمانی: کاربرد الگوی تعالی سازمانی ایران، بهبود مدیریت، سال ششم، شماره 1.
شریف‌زاده، فتاح و کاظمی، مهدی (1377). مدیریت و فرهنگ سازمانی، تهران، نشر قومس، چاپ اول.
صائمیان، آذر، فقیهی‌پور، جواد، فیروزآذر، الیاد (1397). مدیریت فرهنگ سازمانی، تهران: انجمن مدیریت ایران.
صفری سمیه، تندنویس فریدون و هادوی فریده (1390). در مطالعه‌‌ای که به بررسی رابطه خلاقیت و نوآوری کارشناسان ستادی با عوامل سازمانی تربیت بدنی، فصلنامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، سال اول دوره نهم.
قاسمی، بهروز (1390). مبانی رفتار سازمانی، تهران: انتشارات سپاهان.
قدسیان، نرگس، درانی، کمال، پورشافعی، هادی، اسدی یونسی، محمدرضا (1394). الگوی فرهنگ سازمانی سازمان‌های آموزشی EOCM مطالعه موردی آموزش و پرورش شهر بیرجند، فصلنامه مدیریت فرهنگ سازمانی، دوره 13.
میرکمالی، سید محمد، رضائیان، بهار (1394). تاثیر ساختار و فرهنگ سازمانی بر نوآوری: مطالعه تطبیقی در سازمان مرکزی دانشگاههای پیام نور، علمی – کاربردی، آزاد اسلامی و دانشگاه تهران، مدیریت نوآوری.
نصیری، مهدی، لبادی، زهرا (1397). فرهنگ سازمانی در سازمان‌های آموزشی و فرهنگ علمی پژوهشی در آموزش عالی، دو ماهنامه مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه، سال سوم.
نادی محمدعلی، کاوه آناهیتا (1389). نگاهی نو به مدیریت آموزش عالی در هزاره سوم (مثلث تعالی در دانشگاه‌ها) نوبت چاپ اول، قم، انتشارات سماء قلم.
هومن، حیدرعلی (1390). راهنمای عملی پژوهش کیفی، تهران: سمت.
یزد خواستی، علی، رجائی‌پور، سعید (1388). فرهنگ سازمانی و مدیریت کیفیت فراگیر در آموزش عالی، علوم انتظامی، انتشارات کنکاش.
Berg, B.L (2004). Qualitative Research, methods for the Social Sciences. (5th ed)
Clark, Cynthina MBelcheir, Marchastrohfus, Pamelaspringer, Pamela, J (2012). development and description of the culture/climate assessment scale, Journal of nursing Education.
Creswell JW (2003). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. 2nd ed. CA: Sage Publishers.
Hofstede, Geert (2016). Culture's Consequences: Comparing values, behaviors, institutions, and organizations across nations. Collegiate Aviation Review.
Lapina. Inga. Et al (2015). Role of organizational culture in the quality management of university.
Jung T, Scott T. and Davis H (2009). Instruments For exploring Organizational culture: a review of the literature, public administration review.
Qianying Xvan (2018). The influence of organizational culture on internationalization of universities: A case study of MAhlDol university international college
Robbins, S (2009). Organization Theory: Structure, design, application. Trans. Alvani SM. DanaiFard, H. Tehran. Publication Saffar
Suellen J. Hogan, Leonard V. Coote (2014). Organizational Culture, innovation and performance: A test of Schein’s model journal of Business Research, Vol 67.
Talor, J (2014). Organizational Culture and paradox of performance management, public performance and management review.Vol 38.